BÀI 23. NGUỒN NHIÊN LIỆU

Mở đầu: Dầu mỏ, khí thiên nhiên, khí mỏ dầu đều có thành phần chính là hydrocarbon. Chúng được khai thác như thế nào? Sản phẩm chế biến từ dầu mỏ là gì? Có ứng dụng quan trọng gì trong đời sống?

Đáp án chuẩn:

Khai thác dầu mỏ:

• Sử dụng thiết bị khoan sâu xuyên qua các lớp đá để tiếp cận nguồn dầu.

• Dầu mỏ (dầu thô) được khai thác từ giếng dầu, vận chuyển đến nhà máy lọc dầu để sơ chế.

• Sau khi sơ chế, dầu mỏ được đưa qua tháp chưng cất hoặc tháp xử lý hóa học để tạo ra các sản phẩm như khí đốt (gas), xăng, dầu hỏa, dầu diesel.

Khai thác khí thiên nhiên:

• Tương tự khai thác dầu mỏ, đòi hỏi kỹ thuật cao.

• Khai thác từ các mỏ khí thiên nhiên.

• Sản phẩm chính là methane và một lượng nhỏ hydrocarbon khác như ethane, propane, butane.

• Ứng dụng trong giao thông, điện năng, công nghiệp hóa chất.

Khai thác khí mỏ dầu:

• Khí mỏ dầu được khai thác cùng với dầu mỏ từ cùng một giếng dầu.

• Thành phần chính là methane và nhiều khí khác như ethane, propane.

• Dùng làm nhiên liệu.

Sản phẩm chưng cất dầu mỏ và ứng dụng:

• Khí đốt: Nhiên liệu cho đời sống hàng ngày, sản xuất kinh tế.

• Xăng: Nhiên liệu cho phương tiện giao thông, máy móc.

• Dầu diesel: Nhiên liệu cho phương tiện giao thông, máy móc.

• Nhựa đường: Làm đường sá, cầu cống.

• Dầu mazut: Nhiên liệu tàu thủy.

1. KHÁI NIỆM, THÀNH PHẦN, TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN CỦA DẦU MỎ, KHÍ THIÊN NHIÊN VÀ KHÍ MỎ DẦU

Câu 1: Theo em, khi dầu thô cháy sẽ luôn có những chất gì được tạo ra? Giải thích

Đáp án chuẩn:

Sản phẩm: CO₂ và H₂O

Vì thành phần chính của dầu thô là các hydrocarbon.

Câu 2: Vì sao khí thiên nhiên được sử dụng làm nhiên liệu? So sánh thành phần, trạng thái tự nhiên của khí thiên nhiên và khí mỏ dầu

Đáp án chuẩn:

- Vì sản phẩm từ khí thiên nhiên là methane và một lượng nhỏ các hydrocarbon khác như ethane, propane, butane… khi cháy tỏa ra nhiều nhiệt.

- So sánh: 

+ Khí thiên nhiên có trong các mỏ khí nằm dưới lòng đất, có thành phần chủ yếu là methane, ethane, propane, butane…

+ Khí mỏ dầu là khí có từ các mỏ dầu, có thành phần gần giống với khí thiên nhiên nhưng hàm lượng methane chiếm tỉ lệ thấp hơn so với khí thiên nhiên.

2. KHAI THÁC DẦU MỎ, KHÍ THIÊN NHIÊN VÀ KHÍ MỎ DẦU – SẢN PHẨM VÀ CÁC ỨNG DỤNG

Câu 3: Dầu mỏ, khí thiên nhiên và khí mỏ dầu được khai thác như thế nào? 

Đáp án chuẩn:

Khai thác dầu mỏ:

• Sử dụng thiết bị khoan sâu xuyên qua các lớp đá để tiếp cận nguồn dầu.

• Dầu mỏ (dầu thô) được khai thác từ giếng dầu, vận chuyển đến nhà máy lọc dầu để sơ chế.

• Sau khi sơ chế, dầu mỏ được đưa qua tháp chưng cất hoặc tháp xử lý hóa học để tạo ra các sản phẩm như khí đốt (gas), xăng, dầu hỏa, dầu diesel.

Khai thác khí thiên nhiên:

• Tương tự khai thác dầu mỏ, đòi hỏi kỹ thuật cao.

• Khai thác từ các mỏ khí thiên nhiên.

• Sản phẩm chính là methane và một lượng nhỏ hydrocarbon khác như ethane, propane, butane.

• Ứng dụng trong giao thông, điện năng, công nghiệp hóa chất.

Khai thác khí mỏ dầu:

• Khí mỏ dầu được khai thác cùng với dầu mỏ từ cùng một giếng dầu.

• Thành phần chính là methane (hàm lượng thấp hơn khí thiên nhiên) và nhiều khí khác như ethane, propane.

• Dùng làm nhiên liệu.

Vận dụng: Sản phẩm chưng cất dầu mỏ rất đa dạng và có nhiều ứng dụng trong đời sống. Em hãy cho biết một số ứng dụng của sản phẩm chưng cất dầu mỏ

Đáp án chuẩn:

- Khí đốt

- Xăng

- Dầu diesel

3. NHIÊN LIỆU

Câu 4: Theo em, nhiên liệu là gì? Hãy kể tên một số nhiên liệu thường dùng trong đời sống

Đáp án chuẩn:

- Nhiên liệu là những chất khi cháy tỏa nhiệt và phát sáng, được sử dụng phổ biến trong các ngành công nghiệp và trong đời sống.

- Xăng, dầu diesel, gas, than…

Câu 5: Em hãy trình bày cách sử dụng nhiên liệu đạt hiệu quả cao

Đáp án chuẩn:

Cung cấp đủ không khí hoặc oxygen để nhiên liệu cháy hoàn toàn; tăng diện tích tiếp xúc giữa nhiên liệu và không khí; điều chỉnh lượng nhiên liệu để duy trì sự cháy ở mức độ cần thiết, phù hợp với nhu cầu sử dụng, nhằm tận dụng nhiệt lượng do sự cháy tỏa ra.

Luyện tập: Hiện tại, loại nhiên liệu nào được sử dụng phổ biến nhất cho phương tiện giao thông?

Đáp án chuẩn:

Xăng

Vận dụng: Trong đời sống và sản xuất, dùng loại nhiên liệu nào (gas, xăng, than) sẽ có ít phát thải khí nhà kính hơn?

Đáp án chuẩn:

Gas