BÀI 15: NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO

Bài tập 15.1(trang 39): 

Nhóm nguồn năng lượng nào sau đây được xem là bền vững và ít tác động tiêu cực đến môi trường?

A. Than đá, dầu mỏ và khí thiên nhiên.

B. Ánh sáng mặt trời, gió và sóng biển.

C. Than đá, nhiên liệu hạt nhân và nhiên liệu hydrogen.               

D. Ánh sáng mặt trời, nhiên liệu hạt nhân và dầu mỏ.

Bài giải chi tiết: 

Đáp án đúng: B.

Bài tập 15.2 (trang 39): 

Nội dung nào sau đây không phải là ưu điểm của các nguồn năng lượng tái tạo?

A. Có trữ lượng vô tận trong tự nhiên.           

B. Ít phát thải các chất gây ô nhiễm môi trường.

C. Ít tác động tiêu cực tới môi trường sống.     

D. Không phụ thuộc vào điều kiện địa lý và thời tiết.

Bài giải chi tiết: 

Đáp án đúng: C.

Bài tập 15.3 (trang 39): 

Ở một nhà máy thủy điện, một dạng năng lượng được dự trữ trong hồ chứa. Năng lượng này sau đó được chuyển hóa qua các giai đoạn thành năng lượng hữu ích, hay năng lượng phát ra bởi nhà máy.

Hãy chọn hàng nêu đúng tên của dạng năng lượng dự trữ và năng lượng phát ở nhà máy trên.

Bài giải chi tiết: 

Đáp án đúng: C.

Bài tập 15.4 (trang 39): 

Hình dưới đây là sơ đồ nguyên tắc làm việc của một hệ thống điện mặt trời áp mái cấp điện cho một hộ gia đình.

a) Mô tả nguyên tắc hoạt động của hệ thống.

b) Vì sao hệ thống này cần phải có thiết bị lưu trữ điện năng.

Bài giải chi tiết: 

a) Vào ban ngày, các tấm pin mặt trời hấp thụ năng lượng ánh sáng mặt trời và biến đổi thành điện năng. Dòng điện sinh ra được mạch điều khiển công suất điều chỉnh lưu lượng cấp cho các thiết bị điện trong nhà và đồng thời nạp cho thiết bị lưu trữ điện năng. Khi cường độ ánh sáng giảm hoặc vào ban đêm, thiết bị lưu trữ điện năng sẽ cấp điện cho các thiết bị điện trong nhà.

b) Các tấm pin mặt trời chỉ phát điện vào ban ngày và khi thời tiết thuận lợi, vì vậy điện năng cần được lưu trữ và cấp điện ổn định vào ban đêm hoặc khi công suất giảm.

Bài tập 15.5 (trang 40):

Kể tên một nhà máy điện gió mà em biết. Theo em, đâu là ưu điểm lớn nhất và nhược điểm lớn nhất của việc sản xuất điện từ sức gió?

Bài giải chi tiết: 

- Một số nhà máy điện gió có thể kể tên: Quảng Trị 1, Bình Thuận, Bạc Liêu, Krông Búk, Ea H’Leo,…

- Ưu điểm lớn nhất của điện gió: Năng lượng gió là nguồn năng lượng tái tạo có trữ lượng vô tận.

- Nhược điểm lớn nhất của điện gió: Công suất phát không ổn định, phụ thuộc vào điều kiện thời tiết.

Bài tập 15.6 (trang 40): 

Hình dưới đây là sơ đồ nguyên tắc hoạt động của một máy biến đổi năng lượng sóng và có tên gọi Wave Dragon và ảnh chụp cận cảnh một nguyên mẫu Wave Dragon đang hoạt động trên thực tế.

a) Nêu sự chuyển hóa năng lượng trong thiết bị này.

b) Hãy chỉ ra những ưu điểm và nhược điểm của việc phát điện từ sóng biển.

Bài giải chi tiết: 

a) Wave Dragon biến đổi cơ năng (năng lượng của sóng biển) thành điện năng.

b) 

* Ưu điểm của việc phát điện từ sóng biển:

- Trữ lượng rất lớn và vô tận.

- Khai thác được cả ngày lẫn đêm.

- Không phát khí thải nhà kính.

* Nhược điểm của việc phát điện từ sóng biển:

- Không ổn định, còn phụ thuộc điều kiện thời tiết.

- Công nghệ khá mới, chi phí đầu tư cao.

- Chi phí truyền dẫn điện cao.

- Gây ảnh hưởng đến đời sống sinh vật biển.

Bài tập 15.7 (trang 41):

Bảng bên dưới cung cấp thông tin về ba loại bóng đèn khi chúng cung cấp độ sáng tương đương nhau.

a) Loại đèn nào tiết kiệm năng lượng nhất?

b) Tính năng lượng tiêu thụ bởi mỗi đèn trong một tháng (30 ngày) theo đơn vị kWh. Giả sử mỗi ngày, đèn được sử dụng trong 5 giờ.

c) Em chọn loại đèn nào trong ba loại đèn trên để thắp sáng trong nhà?

Bài giải chi tiết: 

a) Đèn LED búp có công suất nhỏ nhất nên tiêu thụ năng lượng ít nhất và tiết kiệm nhất (với cùng thời gian sử dụng).

b) Năng lượng điện tiêu thụ với thời gian

- Đèn LED:

- Đèn sợi đốt:

- Đèn huỳnh quang compact:

c) Em chọn đèn có lượng điện năng tiêu thụ ít nhất và tuổi thọ lâu nhất, đó là đèn LED.

