BÀI 19. SỰ KHÁC NHAU CƠ BẢN GIỮA PHI KIM VÀ KIM LOẠI

Mở đầu: Bên cạnh sự phổ biến của kim loại trong cuộc sống, một số phi kim cũng có nhiều ứng dụng thiết thực. Dựa vào sự khác biệt về tính chất mà mỗi loại có những ứng dụng phù hợp. Phi kim có ứng dụng như thế nào trong đời sống? Giữa kim loại và phi kim có tính chất nào khác nhau?

Giải nhanh:

• Về tính dẫn điện: kim loại dẫn điện tốt, trong khi các phi kim thường không dẫn điện (như lưu huỳnh).

• Về tính dẫn nhiệt: kim loại dẫn nhiệt tốt, trong khi các phi kim thường dẫn nhiệt kém.

• Về nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi: kim loại thường có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi cao, trong khi phi kim thường có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi thấp. Ở nhiệt độ phòng, các kim loại tồn tại trạng thái rắn (ngoại trừ Hg ở thể lỏng), còn phi kim có thể tồn tại ở cả thể rắn, lỏng, khí.

• Về khối lượng riêng: kim loại thường có khối lượng riêng lớn, phần lớn là các kim loại nặng, trong khi phi kim ở thể rắn thường có khối lượng riêng nhỏ 

• Về khả năng tạo ion: kim loại có xu hướng tạo thành ion dương khi tham gia phản ứng hóa học; phi kim có xu hướng tạo thành ion âm khi tham gia phản ứng với kim loại

• Về phản ứng với oxygen: phần lớn các kim loại phản ứng với oxygen tạo thành oxide; phi kim phản ứng với oxygen thường tạo thành oxide acid 

1. ỨNG DỤNG CỦA MỘT SỐ ĐƠN CHẤT PHI KIM

Câu 1: Em hãy nêu một số ứng dụng của than chì trong đời sống

Giải nhanh:

Làm điện cực trong pin, sản xuất ruột bút chì…

Vận dụng: Tìm hiểu thông tin từ sách, báo hay tài liệu học tập, em hãy giải thích vì sao than hoạt tính được sử dụng làm lõi lọc nước, hoặc mặt nạ phòng độc?

Giải nhanh:

Than hoạt tính có khả năng hấp phụ mạnh các chất khí và chất tan trong dung dịch.

Câu 2: Em hãy liệt kê một số ứng dụng của lưu huỳnh trong đời sống

Giải nhanh:

Điều chế H₂SO₄; dùng để lưu hóa cao su, chế tạo diêm, sản xuất chất tẩy trắng bột giấy, dược phẩm, phẩm nhuộm, chất trừ sâu, chất diệt nấm…

Câu 3: Em hãy nêu một số ứng dụng của chlorine trong đời sống

Giải nhanh:

Sản xuất nước Javel, CaOCl₂, muối KClO₃, nhựa PVC

2. SỰ KHÁC NHAU VỀ MỘT SỐ TÍNH CHẤT GIỮA PHI KIM VÀ KIM LOẠI

Câu 4: Lấy ví dụ minh họa cho sự khác nhau về tính chất giữa kim loại và phi kim

Giải nhanh:

• Về tính dẫn điện: kim loại dẫn điện tốt, trong khi các phi kim thường không dẫn điện (như lưu huỳnh).

• Về tính dẫn nhiệt: kim loại dẫn nhiệt tốt, trong khi các phi kim thường dẫn nhiệt kém.

• Về nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi: kim loại thường có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi cao, trong khi phi kim thường có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi thấp. Ở nhiệt độ phòng, các kim loại tồn tại trạng thái rắn (ngoại trừ Hg ở thể lỏng), còn phi kim có thể tồn tại ở cả thể rắn, lỏng, khí.

• Về khối lượng riêng: kim loại thường có khối lượng riêng lớn, phần lớn là các kim loại nặng, trong khi phi kim ở thể rắn thường có khối lượng riêng nhỏ 

• Về khả năng tạo ion: kim loại có xu hướng tạo thành ion dương khi tham gia phản ứng hóa học; phi kim có xu hướng tạo thành ion âm khi tham gia phản ứng với kim loại

• Về phản ứng với oxygen: phần lớn các kim loại phản ứng với oxygen tạo thành oxide; phi kim phản ứng với oxygen thường tạo thành oxide acid 

Câu 5: Hãy tìm ví dụ minh họa cho việc sử dụng carbon làm chất dẫn điện

Giải nhanh:

Than chì dẫn điện tốt ->  làm điện cực.

Luyện tập: Viết phương trình hóa học minh họa cho phản ứng giữa oxygen với:

1. Kim loại

2. Phi kim

Giải nhanh:

1. 4Na + O₂  —> 2Na₂O

2. S + O₂ —> SO₂ (to

Luyện tập: Sản phẩm tạo thành từ các phản ứng trên thuộc loại hợp chất nào đã học?

Giải nhanh:

Na₂O là oxide kim loại

SO₂ là oxide phi kim