THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TỪ ĐƠN VÀ TỪ PHỨC

CH1: Kẻ bảng vào vở và điền các từ in đậm trong đoạn văn vào ô phù hợp.

Đôi cánh tôi, trước kia ngắn hủn hoẳn bây giờ thành cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi. Mỗi khi tôi vũ lên, đã nghe tiếng phành phạch, giòn giã. Lúc tôi đi bách bộ thì cả người tôi rung rinh một màu nâu bóng mỡ soi gương được và rất ưa nhìn.

CH2: Trong Bài học đường đời đầu tiên có những từ láy mô phỏng âm thanh như véo von, hừ hừ. Hãy tìm thêm những từ láy thuộc loại này trong văn bản.

CH3: Tìm và nêu tác dụng của từ láy trong các câu sau:

• Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi cô cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ.

• Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc.

NGHĨA CỦA TỪ

CH4: Từ ngữ trong bài Bài học đường đời đầu tiên được dùng rất sáng tạo. Một số từ ngữ được dùng theo nghĩa khác với nghĩa thông thường. Chẳng hạn nghèo trong nghèo sức, mưa dầm sùi sụt trong điệu hát mưa dầm sùi sụt. Hãy giải thích nghĩa thông thường của nghèo, mưa dầm sùi sụt và nghĩa trong văn bản của những từ này.

CH 5: Đặt câu với thành ngữ: ăn xôi ở thì, tắt lửa tối đèn, hôi như cú mèo. 

BIỆN PHÁP TU TỪ

CH 6: Trong đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên có những hình ảnh so sánh thú vị, sinh động. Hãy tìm một số câu văn có sử dụng biện pháp tu từ so sánh trong văn bản này và chỉ ra tác dụng của biện pháp tu từ đó.

PHẦN II. 5 PHÚT SOẠN BÀI

TỪ ĐƠN VÀ TỪ PHỨC

CH1:

CH2: Những từ láy thuộc loại này trong văn bản: thỉnh thoảng, phanh phách, giòn giã, rung rinh, ngoàm ngoạp, hủn hoẳn.

CH3: Phanh phách: Diễn tả được sức mạnh, sự cường tráng, khỏe mạnh của Dế Mèn

Ngoàm ngoạp: Dế Mèn nhai nhanh như lưỡi liềm. 

NGHĨA CỦA TỪ

CH4: Nghĩa của từ nghèo: có rất ít tiền của, không đủ để đáp ứng những yêu cầu tối thiểu của đời sống vật chất. 

=> Trong văn bản, nghèo sức được hiểu là sức khỏe yếu kém, yếu đuối, nhút nhát. 

Nghĩa của từ mưa dầm sùi sụt: tiếng mưa nhỏ nhưng kéo dài, rả rích.

=> Trong văn bản này, điệu hát mưa dầm sùi sụt được hiểu là điệu hát kéo dài xen lẫn chút buồn bã. 

CH5: Ăn xổi ở thì: Nếu bạn không học hành cẩn thận thì cuộc sống sau này sẽ ăn xổi ở thì mà thôi

- Tắt lửa tối đèn: Hàng xóm là phải biết yêu thương, giúp đỡ, tắt lửa tối đèn có nhau

- Hôi như cú mèo: Quần áo đi mưa về ẩm ướt hôi như cú mèo. 

BIỆN PHÁP TU TỪ

CH6: Một số câu văn có sử dụng biện pháp tu từ so sánh:

• Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua.

• Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như 2 lưỡi liềm máy làm việc.

• Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện.

• Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được.

• Mỏ Cốc như cái dùi sắt, chọc xuyên cả đất.

=> Tác dụng: Giúp câu văn gợi hình gợi cảm giàu sức biểu đạt; nhân vật hiện lên sinh động, cử chỉ sống động, gần gũi như con người.