GIẢI DỄ HIỂU KHTN 9 CHÂN TRỜI BÀI MỞ ĐẦU

Mở đầu: Hình bên là công thức phân tử của một số hợp chất chứa carbon, gồm hợp chất hữu cơ và hợp chất vô cơ. Dựa vào thành phần nguyên tố, ta có thể nhận biết được các hợp chất hữu cơ không? Hợp chất hữu cơ là gì? Chúng gồm những loại nào?

BÀI 20. GIỚI THIỆU VỀ HỢP CHẤT HỮU CƠ

Đáp án:

Hợp chất hữu cơ nếu chất đó là hợp chất của carbon (trừ một số hợp chất như các oxide của carbon, muối carbonate…)
Hợp chất chứa carbon là hợp chất hữu cơ (trừ một số ít các hợp chất khác chứa carbon là hợp chất vô cơ như các oxide của carbon, muối carbonate…)

Hợp chất hữu cơ chỉ gồm hai nguyên tố carbon và hydrogen gọi là hydrocarbon.

Hợp chất hữu cơ gồm carbon và nguyên tố khác (O, Cl, N…) được gọi là dẫn xuất của hydrocarbon.

1. HỢP CHẤT HỮU CƠ, HÓA HỌC HỮU CƠ

Câu 1: Quan sát Hình 20.1, 20.2, em hãy cho biết các hợp chất hữu cơ nhất thiết phải có nguyên tố nào?

BÀI 20. GIỚI THIỆU VỀ HỢP CHẤT HỮU CƠ

Đáp án:

Nguyên tố carbon

Luyện tập: Có các chất sau: saccharose (C₁₂H₂₂O₁₁), propane (C₃H₈), baking soda (NaHCO₃), carbon monoxide (CO), chloroform (CHCl₃), calcium carbonate (CaCO₃). Những chất nào là hợp chất hữu cơ?

Đáp án:

Saccharose (C₁₂H₂₂O₁₁), propane (C₃H₈),chloroform (CHCl₃)

Vận dụng: Hãy giới thiệu một số hợp chất hữu cơ trong đời sống

Đáp án:

Acid Acetic CH₃COOH có trong giấm ăn; đường glucose C₆H₁₂O₆; đường saccharose (C₁₂H₂₂O₁₁), chloroform (CHCl₃)

2. SỰ KHÁC NHAU VỀ MỘT SỐ TÍNH CHẤT GIỮA PHI KIM VÀ KIM LOẠI

Câu 2: Hãy giới thiệu một số công thức phân tử của hợp chất hữu cơ và cho biết ý nghĩa của công thức phân tử

Đáp án:

C₃H₄, C₄H₆, CH₂O, C₂H₅OH, CH₃COOH, CH₃Cl, CHCl₃, C₃H₇O₂N

Công thức phân tử dùng để biểu diễn thành phần nguyên tố và số nguyên tử của các nguyên tố trong hợp chất hữu cơ.

Câu 3: Hãy cho biết biết ý nghĩa của công thức cấu tạo

Đáp án:

Biểu diễn trật tự liên kết và cách thức liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử hợp chất hữu cơ.

Luyện tập: Acetone là hợp chất hữu cơ được sử dụng để sản xuất chất tẩy rửa, làm dung môi trong nhiều ngành công nghiệp,…

BÀI 20. GIỚI THIỆU VỀ HỢP CHẤT HỮU CƠ

Hãy viết công thức phân tử và công thức cấu tạo thu gọn của Acetone.

Đáp án:

C₃H₆O và CH₃COCH₃

3. SỰ KHÁC NHAU VỀ MỘT SỐ TÍNH CHẤT GIỮA PHI KIM VÀ KIM LOẠI

Luyện tập: Có một số công thức phân tử sau: C₃H₄, C₄H₆, CH₂O, C₂H₅OH, CH₃COOH, CH₃Cl, CHCl₃, C₃H₇O₂N.

Theo em, công thức phân tử nào biểu diễn cho hydrocarbon và công thức phân tử nào biểu diễn cho dẫn xuất của hydrocarbon.

Đáp án:

Hydrocarbon là: C₃H₄, C₄H₆

Dẫn xuất của hydrocarbon là: CH₂O, C₂H₅OH, CH₃COOH, CH₃Cl, CHCl₃, C₃H₇O₂N

Vận dụng: Hãy giới thiệu một số hydrocarbon và dẫn xuất của hydrocarbon được sử dụng trong đời sống

Đáp án:

- Hydrocarbon: propane C₃H₈ và butane C₄H₁₀; benzene C₆H₆ thường được làm dung môi hòa tan các chất như mỡ, cao su…

- Dẫn xuất của hydrocarbon: ethylic alcohol C₂H₅OH dùng làm dung dịch rửa tay sát khuẩn; các ester như CH₃COOC₂H₅ thường được sử dụng làm hương liệu trong các sản phẩm mỹ phẩm, nước hoa, sơn và keo dán