BÀI 6. HỒ CHÍ MINH “VĂN HOÁ PHẢI SOI ĐƯỜNG CHO QUỐC DÂN ĐI”

VĂN BẢN. TÁC GIẢ HỒ CHÍ MINH

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Bạn từng biết những sáng tác văn học nghệ thuật nào về lãnh tụ Hồ Chí Minh? Hãy chia sẻ cảm nghĩ của bạn về những sáng tác ấy.

Đáp án chuẩn: 

Những sáng tác văn học nghệ thuật về lãnh tụ Hồ Chí Minh: “Viếng lăng Bác” – Viễn Phương, “Người đi tìm hình của nước” – Chế Lan Viên, “Bác ơi” – Tố Hữu,…

Những tác phẩm này thể hiện sự cống hiến, hi sinh của Bác cho đất nước và tình yêu, kính trọng của nhân dân Việt Nam đối với Người. Bác hiện lên gần gũi, bình dị nhưng vô cùng vĩ đại qua từng câu văn, câu thơ.

Câu 2: Kể tên các tác phẩm của tác giả Hồ Chí Minh mà bạn đã được học ở cấp Tiểu học và Trung học cơ sở.

Đáp án chuẩn: 

"Tuyên ngôn Độc lập" (1945), "Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến" (1946), và nhiều bài thơ khác như "Những câu thơ cuối các chương trong 'Nhật ký chìm tàu'" (1931), "Thơ tặng các cháu nhi đồng" (1946), và "Cảnh rừng Việt Bắc" (1947). 

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu hỏi: Vai trò lãnh tụ cách mạng Việt Nam của Hồ Chí Minh được khẳng định dựa trên cơ sở nào?

Đáp án chuẩn: 

Chủ trì Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản trong nước và thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, diễn ra đầu tháng 2 năm 1930 tại Hương Cảng (tức Hồng Kông), Trung Quốc.

Câu hỏi: Liên hệ đến những đánh giá khái quát về Hồ Chí Minh mà bạn đã từng biết

Đáp án chuẩn: 

Các đánh giá tổng quát về Bác Hồ thường nhấn mạnh tầm vóc lịch sử, tinh thần yêu nước, và khả năng lãnh đạo xuất sắc trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của Người. Những nhận xét từ các nhà lãnh đạo và học giả quốc tế cũng thể hiện sự ngưỡng mộ đối với tầm nhìn và lòng quả cảm của Bác trong cuộc đấu tranh giành độc lập và tự do cho Việt Nam. Đồng thời, Bác còn được nhớ đến như một nhà thơ, với những tác phẩm thơ ca thể hiện tình yêu quê hương, tinh thần lạc quan, và ý chí kiên cường trong mọi hoàn cảnh.

Đối với người Việt Nam, Bác Hồ không chỉ là một lãnh tụ mà còn là biểu tượng của lòng yêu nước và khát vọng độc lập.

Câu hỏi: Quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh có những điểm gì nổi bật?

Đáp án chuẩn: 

Mỗi tác phẩm phải trở thành vũ khí, mang tính chiến đấu cao, đạt hiểu quả thiết thực, dễ tiếp nhận với đại chúng, có thể “soi đường cho quốc dân đi”.

Câu hỏi: Cơ sở hình thành quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh là gì?

Đáp án chuẩn: 

Cơ sở nhận thức sâu sắc về tác dụng lớn lao của báo chí, văn học, nghệ thuật trong việc cảm hoá, giáo dục con người và tuyên truyền, vận động cách mạng.

Câu hỏi: Liên hệ đến những tác phẩm chính luận của Hồ Chí Minh đã được học hoặc đã đọc.

Đáp án chuẩn: 

Trong số các tác phẩm chính luận của Bác Hồ, “Tuyên ngôn Độc lập” là một trong những văn kiện lịch sử quan trọng nhất, được Người đọc tại Quảng trường Ba Đình vào ngày 2 tháng 9 năm 1945. Tuyên ngôn này khẳng định quyền độc lập và tự do của dân tộc Việt Nam, đánh dấu sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ngoài ra, "Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến" cũng là một tác phẩm chính luận nổi tiếng của Bác, được phát động vào ngày 19 tháng 12 năm 1946, khởi xướng cuộc kháng chiến toàn dân chống thực dân Pháp, bảo vệ nền độc lập của dân tộc.