Bài tập 15.8 (trang 41): 

Hình dưới đây là sơ đồ chuyển hóa năng lượng của một bóng đèn dây tóc (hình a) và một bóng đèn LED (hình b).

a) Tính hiệu suất của mỗi bóng đèn.

b) Vì sao ngày nay bóng đèn LED được khuyến khích sử dụng trong thắp sáng, còn bóng đèn dây tóc ít được sử dụng.

Bài giải chi tiết: 

a) Hiệu suất của bóng đèn được tính bằng tỉ số phần trăm giữa năng lượng có ích (quang năng) và năng lượng toàn phần (điện năng) cấp cho bóng đèn.

Bóng đèn dây tóc:

Bóng đèn LED:

b) Bóng đèn LED có hiệu suất lớn, tức là chuyển hóa năng lượng hiệu quả hơn, nên nó được khuyến khích sử dụng trong chiếu sáng.

Bóng đèn dây tóc có hiệu suất rất thấp (lãng phí năng lượng) nên ít được sử dụng.

Bài tập 15.9 (trang 42):

Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:

Xu thế chuyển dịch năng lượng trên thế giới

Quá trình chuyển dịch năng lượng toàn cầu đang có xu hướng tăng tốc nhanh trong những thập niên vừa qua. Khả năng cung cấp điện toàn bộ từ các nguồn năng lượng tái tạo và các dạng lưu trữ năng lượng hay sử dụng và các phương tiện giao thông sử dụng điện và pin nhiên liệu đang trở thành hiện thực tại nhiều quốc gia trên thế giới. Quá trình chuyển dịch năng lượng toàn cầu sẽ giúp giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, tạo ra một thế giới phát triển bền vững hơn, công bằng hơn cho tất cả mọi người và sẽ có nhiều cơ hội hơn cho các thế hệ tương lai với không khí trong lành hơn, nước sạch hơn, sức khỏe của con người và điều kiện môi trường được nâng cao.

Trên quy mô toàn cầu, tổng năng lượng điện gió được lắp đặt vào năm 2018 là 51 GW và đối với điện mặt trời là 109 GW; theo dự báo tổng công suất điện gió toàn cầu năm 2050 sẽ nâng lên 590 GW và 400 GW với điện mặt trời.

Thực tế cho thấy, từ năm 2010, tổng công suất lắp đặt của các nguồn điện năng lượng tái tạo đã cao hơn so với các nguồn điện truyền thống sử dụng năng lượng hóa thạch. Điện năng cung cấp từ các nguồn năng lượng tái tạo (bao gồm cả thủy điện lớn) đã chiếm đến 25% tổng điện năng cung cấp trên toàn thế giới. Bên cạnh đó, sản lượng xe điện mới trên thị trường thế giới đã đạt trên 2 triệu xe vào năm 2018, gấp 4 lần so với năm 2015, đưa tổng số xe điện lưu thông lên trên mức 5,6 triệu xe. Theo IEA, tính đến cuối năm 2021, có khoảng 16,5 triệu xe trên thế giới, gấp 3 lần so với năm 2018.

(Theo Chuyển dịch năng lượng Việt Nam - cơ hội và thách thức,

NXB ĐHQG Hà Nội, 2023)

a) Sự chuyển dịch năng lượng trên thế giới ngày nay diễn ra theo chiều hướng nào?

b) Xu hướng chuyển dịch năng lượng biểu hiện cụ thể như thế nào trong lĩnh vực sản xuất điện và giao thông vận tải?

c) Xu hướng chuyển dịch năng lượng trên thế giới ngày nay đem lại lợi ích gì?

Bài giải chi tiết: 

a) Xu hướng chuyển dịch năng lượng trên thế giới ngày nay là giảm lệ thuộc vào năng lượng hóa thạch, thay thế dần bằng các nguồn năng lượng tái tạo, sử dụng công nghệ mới lưu trữ năng lượng và pin nhiên liệu.

b) Trong lĩnh vực sản xuất điện, điện mặt trời và điện gió đã và đang phát triển nhanh. Tỷ trọng điện sản xuất từ các nguồn năng lượng tái tạo ngày càng tăng.

Trong lĩnh vực giao thông vận tải, xe điện đang có bước phát triển vượt bậc.

c) Xu hướng chuyển dịch năng lượng trên thế giới giúp giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, tạo ra một thế giới phát triển bền vững hơn, và sẽ có nhiều cơ hội hơn cho các thế hệ tương lai với không khí trong lành hơn, nước sạch hơn, sức khỏe của con người và điều kiện môi trường được nâng cao.

Bài tập 15.10 (trang 42): 

Viết một bài luận ngắn (không quá một trang giấy) hoặc thiết kế một poster trình bày những điểm nổi bật của một nguồn năng lượng tái tạo mà em yêu thích.

Bài giải chi tiết:

Gợi ý thiết kế poster:

- Tiêu đề lớn: "Năng lượng mặt trời – Nguồn năng lượng của tương lai"

- Hình ảnh: Tấm pin mặt trời, Mặt Trời tỏa sáng, Trái Đất xanh sạch.

- Các điểm nổi bật:

• Năng lượng sạch, không ô nhiễm.

• Vô tận và miễn phí.

• Tiết kiệm chi phí lâu dài.

- Khẩu hiệu: "Hãy sử dụng năng lượng mặt trời – Vì một tương lai xanh!"

- Màu sắc: Tông màu xanh lá, xanh dương và vàng để thể hiện sự tươi sáng và thân thiện với môi trường.