BÀI 7. SỰ THẬT TRONG TÁC PHẨM KÍ

VĂN BẢN. BƯỚC VÀO ĐỜI

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Theo bạn, trong giai đoạn bước vào đời, việc định hướng tương lai của mỗi cá nhân thường chịu tác động của những yếu tố nào?

Đáp án chuẩn: 

Theo em, trong giai đoạn bước vào đời, việc định hướng tương lai của mỗi cá nhân thường chịu tác động của những yếu tố sau:

Yếu tố bên trong:

• Giá trị và niềm tin cá nhân: Những giá trị và niềm tin mà mỗi người theo đuổi sẽ ảnh hưởng đến mục tiêu và lựa chọn nghề nghiệp của họ. Ví dụ, một người coi trọng sự sáng tạo có thể sẽ chọn theo đuổi một ngành nghề liên quan đến nghệ thuật hoặc thiết kế.
• Sở thích và năng lực: Mỗi người có những sở thích và năng lực riêng biệt. Việc lựa chọn một con đường phù hợp với sở thích và năng lực sẽ giúp họ phát triển tối ưu và đạt được thành công.
• Tính cách: Tính cách cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng tương lai. Ví dụ, một người hướng ngoại có thể sẽ thích hợp với những công việc đòi hỏi giao tiếp và tương tác với nhiều người.
• Hoàn cảnh gia đình: Hoàn cảnh gia đình, bao gồm kinh tế, văn hóa, giáo dục,... cũng có thể ảnh hưởng đến định hướng tương lai của mỗi cá nhân.

Yếu tố bên ngoài:

• Nhu cầu thị trường lao động: Nhu cầu thị trường lao động sẽ ảnh hưởng đến khả năng tìm kiếm việc làm và mức độ thành công trong sự nghiệp của mỗi người.
• Xu hướng phát triển xã hội: Những xu hướng phát triển xã hội, như công nghệ, kinh tế,... cũng sẽ tạo ra những cơ hội và thách thức mới cho mỗi cá nhân trong việc định hướng tương lai.
• Môi trường giáo dục: Môi trường giáo dục, bao gồm trường học, thầy cô giáo, bạn bè,... sẽ cung cấp cho mỗi người những kiến thức, kỹ năng và định hướng cần thiết để bước vào đời.
• Sự ảnh hưởng của người khác: Sự ảnh hưởng của gia đình, bạn bè, thầy cô giáo, mentor,... cũng có thể tác động đến quyết định lựa chọn con đường tương lai của mỗi cá nhân.

Ngoài ra, việc định hướng tương lai cũng chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác, như:

• Cơ hội và may mắn: Đôi khi, cơ hội và may mắn cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng tương lai.
• Sự thay đổi bản thân: Con người luôn thay đổi và phát triển. Do đó, định hướng tương lai cũng có thể thay đổi theo thời gian.

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu hỏi: Tác giả đã gợi lại bối cảnh chính trị - xã hội Việt Nam giữa thập niên hai mươi của thế kỉ XX như thế nào?

Đáp án chuẩn: 

• Về chính trị: Nền thống trị của thực dân Pháp ngày càng bóc lột, áp bức nặng nề, khiến cho đời sống của người dân Việt Nam vô cùng khổ cực. Phong trào yêu nước phát triển mạnh mẽ với nhiều hình thức khác nhau, từ đấu tranh tự phát đến các phong trào yêu nước theo khuynh hướng tư tưởng mới.
• Về xã hội: Nền xã hội phong kiến Việt Nam đang dần tan rã, nhiều hủ tục, tập quán lạc hậu vẫn còn tồn tại. Nền giáo dục thực dân hạn chế, khiến cho trình độ dân trí thấp.
• Về văn hóa: Nền văn hóa Việt Nam đang trong giai đoạn giao thoa giữa truyền thống và hiện đại. Nhiều trào lưu văn hóa mới du nhập vào Việt Nam, tạo nên sự đa dạng và phong phú trong đời sống văn hóa.

Câu hỏi: Hình dung về nhân vật được tái hiện trong kí ức của tác giả.

Đáp án chuẩn: 

Nhân vật được tái hiện trong kí ức của tác giả là một thanh niên yêu nước, đang trong giai đoạn bước vào đời. Nhân vật này có những đặc điểm sau:

• Có lòng yêu nước nồng nàn: Nhân vật này luôn quan tâm đến vận mệnh của đất nước, mong muốn được góp sức mình để giải phóng dân tộc.
• Có tinh thần ham học hỏi: Nhân vật này luôn khao khát được học hỏi kiến thức mới, để có thể phục vụ cho công cuộc xây dựng đất nước.
• Có ý chí quyết tâm: Nhân vật này không ngại khó khăn, thử thách, luôn quyết tâm theo đuổi mục tiêu của mình.

Câu hỏi: Tác giả đã cảm nhận thế nào về sức ảnh hưởng của những nhân vật lịch sử đối với cá nhân mình?

Đáp án chuẩn: 

Tác giả đã cảm nhận sâu sắc về sức ảnh hưởng của những nhân vật lịch sử đối với cá nhân mình. Những nhân vật lịch sử như Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh,... đã truyền cho tác giả lòng yêu nước nồng nàn, tinh thần ham học hỏi và ý chí quyết tâm để theo đuổi mục tiêu giải phóng dân tộc

Tác giả viết: “Nhờ có những tấm gương sáng của các bậc tiền bối, tôi đã được hun đúc lòng yêu nước và ý chí quyết tâm theo đuổi con đường giải phóng dân tộc.”

