GIẢI DỄ HIỂU KHTN 9 CHÂN TRỜI BÀI MỞ ĐẦU

Mở đầu: Nhiều vật dụng như: bao tay, hộp nhựa, … được sản xuất từ hạt nhựa PE, PP. Các loại hạt nhựa này được tổng hợp từ các alkene tương ứng là ethylene, propylene.

Alkene là gì? Alkene đơn giản nhất (ethylene) có tính chất và ứng dụng gì?

Giải nhanh:

- Alkene là hydrocarbon mạch hở, chứa các liên kết đơn và có một liên kết đôi C=C trong phân tử.

- Về tính chất vật lý, ethylene là chất khí, không màu, không mùi, rất ít tan trong nước, nhẹ hơn không khí.

- Về tính chất hóa học, ethylene có thể cháy trong không khí, khi cháy tạo sản phẩm chủ yếu gồm khí carbon dioxide và hơi nước, phản ứng tỏa nhiều nhiệt. Ngoài ra, ethylene làm mất màu nước bromine và tham gia phản ứng trùng hợp tạo polyethylene.

- Ứng dụng của ethylene: trong công nghiệp, Sản xuất ethylic alcohol theo phương trình sau:

CH₂=CH₂ + H₂O —> C₂H₅OH (xúc tác: acid, nhiệt độ)

Ngoài ra, ethylene được dùng để tổng hợp polyethylene trong công nghiệp. Polyethylene (PE) có nhiều ứng dụng trong đời sống như làm màng bọc thực phẩm, các loại bao đựng…

1. KHÁI NIỆM ALKENE

Câu 1: Hãy viết công thức phân tử và công thức cấu tạo thu gọn của các alkene ở Hình 22.1

BÀI 22. ALKENE

Giải nhanh:

Công thức phân tử	Công thức cấu tạo thu gọn
C₂H₄	CH₂=CH₂
C₃H₆	CH₂=CH-CH₃

Câu 2: Bằng cách nào để biết được ethylene nhẹ hơn không khí?

Giải nhanh:

Tỉ khối dC₂H₄/không khí = 28/29 <1 => ethylen nhẹ hơn không khí.

2. TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA ETHYLENE

Câu 3: Nêu hiện tượng và viết phương trình hóa học của phản ứng xảy ra ở Thí nghiệm 1

Giải nhanh:

Khí ethylen cháy trong không khí, ngọn lửa tỏa nhiều nhiệt.

C₂H₄ + 3O₂ —> 2CO₂ + 2H₂O (có nhiệt độ)

Câu 4: Nêu hiện tượng của Thí nghiệm 2 ở Hình 22.2. Dùng công thức cấu tạo thu gọn, viết phương trình hóa học của phản ứng xảy ra

BÀI 22. ALKENE

Giải nhanh:

Hiện tượng: Nước bromine trong ống nghiệm ban đầu có màu vàng nâu; sau khi sục khí ethylen vào ống nghiệm, màu vàng nâu của nước bromine nhạt dần rồi mất màu, sản phẩm thu được không màu.

CH₂=CH₂ + Br-Br —> Br-CH₂-CH₂-Br

Luyện tập: Cho các hợp chất hữu cơ sau: CH₃-CH₃, CH₂=CH-CH₃, CH₂=CHCl, CH₃-CH₂-CH₃. Trong các chất trên, chất nào có phản ứng trùng hợp tạo polymer và chất nào có khả năng làm mất màu nước bromine? Giải thích

Giải nhanh:

Các chất có phản ứng trùng hợp tạo polymer và có khả năng làm mất màu nước bromine: CH₂=CH-CH₃, CH₂=CHCl. Bởi vì trong phân tử hai chất này chứa liên kết đôi C=C kém bền, dễ bị đứt ra để tham gia phản ứng

Vận dụng: PE được tạo ra từ ethylene, có nhiều ứng dụng trong đời sống như làm màng bọc thực phẩm, các loại bao đựng,…

Hãy cho biết thêm một số ứng dụng của polyethylene

Giải nhanh:

In tem nhãn, sản phẩm đóng gói, sản xuất ống và phụ kiện; cách điện có cáp đồng trục và vỏ cáp; ngoài ra còn có thể ứng dụng trong y tế (sử dụng làm khớp nhân tạo thay khớp gối và khớp háng)...

3. MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA ETHYLENE

Vận dụng: Tìm hiểu và trình bày một số ứng dụng của ethylene trong đời sống

Giải nhanh:

Nguyên liệu của công nghiệp tổng hợp polymer và các hóa chất hữu cơ khác; chuyển hóa ethylene thành các monomer khác để tổng hợp ra hàng loạt polymer đáp ứng nhu cầu phong phú của đời sống và kỹ thuật (như nhựa PVC); tổng hợp ra những hóa chất hữu cơ thiết yếu khác như ethylic alcohol, ethylene oxide, acetaldehyde…