BÀI 16. TÍNH CHẤT CHUNG CỦA KIM LOẠI

Mở đầu: Xung quanh ta có nhiều đồ vật, máy móc, thiết bị làm bằng kim loại. Mỗi kim loại có thể được dùng để sản xuất ra nhiều sản phẩm dựa vào tính chất của kim loại, chẳng hạn dây điện có lõi bằng đồng, dụng cụ đun nấu làm bằng nhôm,… Các kim loại có những tính chất gì giống và khác nhau? 

Giải nhanh:

Giống: tính dẻo, tính dẫn điện, tính dẫn nhiệt, và ánh kim.

Khác: khối lượng riêng, nhiệt độ nóng chảy, tính cứng, khả năng dẫn điện, dẫn nhiệt…

1. TÍNH CHẤT VẬT LÝ CỦA KIM LOẠI

Câu 1: Vì sao người ta có thể cán mỏng hoặc uốn cong các vật liệu làm từ nhôm một cách dễ dàng?

Giải nhanh:

Nhôm là kim loại có tính dẻo cao.

Câu 2: Trong thực tế, dây dẫn điện thường được làm từ kim loại nào? Vì sao bạc là kim loại dẫn điện tốt nhất nhưng không được sử dụng để làm dây dẫn điện?

Giải nhanh:

Dây dẫn điện thường được làm từ đồng. 

Vì bạc là kim loại quý, giá thành rất cao.

Câu 3: Trước khi bóng đèn LED ra đời, bóng đèn sợi đốt với dây tóc được làm từ kim loại Tungsten (W) được sử dụng rất phổ biến. Dựa vào tính chất vật lý nào mà kim loại tungsten được sử dụng làm dây tóc bóng đèn?

Giải nhanh:

Kim loại Tungsten (W) có nhiệt độ nóng chảy rất cao, lên đến 3410 độ C

Luyện tập: Hãy giải thích vì sao thủy ngân được sử dụng làm chất lỏng trong nhiệt kế để đo nhiệt độ

Giải nhanh:

Thủy ngân sẽ nở ra (cột nhiệt độ chạy lên) hay co lại (nhiệt độ kéo tụt xuống dưới ống) tùy thuộc vào nhiệt độ cần đo nóng hay lạnh, từ đó thang đo nhiệt độ sẽ thể hiện số tương ứng với nhiệt độ hiện tại.

2. TÍNH CHẤT HÓA HỌC CƠ BẢN CỦA KIM LOẠI

Câu 4: Vì sao một số kim loại như magnesium, kẽm để lâu ngoài không khí sẽ mất đi ánh kim ban đầu?

Giải nhanh:

Một số kim loại như magnesium, kẽm để lâu ngoài không khí sẽ có phản ứng với oxygen tạo thành oxide kim loại

Câu 5: Phản ứng giữa kim loại với các phi kim khác nhau có tạo thành sản phẩm giống nhau không? Giải thích

Giải nhanh:

Không tạo thành sản phẩm giống nhau. 

Mỗi nguyên tố phi kim khác nhau khi phản ứng với kim loại lại cho một sản phẩm chứa phi kim tương ứng

Luyện tập: Viết phương trình hóa học của các phản ứng:

1. Zn + O₂ ?
2. Na + Cl₂ ?
3. K + S ?

Giải nhanh:

Zn + O₂ ZnO (t độ)

2Na + Cl₂ 2NaCl

K + S K₂S 

Câu 6: Theo em, khi cho mẩu sodium vào nước thì sẽ diễn ra sự biến đổi vật lí hay hóa học? Vì sao dung dịch trong chậu thủy tinh lại chuyển sang màu hồng?

Giải nhanh:

Biến đổi hóa học. 

2Na + 2H₂0 2NaOH + H₂

Chuyển sang màu hồng, vì NaOH là kiềm, khiến cho môi trường sinh ra có pH>7, làm phenolphthalein chuyển hồng.

Luyện tập: Viết phương trình hóa học của phản ứng sau:

K + H₂0 ?

Giải nhanh:

2K + 2H₂0 2KOH + H₂

Câu 7: Hãy cho biết sản phẩm tạo thành khi cho kim loại aluminium vào dung dịch hydrochloric acid. Viết phương trình hóa học của phản ứng xảy ra

Giải nhanh:

Mảnh kim loại aluminium tan dần, có bọt khí thoát ra.

2Al + 6HCl —> 2AlCl₃ + 3H₂

Câu 8: Hãy dự đoán và viết phương trình hóa học của phản ứng khi cho kim loại đồng vào dung dịch silver nitrate (AgNO₃)

Giải nhanh:

Đồng đứng trước bạc trong dãy hoạt động hóa học vì vậy đồng có thể đẩy được bạc ra khỏi dung dịch muối silver nitrate (AgNO₃)

Cu + 2AgNO₃ —> Cu(NO₃)₂ + 2Ag

Luyện tập: Em hãy thiết kế sơ đồ tư duy để hệ thống lại tính chất hóa học chung của kim loại

Giải nhanh:

Vận dụng: Vì sao các đồ dùng (cửa, bàn ghế, …) làm từ vật liệu kim loại thường phải sơn phủ một lớp trên bề mặt?

Giải nhanh:

Để hạn chế quá trình kim loại phản ứng với oxygen trong không khí (quá trình oxy hóa) - tác nhân gây nên hiện tượng gỉ sét.

3. MỘT SỐ KHÁC BIỆT VỀ TÍNH CHẤT GIỮA CÁC KIM LOẠI THÔNG DỤNG

Vận dụng: Vì sao các nhà khảo cổ khi khám phá thấy những đồ vật bằng vàng thường vẫn còn nguyên vẹn, không bị hoen gỉ?

Giải nhanh:

Vàng là không phản ứng với oxygen, không bị oxy hóa, do đó những đồ vật bằng vàng vẫn còn nguyên vẹn, không bị hoen gỉ sau nhiều năm.