BÀI 6. HỒ CHÍ MINH “VĂN HOÁ PHẢI SOI ĐƯỜNG CHO QUỐC DÂN ĐI”

THỰC HÀNH ĐỌC. VỌNG NGUYỆT, CẢNH KHUYA

Câu hỏi: Tìm hiểu hoàn cảnh sáng tác của từng bài thơ và sự chi phối của hoàn cảnh đó đến cấu tứ và nội dung trữ tình mỗi bài.

Đáp án chuẩn: 

Hoàn cảnh sáng tác:

• Vọng nguyệt: Sáng tác năm 1942, khi Bác Hồ bị giam cầm trong nhà tù Tĩnh Tây (Trung Quốc).
• Cảnh khuya: Sáng tác năm 1947, tại chiến khu Việt Bắc trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.

Sự chi phối của hoàn cảnh sáng tác đến cấu tứ và nội dung trữ tình:

• Vọng nguyệt:
  • Cấu tứ: Câu thơ đầu tiên gợi cảnh, ba câu sau thể hiện tâm trạng.
  • Nội dung: Bộc lộ nỗi nhớ quê hương, đất nước và khát vọng tự do mãnh liệt của người chiến sĩ cách mạng trong cảnh tù đày.
• Cảnh khuya:
  • Cấu tứ: Hai câu đầu tả cảnh, hai câu sau tả tình.
  • Nội dung: Thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên hùng vĩ và tâm hồn thi sĩ thanh cao, lạc quan, yêu nước.

Câu hỏi: Phát hiện được các đặc điểm nổi bật trong phong cách thơ trữ tình của Hồ Chí Minh thể hiện qua hai bài thơ.

Đáp án chuẩn: 

• Giản dị, mộc mạc: Lời thơ giản dị, dễ hiểu, gần gũi với ngôn ngữ nói, sử dụng nhiều hình ảnh quen thuộc trong cuộc sống.
• Tinh tế, sâu sắc: Bộc lộ những cảm xúc tinh tế, sâu sắc của tác giả trước cảnh đẹp thiên nhiên và tình yêu quê hương, đất nước.
• Thể hiện khí phách anh hùng: Ngay cả trong cảnh tù đày, Bác Hồ vẫn giữ được tinh thần lạc quan, tin tưởng vào tương lai tươi sáng của cách mạng.
• Chủ đề yêu nước, thương dân: Đây là chủ đề xuyên suốt trong đời sống và làm việc của Bác Hồ.

Câu hỏi: Nhận ra được vẻ đẹp tư tưởng, tâm hồn và tài năng văn chương của người viết thể hiện qua các bài thơ.

Đáp án chuẩn: 

• Tư tưởng cách mạng: Bác Hồ là một nhà cách mạng vĩ đại, luôn đặt lợi ích của dân tộc lên hàng đầu.
• Tâm hồn cao đẹp: Bác Hồ có một tâm hồn cao đẹp, yêu nước, thương dân, luôn lạc quan, tin tưởng vào tương lai.
• Tài năng văn chương: Bác Hồ là một nhà thơ tài ba, có khả năng sử dụng ngôn ngữ một cách điêu luyện để thể hiện tình cảm và suy nghĩ của mình.