BÀI 25: ACETIC ACID

Bài tập 25.1(trang 67): Giấm ăn là dung dịch acetic acid có nồng độ khoảng:

A. 1%                              B. 4%                    C. 10%                            D. 40%

Bài giải chi tiết: 

Đáp án đúng: B.

Bài tập 25.2(trang 67): Chất nào sau đây có nhiệt độ sôi cao nhất?

A. Ethylic alcohol.           B. Ethylene.           C. Acetic acid.       D. Methane.

Bài giải chi tiết: 

Đáp án đúng: C.

Bài tập 25.3 (trang 67): Mùi tanh của cá là do một hợp chất chứa nitrogen tạo ra, hợp chất này có tính base. Để khử mùi tanh này, người ta có thể dùng dung dịch nào sau đây?

A. Giấm ăn.           B. Nước vôi.          C. Cồn.                  D. Dung dịch HCl.

Bài giải chi tiết: 

Đáp án đúng: A.

Bài tập 25.4 (trang 67): Phát biểu nào sau đây đúng?

A. Hợp chất hữu cơ chứa carbon, hydrogen, oxygen và có khối lượng phân tử bằng 60 amu là acetic acid.

B. Acetic acid dùng làm nguyên liệu để điều chế chất dẻo, giấm ăn và các loại tơ.

C. Một số loại quả (nho, táo, lê, ...) có chứa acetic acid.

D. Acetic acid có nhiều ứng dụng trong các ngành công nghiệp như sơn, mực in, sản xuất rượu, sản xuất chất diệt côn trùng, …

Bài giải chi tiết: 

Đáp án đúng: C.

Bài tập 25.5 (trang 67): 

Nhiều ấm đun nước lâu ngày có thể có một lớp chất cặn màu trắng bám vào đáy ấm, lớp cặn đó có thành phần chủ yếu là hỗn hợp , do nước cứng gây ra. Dung dịch có thể làm sạch lớp cặn đó là

A. giấm ăn.            B. cồn             C. nước vôi trong.           D. xà phòng.

Bài giải chi tiết: 

Đáp án đúng: A.

Vì acetic acid hoà tan được các muối carbonate:

Bài tập 25.6 (trang 68): Acetic acid và ethylic alcohol đều được dùng:

A. làm nhiên liệu cho một số động cơ.

B. pha chế đồ uống, pha chế thuốc.

C. để sản xuất chất diệt khuẩn, chống nấm mốc và làm dung môi pha sơn.

D. trong công nghiệp thực phẩm, dược phẩm.

Bài giải chi tiết: 

Đáp án đúng: D.

Bài tập 25.7 (trang 68): Cho các phát biểu sau:

(a) Giấm ăn có thể làm sạch gỉ sét.

(b) Acetic acid, ethylic alcohol đều là các dẫn xuất của hydrocarbon.

(c) Từ ethylic alcohol có thể điều chế trực tiếp acetic acid.

(d) Từ ethylic alcohol và acetic acid có thể tạo ra hợp chất hữu cơ có mùi thơm dễ chịu được dùng trong thực phẩm.

(e) Acetic acid có nhiều trong một số quả có vị chua như chanh, cam, quýt, cà chua, ...

(g) Giấm có thể được tạo ra từ trái cây. Giấm nho, giấm táo, giấm lê, giấm dứa và đều có chứa acetic acid.

Số phát biểu đúng là

A. 2                       B. 3                        C. 4                        D. 5

Bài giải chi tiết: 

a) đúng vì gỉ sét bị hoà tan bởi acetic acid có trong giấm ăn.

(b) đúng vì acetic acid, ethylic alcohol đều chứa các nguyên tố carbon, hydrogen, oxygen. Các hợp chất hữu cơ chứa từ 3 nguyên tố trở lên đều là các dẫn xuất của hydrocarbon.

(c) đúng vì có phản ứng theo phương trình hoá học sau:

.

(d) đúng vì khi acetic acid tác dụng với ethylic alcohol trong điều kiện nhiệt độ cao, xúc tác là dung dịch  đặc sẽ tạo thành là ester được dùng làm dung môi và chất pha loãng trong ngành sơn.

=> Đáp án đúng: D.

Bài tập 25.8 (trang 68): 

Hãy cho biết nhận định nào đúng, nhận định nào sai trong các nhận định sau đây về acetic acid:

a) Chất lỏng, màu vàng nhạt, có vị chua, nặng hơn nước.

b) Dễ bay hơi và tan vô hạn trong nước, nhiệt độ sôi cao hơn nước.

c) Làm nguyên liệu sản xuất như giấm ăn, thuốc diệt côn trùng, ...

d) Có khả năng làm sạch gỉ sét bám trên một số dụng cụ làm bằng kim loại.

