BÀI 20. GIỚI THIỆU VỀ HỢP CHẤT HỮU CƠ

Mở đầu: Hình bên là công thức phân tử của một số hợp chất chứa carbon, gồm hợp chất hữu cơ và hợp chất vô cơ. Dựa vào thành phần nguyên tố, ta có thể nhận biết được các hợp chất hữu cơ không? Hợp chất hữu cơ là gì? Chúng gồm những loại nào?

Giải rút gọn:

- Dựa vào thành phần nguyên tố, ta nhận biết được một chất là hợp chất hữu cơ. 

- Hợp chất của carbon là hợp chất hữu cơ, trừ một số hợp chất như các oxide của carbon, muối carbonate,...

- Chúng gồm hai loại:

+ Hợp chất hữu cơ chỉ gồm hai nguyên tố carbon và hydrogen gọi là hydrocarbon.

+ Hợp chất hữu cơ gồm carbon và nguyên tố khác được gọi là dẫn xuất của hydrocarbon.

1. HỢP CHẤT HỮU CƠ, HÓA HỌC HỮU CƠ

Câu 1: Quan sát Hình 20.1, 20.2, em hãy cho biết các hợp chất hữu cơ nhất thiết phải có nguyên tố nào?

Giải rút gọn:

Nhất thiết phải có nguyên tố carbon.

Luyện tập: Có các chất sau: saccharose (C₁₂H₂₂O₁₁), propane (C₃H₈), baking soda (NaHCO₃), carbon monoxide (CO), chloroform (CHCl₃), calcium carbonate (CaCO₃). Những chất nào là hợp chất hữu cơ?

Giải rút gọn:

Hợp chất hữu cơ: saccharose, propane, chloroform.

Vận dụng: Hãy giới thiệu một số hợp chất hữu cơ trong đời sống

Giải rút gọn:

Một số hợp chất hữu cơ: acid acetic, glucose, saccharose, chloroform.

2. SỰ KHÁC NHAU VỀ MỘT SỐ TÍNH CHẤT GIỮA PHI KIM VÀ KIM LOẠI

Câu 2: Hãy giới thiệu một số công thức phân tử của hợp chất hữu cơ và cho biết ý nghĩa của công thức phân tử.

Giải rút gọn:

- Công thức phân tử của hợp chất hữu cơ: C₃H₄, C₄H₆, CH₂O, C₂H₅OH, CH₃COOH, CH₃Cl, CHCl₃, C₃H₇O₂N

- Ý nghĩa: dùng để biểu diễn thành phần nguyên tố và số nguyên tử của các nguyên tố trong hợp chất hữu cơ.

Câu 3: Hãy cho biết biết ý nghĩa của công thức cấu tạo

Giải rút gọn:

Ý nghĩa: dùng để biểu diễn trật tự liên kết và cách thức liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử hợp chất hữu cơ.

Luyện tập: Acetone là hợp chất hữu cơ được sử dụng để sản xuất chất tẩy rửa, làm dung môi trong nhiều ngành công nghiệp,…

Hãy viết công thức phân tử và công thức cấu tạo thu gọn của Acetone.

Giải rút gọn:

- Công thức phân tử: C₃H₆O.

- Công thức cấu tạo thu gọn: CH₃COCH₃.

3. SỰ KHÁC NHAU VỀ MỘT SỐ TÍNH CHẤT GIỮA PHI KIM VÀ KIM LOẠI

Luyện tập: Có một số công thức phân tử sau: C₃H₄, C₄H₆, CH₂O, C₂H₅OH, CH₃COOH, CH₃Cl, CHCl₃, C₃H₇O₂N.

Theo em, công thức phân tử nào biểu diễn cho hydrocarbon và công thức phân tử nào biểu diễn cho dẫn xuất của hydrocarbon.

Giải rút gọn:

- Hydrocarbon: C₃H₄, C₄H₆.

- Dẫn xuất của hydrocarbon: CH₂O, C₂H₅OH, CH₃COOH, CH₃Cl, CHCl₃, C₃H₇O₂N.

Vận dụng: Hãy giới thiệu một số hydrocarbon và dẫn xuất của hydrocarbon được sử dụng trong đời sống

Giải rút gọn:

- Hydrocarbon: trong bình gas chứa thành phần chủ yếu là propane và butane; benzene được làm dung môi hòa tan các chất như mỡ, cao su;…

- Dẫn xuất của hydrocarbon: ethylic alcohol dùng làm dung dịch rửa tay sát khuẩn; CH₃COOC₂H₅ thường được sử dụng làm hương liệu trong các sản phẩm mỹ phẩm, nước hoa,…