Câu hỏi: Truyện, kí của Hồ Chí Minh chủ yếu được viết trong những khoảng thời gian nào?

Đáp án chuẩn: 

Những năm hai mươi của thế kỉ XX.

Câu hỏi: Liên hệ đến những bài thơ của Hồ Chí Minh đã được học hoặc đã đọc.

Đáp án chuẩn: 

Những bài thơ của Hồ Chí Minh đã được học hoặc đã đọc: “Cảnh rừng Pác Bó", "Bài ca Trần Hưng Đạo", "Ai sang Niu Yoóc mà coi", và "Bài ca du kích".

Những bài thơ của Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là những tác phẩm nghệ thuật mà còn là những thông điệp mạnh mẽ, truyền cảm hứng cho người đọc về tinh thần đấu tranh và sự hy sinh vì độc lập tự do của dân tộc. Qua các tác phẩm này, Người cũng thể hiện cái nhìn sâu sắc và triết lý sống của mình, góp phần giáo dục thế hệ trẻ về giá trị của sự kiên trì và lòng yêu nước. Những vần thơ của Bác không chỉ khơi dậy niềm tự hào dân tộc mà còn là nguồn động viên tinh thần lớn lao trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Câu hỏi: Giữa hai mảng truyện, kí của Hồ Chí Minh có sự khác nhau như thế nào?

Đáp án chuẩn: 

Truyện của Hồ Chí Minh thường mang tính chất giáo dục, tuyên truyền và phản ánh những giá trị tinh thần, đạo đức.

Kí của Hồ Chí Minh thường là những tác phẩm có tính chất thời sự, trung thành với hiện thực đến mức cao nhất.

Câu hỏi: Bạn liên hệ đến những bài thơ đã học đã đọc nào có thể chứng tỏ được sự đa dạng trong phong cách thờ Hồ Chí Minh?

Đáp án chuẩn: 

“Đi đường” - Bài thơ này thể hiện tinh thần lạc quan và niềm tin vào tương lai tươi sáng của đất nước, dù phải đối mặt với khó khăn và gian khổ.

“Nguyện cầu” - Bài thơ này thể hiện lòng yêu nước sâu sắc và nguyện vọng về một Việt Nam hòa bình, độc lập.

“Cảnh Khuya” - Bài thơ này phản ánh sự yên bình và vẻ đẹp của thiên nhiên, cũng như tâm trạng trầm tư, suy tưởng của Người.

“Tức cảnh Pác Bó” - Bài thơ này thể hiện tình cảm sâu đậm của Người đối với cảnh đẹp nơi Người đã sống và làm việc trong thời gian kháng chiến.

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Những tri thức về tiểu sử Hồ Chí Minh trong văn bản đã đem lại cho bạn cảm xúc, suy nghĩ gì?

Đáp án chuẩn: 

Những tri thức về tiểu sử Hồ Chí Minh trong văn bản đã đem lại cho em biết bao cảm xúc biết ơn, ngưỡng mộ và tràn đầy lòng kính trọng với Bác Hồ - Người lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, đã cống hiến cả đời cho đất nước Việt Nam hình chữ S.

Câu 2: Bạn hiểu như thế nào về sự thống nhất giữa sự nghiệp cách mạng và sự nghiệp văn học ở tác giả Hồ Chí Minh?

Đáp án chuẩn: 

Người coi sự nghiệp cách mạng và sự nghiệp văn học không tác rời nhau. Người sáng tác văn học để phục vụ cho hoạt động cách mạng và cuộc đời hoạt động cách mạng như chất liệu dồi dào cho những sáng tác văn học của Người.

Câu 3: Khi nêu công khai quan điểm sáng tác của mình, Hồ Chí Minh muốn hướng tới điều gì? Dựa trên sự suy luận và những kiến thức đã học, hay cho biết quan điểm sáng tác của Hồ Chí Minh đã có tác động như thế nào đến xu hướng phát triển của nền văn học cách mạng Việt Nam.