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Đoạn trích kể về sự kiện gì? Tác giả đã kể câu chuyện từ điểm nhìn nào? Nêu ý nghĩa của việc lựa chọn điểm nhìn đó.

Đáp án chuẩn: 

Sự kiện và điểm nhìn:

• Sự kiện: Đoạn trích kể về sự kiện tác giả nhận được tin Phan Châu Trinh qua đời, khi tác giả đang là một thanh niên 18 tuổi.
• Điểm nhìn: Tác giả kể câu chuyện từ điểm nhìn của ngôi thứ nhất (nhân vật "tôi").

Ý nghĩa của việc lựa chọn điểm nhìn:

• Giúp thể hiện tình cảm chân thực, sâu sắc của tác giả đối với sự kiện và nhân vật Phan Châu Trinh.
• Tạo sự gần gũi, đồng cảm giữa người đọc và tác giả.
• Giúp người đọc hiểu rõ hơn về tâm tư, tình cảm của một thanh niên yêu nước trong giai đoạn lịch sử

Câu 2: Tính phi hư cấu của hồi kí đã được thể hiện thế nào trong văn bản?

Đáp án chuẩn: 

• Sự xuất hiện của Phan Châu Trinh trong giấc mơ của tác giả.
• Cuộc trò chuyện giữa tác giả và Phan Châu Trinh.

Câu 3: Trong đoạn trích, nhân vật “tôi” đã thể hiện hoài bão “bước vào đời” như thế nào? Điều gì đã thôi thúc tác giả hành động vì hoài bão đó?

Đáp án chuẩn: 

• Hoài bão:
  • Mong muốn được "bước vào đời" để cống hiến cho đất nước.
  • Khát khao được "làm việc" để "giúp ích cho dân tộc".
• Động lực:
  • Tấm gương của các bậc tiền bối, đặc biệt là Phan Châu Trinh.
  • Lòng yêu nước nồng nàn và ý thức trách nhiệm đối với dân tộc.

Câu 4: Đoạn trích cho thấy những gì đang diễn ra trong đời sống chính trị xã hội Việt Nam và cách sống của tầng lớp trí thức lúc bấy giờ?

Đáp án chuẩn: 

• Đời sống chính trị xã hội:
  • Nước ta đang chịu ách áp bức của thực dân Pháp.
  • Phong trào yêu nước phát triển mạnh mẽ.
• Cách sống của tầng lớp trí thức:
  • Có lòng yêu nước nồng nàn.
  • Mong muốn được cống hiến cho đất nước.
  • Sống giản dị, thanh cao.

Câu 5: Những nhân vật lịch sử nào được nhắc đến trong đoạn trích? Sức ảnh hưởng của các nhân vật ấy đối với những thanh niên giàu tình thần dân tộc thời đó được thể hiện như thế nào?

Đáp án chuẩn: 

• Nhân vật lịch sử: Phan Châu Trinh.
• Sức ảnh hưởng:
  • Là nguồn cảm hứng cho các thanh niên yêu nước.
  • Truyền cho họ lòng yêu nước nồng nàn và ý chí quyết tâm giải phóng dân tộc.

Câu 6: Chỉ ra một số yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản và phân tích vai trò của chúng trong việc giúp tái hiện ký ức về một giai đoạn đã qua của cuộc đời tác giả.

Đáp án chuẩn: 

• Miêu tả:
  • Chân dung Phan Châu Trinh: "đôi mắt sáng", "bộ râu dài", "giọng nói sang sảng".
  • Cảnh vật xung quanh: "buổi sáng mùa hè", "ánh nắng rực rỡ".
• Biểu cảm:
  • Thể hiện niềm kính trọng, yêu mến đối với Phan Châu Trinh.
  • Bộc lộ niềm tự hào dân tộc.
• Vai trò:
• Giúp tái hiện sinh động ký ức về một giai đoạn đã qua của cuộc đời tác giả.
• Gây ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc.

Câu 7: Qua đoạn trích, bạn rút ra bài học gì về sự lựa chọn hướng đi khi đứng trước ngưỡng cửa cuộc đời?

Đáp án chuẩn: 

• Cần xác định rõ mục tiêu, hoài bão của bản thân.
• Cần học hỏi từ những tấm gương sáng.

KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT

Từ nội dung văn bản Bước vào đời và những trải nghiệm cá nhân, bạn hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) về chủ đề: Khát vọng của tuổi trẻ hôm nay.

Đáp án chuẩn: 

Khát vọng của tuổi trẻ hôm nay thể hiện sự kết hợp giữa niềm đam mê cháy bỏng và khao khát tạo dựng sự nghiệp. Họ không ngần ngại đối mặt với thách thức, luôn sẵn sàng học hỏi và thích nghi để vươn tới những tầm cao mới. Tuổi trẻ hiện nay không chỉ theo đuổi thành công vật chất mà còn hướng tới sự phát triển toàn diện, cân bằng giữa công việc và cuộc sống, giữa cá nhân và cộng đồng. Họ tin tưởng vào sức mạnh của sự đổi mới và sáng tạo, không ngừng tìm kiếm cơ hội để thể hiện bản thân và đóng góp cho xã hội. Đó là thế hệ trẻ đầy năng động, sáng tạo và có trách nhiệm, luôn khao khát đạt được những giá trị đích thực trong cuộc sống.