BÀI 44. DI TRUYỀN HỌC VỚI CON NGƯỜI

Mở đầu: Vì sao Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 của Việt Nam nghiêm cấm kết hôn giữa những người có quan hệ họ hàng trong phạm vi ba đời?

Đáp án:
Quy định này nhằm đảm bảo sự đa dạng gen, tránh tình trạng dị tật gen di truyền, đồng thời thúc đẩy việc xây dựng một xã hội lành mạnh, phát triển bền vững.

1. TÍNH TRẠNG Ở NGƯỜI 

Câu 1: Quan sát Hình 44.1, hãy cho biết để phân biệt những người trong hình có thể dựa vào các đặc điểm nào

Đáp án:

Tóc, màu da, màu mắt,…

Câu 2: Cho ví dụ về một số tính trạng ở người

Đáp án:

• Chiều cao: Chiều cao là một tính trạng về ngoại hình, có thể được đo đạc bằng đơn vị như centimet hoặc feet.
• Màu da: Màu da của mỗi người có thể khác nhau, từ sáng đến đậm, từ màu da trắng cho đến màu da đen hoặc màu da vàng.
• Tính cách: Tính cách là một tính trạng về tâm lý, bao gồm các đặc điểm như tự tin, hoạt bát, hoặc nghiêm túc.

2. BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI

Câu 3: Hãy cho ví dụ về một số tác nhân gây bệnh di truyền ở người bằng cách hoàn thành Bảng 44.1

Đáp án:

Luyện tập: Bảo vệ môi trường có vai trò như thế nào trong việc hạn chế các bệnh, tật di truyền ở người?

Đáp án:

Môi trường sạch sẽ và lành mạnh không chỉ giúp ngăn chặn sự lây lan của các loại vi khuẩn, virus gây bệnh mà còn giúp củng cố hệ miễn dịch của cơ thể con người. Bên cạnh đó, môi trường ô nhiễm và độc hại có thể gây ra các tác động tiêu cực đến gen di truyền, gây ra các biến đổi gen và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh di truyền. 

Câu 4: Đọc thông tin và quan sát Hình 44.2, xác định các đặc điểm có thể sử dụng để nhận biết bệnh nhân mắc hội chứng Down

Đáp án:

Cổ ngắn, khe mắt xanh, mắt một mí, lưỡi dày và hơi thè ra, giảm trương lực cơ, trí tuệ kém phát triển, thường dị tật tim bẩm sinh, khoảng cách giữa hai mắt cách xa nhau, mũi thấp,…

Câu 5: Quan sát Hình 44.3, hãy cho biết:

1. Sự khác nhau giữa bộ nhiễm sắc thể của người mắc hội chứng Down, Tumer so với người bình thường
2. Tại sao người mắc hội chứng Tumer có biểu hiện kiểu hình giới tính nữ

Đáp án:

a) Thay vì có hai bản sao của nhiễm sắc thể 21 như người bình thường, người mắc hội chứng Down có ba bản sao của nhiễm sắc thể này. 

b) Người mắc hội chứng Turner thường có biểu hiện kiểu hình giới tính nữ vì họ chỉ có một nhiễm sắc thể X (45,X). Điều này dẫn đến việc họ thiếu nhiễm sắc thể Y cần thiết để phát triển thành nam giới. 

Câu 6: Quan sát Hình 44.4, hãy cho biết biểu hiện bên ngoài ở người mắc bệnh bạch tạng có gì khác so với người bình thường

Đáp án:

Thiếu sắc tố melanin khiến cho một số bộ phận có màu trắng như da, tóc, đồng tử.

Câu 7: Xác định tên gọi tương ứng và mô tả biển hiện của các tật di truyền ở người trong Hình 44.5

• Tật khoèo chân
• Tật bàn tay có nhiều ngón
• Tật hở khe môi, hàm
• Tật dính ngón tay

Đáp án:

• Tật khoèo chân – d)
• Tật bàn tay có nhiều ngón – b)
• Tật hở khe môi, hàm – a)
• Tật dính ngón tay – c)

3. DI TRUYỀN HỌC VỚI HÔN NHÂN

Câu 8: Theo Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 của Việt Nam, người từ độ tuổi nào thì được phép kết hôn

Đáp án:

Độ tuổi 18 trở lên.

Luyện tập: Tại sao nên thực hiện tư vấn di truyền trước khi kết hôn

Đáp án:

Qua việc tư vấn này, chúng ta có thể đánh giá nguy cơ di truyền của các bệnh lý, giúp người kết hôn hiểu rõ về nguy cơ mắc phải các bệnh di truyền và có thể lựa chọn các biện pháp phòng ngừa hoặc điều trị phù hợp. 

Câu 9: Theo em, tại sao việc lựa chọn giới tính trong sinh sản ở người bị pháp luật nghiêm cấm?

Đáp án:
Việc lựa chọn giới tính trong sinh sản ở người bị pháp luật nghiêm cấm vì nó vi phạm các quy định đạo đức và pháp luật về quyền con người, gây ra những hậu quả không lường trước được cho sự phát triển của xã hội và văn minh nhân loại.

Vận dụng: Tìm hiểu và nhận xét thông tin về tuổi kết hôn, một số bệnh di truyền ở địa phương em theo các nội dung gợi ý trong các bảng sau

Bảng 1: Kết quả tìm hiểu tuổi kết hôn ở địa phương

Bảng 2: Kết quả tìm hiểu một số bệnh di truyền ở địa phương

Đáp án:
Dữ liệu thu thập từ bảng 1 sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về độ tuổi khi mà người dân trong địa phương thường kết hôn để phân tích mối quan hệ giữa tuổi kết hôn và một số vấn đề xã hội, kinh tế, hay sức khỏe.

Bảng 2 sẽ cung cấp thông tin về các bệnh di truyền phổ biến trong cộng đồng. Việc xác định nguyên nhân và tình trạng bệnh giúp chúng ta hiểu rõ hơn về mức độ ảnh hưởng của các bệnh này đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người dân.