Bài giải chi tiết: 

a) sai vì acetic acid là chất lỏng không màu.

b) đúng.

c) đúng.

d) đúng vì acetic acid có thể hoà tan được các chất có trong gỉ sét: , .

Phương trình hoá học của phản ứng:

Bài tập 25.9 (trang 68): 

Hãy cho biết phát biểu nào đúng, phát biểu nào sai trong các phát biểu sau đây:

a) Acetic acid dùng để điều chế dược phẩm, thuốc diệt cỏ, phẩm nhuộm, tơ sợi nhân tạo.

b) Từ tinh bột có thể điều chế được ethylic alcohol và acetic acid.

c) Cồn sinh học và acetic acid được dùng để pha chế các loại xăng sinh học (E5, E10, E100, ...).

d) Thành phần chính của giấm ăn là acetic acid.

Bài giải chi tiết: 

a) đúng.

b) đúng vì từ tinh bột có thể điều chế được ethylic alcohol và từ ethylic alcohol sẽ điều chế được acetic acid.

* Từ tinh bột có thể điều chế được ethylic alcohol:

* Từ ethylic alcohol sẽ điều chế được acetic acid:

c) sai vì các loại xăng sinh học (E5, E10, E100, ...) được sản xuất từ xăng thông thường (A92) và cồn sinh học.

d) sai vì giấm ăn là dung dịch acetic acid có nồng độ khoảng từ 2% đến 5%. Vậy thành phần chính của giấm ăn là nước chứ không phải acetic acid.

Bài tập 25.10 (trang 69): 

Hãy cho biết nhận định nào đúng, nhận định nào sai trong các nhận định sau đây về acetic acid và ethylic alcohol:

a) Đều có cùng số nguyên tử carbon trong phân tử nên có cùng hàm lượng %C theo khối lượng.

b) Đều phản ứng được với sodium và giải phóng khí hydrogen.

c) Ethyl acetate được sản xuất từ ethylic alcohol và acetic acid. Ethyl acetate là hợp chất có mùi đặc trưng được sử dụng trong ngành thực phẩm, mĩ phẩm, ...

d) Ethylic alcohol và acetic acid đều có thể được sản xuất từ nguyên liệu thiên nhiên (một số loại quả, hạt,...).

Bài giải chi tiết: 

a) sai vì chỉ cùng số nguyên tử carbon nhưng do khối lượng phân tử của ethylic alcohol và acetic khác nhau nên %C theo khối lượng sẽ khác nhau.

Ethylic alcohol (

Acetic acid (

b) đúng vì ethylic alcohol tác dụng được với sodium, potassium; còn acetic acid phản ứng được với một số kim loại đứng trước H trong dãy hoạt động hoá học và cả 2 khi phản ứng đều giải phóng khí hydrogen.

Phương trình hoá học của phản ứng:

Ethylic alcohol:

Acetic acid:

c) đúng vì ethyl acetate được điều chế từ ethylic alcohol và acetic acid.

d) đúng vì ethylic alcohol có thể được tạo ra từ các loại gạo, quả nho, quả mơ, ...; acetic acid được sản xuất từ gạo, quả táo, ...

Bài tập 25.11 (trang 69):

Hãy điền vào chỗ trống bằng các từ hoặc cụm từ thích hợp trong bảng dưới đây để được các nhận định đúng.

a) Acetic acid và ethylic alcohol đều là (1) ... tan tốt trong (2)..., riêng ethylic alcohol còn hoà tan được (3) ...

b) Acetic acid và ethylic alcohol đều phản ứng được với (4) ..., đồng thời cả hai cũng có phản ứng với (5)... trong không khí và đều tạo ra (6) ...

c) Acetic acid có tính (7)... nên làm quỳ tím (8) ...; ethylic alcohol dễ cháy và khi cháy (9) ... nên ethylic alcohol được dùng làm (10) ... còn acetic acid không có đặc điểm này.

Bài giải chi tiết: 

(1) chất lỏng                                                            (2) nước

(3) xăng, dầu hỏa                                                    (4) sodium

(5) oxygen                                                               (6) carbon dioxide, nước

(7) acid                                                                    (8) hóa đỏ

(9) tỏa nhiều nhiệt                                                   (10) nhiên liệu

Bài tập 25.12 (trang 69): 

Hãy cho biết acetic acid được sử dụng như thế nào trong ngành công nghiệp thực phẩm.