Đáp án chuẩn: 

Quan điểm sáng tác của Người nhấn mạnh mỗi tác phẩm phải trở thành vũ khí, mang tính chiến đấu cao, đạt hiểu quả thiết thực, dễ tiếp nhận với đại chúng, có thể “soi đường cho quốc dân đi”.

Điều này tạo nên xu hướng văn học cách mạng, mang đầy tính chân thực và tính dân tộc.

Câu 4: Vì sao có thể nói Hồ Chí Minh đã để lại cho hậu thế một di sản văn học lớn? Trong di sản văn học đỏ, bộ phận nào chiếm ưu thế về khối lượng? Điều này có thể được giải thích như thế nào?

Đáp án chuẩn: 

Có thể nói rằng Hồ Chí Minh đã để lại cho hậu thế một di sản văn học lớn, với những tác phẩm có giá trị cao về cả tư tưởng và nghệ thuật. Trong di sản này, văn chính luận chiếm ưu thế về khối lượng, phản ánh rõ nét mục đích đấu tranh chính trị và nhiệm vụ cách mạng qua từng giai đoạn lịch sử. Việc Bác Hồ lựa chọn sử dụng văn chính luận để ứng chiến kịp thời là một điều tự nhiên và tất yếu. Khi các sự kiện lịch sử diễn ra ngày càng dồn dập, số lượng tác phẩm chính luận của Người cũng gia tăng, đáp ứng nhu cầu cấp bách của cuộc đấu tranh giành độc lập và bảo vệ tổ quốc.

Câu 5: Hãy tìm một số bằng chứng khẳng định sức tác động mạnh mẽ của những tác phẩm do Hồ Chí Minh viết ra trong suốt cuộc đời cống hiến cho sự nghiệp cách mạng.

Đáp án chuẩn: 

Tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp” và “Tuyên ngôn độc lập” là những ví dụ về sức tác động mạnh mẽ của văn học Hồ Chí Minh, thể hiện quan điểm đấu tranh chính trị và tiếp thêm nguồn cảm hứng cho phong trào cách mạng.

Câu 6: Tìm trong văn bản những câu hay những ý II giải tính đa dạng của phong cách nghệ thuật Hồ Chí Minh.

Đáp án chuẩn: 

Phong cách nghệ thuật của Hồ Chí Minh đa dạng và phong phú, từ văn chính luận đến thơ ca, mỗi thể loại đều thể hiện sự sáng tạo và tài năng của Người.

Câu 7: Bạn có cảm nhận và đánh giá như thế nào về tài năng văn học và phẩm chất nghệ sĩ của Hồ Chí Minh?

Đáp án chuẩn: 

Tài năng văn học và phẩm chất nghệ sĩ của Người được thể hiện qua sự sáng tạo không ngừng, khả năng kết hợp giữa chính trị và văn học, cũng như sự tinh tế trong từng tác phẩm, tạo nên những giá trị bền vững cho văn học Việt Nam.

KẾT NỐI ĐỌC – VIẾT

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) nêu những thu hoạch bổ ích nhất của bạn khi đọc văn bản Tác giả Hồ Chí Minh.

Đáp án chuẩn: 

Qua văn bản “Tác giả Hồ Chí Minh,” em nhận ra sự phong phú và đa dạng trong phong cách nghệ thuật của Người. Những tác phẩm của Bác không chỉ là lời kêu gọi đấu tranh cho độc lập tự do mà còn là nguồn cảm hứng văn học phong phú, thể hiện qua nhiều thể loại từ văn chính luận đến thơ ca. Sự kết hợp giữa nghệ thuật và chính trị trong sáng tác của Hồ Chí Minh đã mở ra một hướng đi mới cho văn học cách mạng, làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương và lòng tự hào dân tộc. Những bài học về tinh thần kiên cường, lạc quan và tình yêu thương con người đã trở thành kim chỉ nam cho thế hệ sau, tiếp tục cổ vũ cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đây chính là những thu hoạch bổ ích nhất mà em có được.