THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

NGHĨA CỦA TỪ

CH1: Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu:

Mắt trẻ con sáng lắm

Nhưng chưa thấy gì đâu

Mặt trời mới nhô cao

Cho trẻ con nhìn rõ

a. Giải thích nghĩa của từ nhô

b. Trong đoạn thơ trên, có thể dùng từ lên thay thế cho từ nhô được không? Hãy chỉ ra sự tinh tế của nhà thơ trong việc sử dụng từ nhô.

CH2: Trong bài thơ có các từ như trụi trần, bế bồng. Trong tiếng Việt cũng có các từ như trần trụi, bồng bế. Tìm thêm ở trong và ngoài văn bản những từ có thể đảo trật tự các thành tố để có từ khác đồng nghĩa. 

BIỆN PHÁP TU TỪ

CH3: Hãy chỉ ra những câu thơ có sử dụng biện pháp tu từ so sánh trong khổ hai của bài thơ. Nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh đó trong việc thể hiện nội dung khổ thơ.

CH4: Nhà thơ đã sử dụng biện pháp tu từ gì trong câu thơ Những làn gió thơ ngây. Nêu tác dụng của những biện pháp tu từ ấy.

CH5: Hãy ghi lại những câu thơ sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ và nêu tác dụng của việc sử dụng biện pháp tu từ đó trong đoạn thơ Nhưng còn cần cần cho trẻ đến Từ bãi sông cát vàng. 

PHẦN II. 5 PHÚT SOẠN BÀI

NGHĨA CỦA TỪ 

CH1: a. Nghĩa của từ nhô: là đưa phần đầu cho vượt hẳn lên phía trước hoặc ra phía trước so với những cái xung quanh.

b. Trong đoạn thơ trên, có thể dùng từ lên để thay thế cho từ nhô. Tuy nhiên, tác giả dùng từ nhô thể hiện sự tinh tế, sáng tạo. Thể hiện sự vươn cao, vượt trội, hơn hẳn mọi thứ, để người nhìn thấy được sự vật một cách rõ ràng nhất.

CH2: Trong văn bản: thơ ngây, bóng rợp, khao khát

- Ngoài văn bản: thoi đưa, sụt sùi, mong ước.

BIỆN PHÁP TU TỪ

CH3: Những câu thơ có sử dụng biện pháp tu từ so sánh trong khổ hai của bài thơ:

Cây cao bằng gang tay

Lá có bằng sợi tóc

Cái hoa bằng cái cúc

Tiếng hót trong bằng nước

Tiếng hót cao bằng mây

Những làn gió thơ ngây

Truyền âm thanh đi khắp

- Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh: 

+ Giúp bài thơ giàu giá trị gợi hình, gợi cảm, tăng sức diễn đạt cho lời thơ

+ Làm cho các sự vật trên Trái Đất hiện lên gần gũi, thân yêu, ẩn chứa trong đó tất cả màu sắc, âm thanh của cuộc sống.

CH4: Nhà thơ đã sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa trong câu thơ Những làn gió thơ ngây. 

- Tác giả ví làn gió thơ ngây như chính mỗi đứa trẻ. Đó là sự trong lành, mát mẻ của trời đất cũng giống như sự ngây thơ và đáng yêu của các em.

CH5: Những câu thơ sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ trong đoạn thơ Nhưng còn cần cần cho trẻ đến Từ bãi sông cát vàng:

                      “Từ cái bống cái bang

                        Từ cái hoa rất thơm

Từ cánh cò rất trắng

Từ vị gừng rất đắng

Từ vết lấm chưa khô

Từ đầu nguồn cơn mưa

Từ bãi sông cát vắng”

- Tác dụng của việc sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ đó: nhấn mạnh thêm tình yêu thương chăm sóc bao la của người mẹ.