Bài giải chi tiết: 

Acetic acid là thành phần của giấm ăn (giấm ăn là dung dịch acetic acid 2% - 5%), được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp thực phẩm, cơ sở chế biến thức ăn.

Acetic acid được sử dụng làm nguyên liệu chế biến gia vị như mayonnaise, mù tạt, tương cà, ...; là chất bảo quản tự nhiên và chất kháng khuẩn trong quá trình ngâm chua rau quả.

Bài tập 25.13 (trang 69):

Acetic acid được sử dụng trong ngành công nghiệp dược phẩm, công nghệ dệt nhuộm như thế nào?

Bài giải chi tiết: 

- Trong ngành dược phẩm, acetic acid được sử dụng để sản xuất các loại thuốc điều trị bệnh do vi khuẩn, nấm; bệnh nhiễm trùng ngoài da; bào chế dung dịch tiệt trùng; ....

- Trong công nghiệp dệt nhuộm, acetic acid có công dụng làm chậm quá trình nhuộm, giúp tăng cường độ đều màu của sản phẩm, làm màu sắc tươi và rõ nét hơn.

Bài tập 25.14 (trang 69):

Giấm ăn là dung dịch acetic acid loãng, có nhiều ứng dụng trong đời sống.

a) Hãy cho biết một số ứng dụng của giấm ăn.

b) Theo em, từ 1 lít rượu 23° có thể điều chế được bao nhiêu lít dung dịch acetic acid 4% (giấm ăn), biết khối lượng riêng của giấm là 1,06 g/mL, nước tinh khiết, men giấm và các thiết bị cần thiết coi như có đủ.

Bài giải chi tiết:

a) Một số ứng dụng của giấm ăn:

- Làm gia vị cho một số món ăn, pha chế dung dịch ngâm các loại dưa ủ chua, ....

- Giấm có tính kháng khuẩn và khử mùi nên được dùng pha chế dung dịch nước rửa tay, nước rửa thiết bị nhà bếp, nước rửa nhà vệ sinh, thuốc súc miệng, …. Giấm có tính acid nên thường được dùng để làm sạch bề mặt kim loại, cặn bám ở đáy ấm đun nước, ….

- Làm hoá chất trong phòng thí nghiệm.

b) Ta có số mol ethylic alcohol có trong 1 lít rượu 23° là:

Phương trình hoá học của phản ứng:

.

Theo phương trình hoá học, ta có:

=>

=> 

Bài tập 24.15 (trang 70):

Giấm ăn có thể làm từ một số loại trái cây như nho, táo, lê, ... Các loại giấm này thường có hương vị thơm ngon và tốt cho sức khỏe khi sử dụng hợp lí. Quá trình biến táo thành giấm tương đương với quá trình chuyển đường () trong quả táo thành acetic acid, quá trình này được biểu diễn theo sơ đồ sau:

→ →

Từ 10 kg một loại táo có chứa 12% lượng đường ) sẽ điều chế được bao nhiêu lít giấm táo có nồng độ acetic acid 5%. Biết khối lượng riêng của giấm là 1,06 g/mL, hiệu suất của quá trình làm giấm đạt 80% và 88% các chất còn lại trong táo không chuyển hoá thành acetic acid.

Bài giải chi tiết:

Theo đề, ta có khối lượng đường ) có trong 10 kg táo là:

=>

Theo đề, ta có phương trình hoá học chuyển hoá đường trong táo thành acetic acid như sau:

(1)

(2)

Từ phương trình hoá học (1) và (2), ta có:

Vậy thể tích giấm táo có nồng độ acetic acid 5% thu được là 12,08151 L.

Bài tập 25.16 (trang 70):

Một số đồ dùng làm bằng sắt – thép (kéo tỉa cây) khi để lâu trong không khí sẽ bị gỉ sét trên bề mặt. Người ta có thể dùng giấm ăn để tẩy lớp gỉ sét trên bề mặt này. Em giải thích và viết phương trình hoá học minh hoạ.

Thí nghiệm dùng giấm ăn để tẩy gỉ sét trên bề mặt đồ dùng làm bằng sắt – thép.

Bài giải chi tiết:

Thành phần chủ yếu của gỉ sét là: và .

Acetic acid có tính acid yếu nên có thể phản ứng được với và theo các phương trình hoá học của phản ứng: