^{BÀI 5. TÁN SẮC ÁNH SÁNG QUA LĂNG KÍNH.} 

^{MÀU SẮC CỦA VẬT}

Mở đầu: Một người mặc một chiếc áo màu đỏ đứng trên sân khấu. Dưới ánh sáng của đèn sân khấu luôn thay đổi màu, có phải lúc nào khán giá cũng nhìn thấy áo người này màu đỏ không?

Giải nhanh:

Không, ánh sáng từ đèn sân khấu chạy qua áo có màu đỏ và được phản xạ trở lại mắt khán giả. Nếu ánh sáng môi trường có các màu phụ khác nhau hoặc nếu có sự biến đổi màu sắc từ môi trường, áo có thể hiển thị một gam màu khác nhau tùy thuộc vào điều kiện ánh sáng và môi trường xung quanh.

1. TÁN SẮC ÁNH SÁNG TRẮNG QUA LĂNG KÍNH

Câu 1: Tiến hành thí nghiệm (Hình 5.2) và cho biết chùm sáng đi vào lăng kính và đi ra khỏi lăng kính có điểm gì khác nhau

Giải nhanh:

Chùm sáng trước khi đi vào lăng kính là một chùm sáng màu trắng, đi ra khỏi lăng kính thì lại trở thành một dải màu cầu vồng

Luyện tập: Hãy kể ra các màu chính trong quang phổ của ánh sáng trắng

Giải nhanh:

Đỏ, Cam, Vàng, Lục, Lam, Chàm, Tím

Câu 2: 

1. Sự sắp xếp các màu trong quang phổ của ánh sáng mặt trời (Hình 5.3) và quang phổ của ánh sáng trắng qua lăng kính (Hình 5.2) có điểm gì giống nhau?

2. Vì sao ta có thể kết luận ánh sáng mặt trời là ánh sáng trắng?

Giải nhanh:

1. Đỏ, Cam, Vàng, Lục, Lam, Chàm, Tím

2. Ta có thể kết luận ánh sáng mặt trời là ánh sáng trắng vì ánh sáng mặt trời cũng là một hỗn hợp ánh sáng có nhiều màu khác nhau

2. ĐƯỜNG ĐI CỦA TIA SÁNG QUA LĂNG KÍNH

Câu 3: Quan sát sơ đồ đường đi của tia sáng trong Hình 5.5 và giải thích vì sao:

1. Tia khúc xạ IJ lệch gần pháp tuyến N₁N₁’ hơn so với tia tới SI

2. Tia khúc xạ JR lệch xa pháp tuyến N₂N₂’ hơn so với tia tới IJ

Giải nhanh:

1. Vì chiết suất của thủy tinh dùng làm lăng kính lớn hơn chiết suất không khí nên góc khúc xạ sẽ nhỏ hơn góc tới, tức là sẽ lệch xa pháp tuyến hơn so với tia tới

2. Vì sự chênh lệch chiết suất sẽ làm cho góc tới j sẽ nhỏ hơn góc khúc xạ j’, tức là tia khúc xạ JR lệch xa hơn tia tới IJ

Câu 4: Nêu nhận xét về phương của tia ló JR sau khi đi qua lăng kính so với tia tới SI

Giải nhanh:

Phương của tia ló JR sau khi đi qua lăng kính so với tia tới SI sẽ bị lệch về phía bên kia của lăng kính, hướng xuống dưới 

3. MÀU SẮC CỦA VẬT

Luyện tập: Một quả bóng có màu vàng dưới ánh sáng mặt trời. Đặt quả bóng này trong phòng tối, sau đó lần lượt chiếu ánh sáng đỏ, lục vào quả bóng thì ta sẽ thấy nó có màu gì?

Giải nhanh:

1. Ánh sáng đỏ:

Khi ánh sáng đỏ chiếu vào, màu vàng của quả bóng sẽ hấp thụ một phần và phản xạ một phần. Kết quả, quả bóng có thể xuất hiện một màu đỏ hoặc cam tăng cường, tùy thuộc vào đặc tính hấp thụ và phản xạ của màu vàng.

1. Ánh sáng lục:

Khi ánh sáng lục chiếu vào, quả bóng có thể phản xạ một phần ánh sáng lục và hấp thụ một phần. Kết quả, màu vàng của quả bóng có thể được tạo thành từ sự kết hợp giữa màu lục và màu vàng, tạo ra một màu mới.

Luyện tập: Trả lời câu hỏi ở phần Mở đầu bài học

Giải nhanh:

Không phải lúc nào khán giả cũng nhìn thấy áo người này màu đỏ. Ánh sáng từ đèn sân khấu chạy qua áo có màu đỏ và được phản xạ trở lại mắt khán giả. Nếu ánh sáng môi trường có các màu phụ khác nhau hoặc nếu có sự biến đổi màu sắc từ môi trường, áo có thể hiển thị một gam màu khác nhau tùy thuộc vào điều kiện ánh sáng và môi trường xung quanh.

Vận dụng: Vì sao lá cây thường có màu lục dưới ánh sáng mặt trời

Giải nhanh:

Màu lục của lá cây dưới ánh sáng mặt trời phản ánh khả năng của chlorophyll hấp thụ ánh sáng màu xanh và không hấp thụ ánh sáng ở dải bước sóng khác. Màu lục này chủ yếu là kết quả của quá trình quang hợp và sự tương tác giữa lá cây và ánh sáng mặt trời.