TRÁI ĐẤT - CÁI NÔI CỦA SỰ SỐNG

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1:  Em từng nghe, đọc hay đã thuộc những ca khúc, bài thơ nào viết về Trái Đất? Chúng đã gợi lên trong em ấn tượng, cảm xúc gì? Theo em, để hiểu biết và yêu quý hơn hành tinh xanh này, chúng ta còn cần phải tìm đến những nguồn thông tin hay loại tài liệu nào khác?

CH2: Người ta thường nói: “Sự sống muôn màu”. Em hiểu điều này như thế nào?

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Sự sống trên Trái Đất phong phú như thế nào?

CH2: Vì sao có thể khẳng định con người là đỉnh cao kì diệu của sự sống trên Trái Đất?

CH3: Ý sau cùng của bài có lạc đề không?

SAU KHI ĐỌC

CH1: Liệt kê theo hình thức gạch đầu dòng những thông tin chủ yếu mà văn bản đưa đến cho người đọc?

CH2: Bức tranh minh họa làm sáng tỏ thông tin gì trong văn bản?

CH3: Vấn đề chính được đề cập trong phần 2 (“Vị thần hộ mệnh” của sự sống trên Trái Đất) là gì? Việc nói về vấn đề đó liên quan như thế nào đối với hướng triển khai những nội dung khác ở các phần kế tiếp?

CH4: Văn bản đã nói được đầy đủ về sự kì diệu của sự sống trên Trái Đất chưa? Em có thể bổ sung điều gì xung quanh vấn đề này?

CH5: Bằng hiểu biết của mình, em hãy thêm bằng chứng để khẳng định con người là đỉnh cao sự kỳ diệu của sự sống trên Trái đất?

CH6: Làm rõ lý do xuất hiện câu hỏi “Trái đất có thể chịu đựng được đến bao giờ?” trong đoạn cuối của văn bản. Câu hỏi đó gợi lên trong em những suy nghĩ gì?

CH7: Từ việc đọc hiểu văn bản Trái Đắt - cái nôi của sự sống, em rút ra được kinh nghiệm gì về cách đọc một văn bản thông tin?

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

CH: Hãy viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) về chủ đề Để hành tinh xanh mãi xanh…

PHẦN II. 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1:  Em từng nghe, đọc hay đã thuộc những ca khúc, bài thơ nào viết về Trái Đất:

+ Bài hát Trái đất này là của chúng mình (Trương Quang Lục)

+ Bài thơ Trái đất còn quay (Huy Cận)

- Những bài thơ, bài hát này đã gợi lên trong em: tình yêu thương, quý mến dành cho Trái Đất và niềm tự hào khi được sống ở đây.

- Theo em, chúng ta còn cần phải tìm đến những nguồn thông tin tài liệu trên sách báo, tạp chí khoa học, phóng sự, phim tài liệu…

CH2:  “Sự sống muôn màu” có nghĩa là sự sống ở trên Trái Đất này là muôn hình vạn trạng, vô cùng đa dạng và phong phú. Sự sống xuất hiện ở bất cứ nơi nào dù là đáy biển sâu, trong lòng đất hay trên núi cao… với đủ các hình dáng, tập tính. Vì thế, nên người ta đó là cuộc sống muôn màu muôn vẻ, muôn hình vạn trạng. 

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Sự sống trên Trái Đất vô cùng phong phú:

• Có loài nhỏ bé với kích thước hiển vi: vi sinh vật
• Có loài khổng lồ: cây bão táp, cá voi xanh, khủng long
• Muôn loài tồn tại ở khắp nơi, trên các cánh rừng nguyên sinh, các đại dương bao la

CH2: Có thể khẳng định con người là đỉnh cao kì diệu của sự sống trên Trái Đất vì:

- Con người là động vật bậc cao, có bộ não và hệ thần kinh phát triển nhất, có ý thức, có tình cảm, có ngôn ngữ, biết tổ chức cuộc sống theo hướng tích cực.

- Con người đã trực tiếp cải tạo bộ máy Trái Đất, khiến nó thay đổi để phục vụ cho con người.

CH3: Ý sau cùng của bài không lạc đề 

SAU KHI ĐỌC

CH1: Liệt kê theo hình thức gạch đầu dòng những thông tin chủ yếu mà văn bản đưa đến cho người đọc:

- Trái đất là một trong tám hành tinh của hệ Mặt Trời.

- Nước chiếm 2/3 bề mặt Trái đất. Nhờ có nước sự sống trên Trái đất phát triển dưới nhiều dạng phong phú.

- Trái đất là nơi cư ngụ của muôn loài. 

- Con người là động vật bậc cao có tình cảm, ngôn ngữ, biết tổ chức cuộc sống theo hướng tích cực. 

- Tình trạng của Trái đất đang từng ngày từng giờ bị tổn thương. 

CH2: Bức tranh 1: Cuộc sống thiên nhiên hoang dã, xanh ngắt, trong lành của các loài động vật.

- Bức tranh 2: Con người tấp nập xây tháp Ba-ben. Cuộc sống có sự can thiệp, phát triển bằng cách xây dựng của con người.

CH3: Vấn đề chính được đề cập trong phần 2 là: nước chính là yếu tố quyết định giúp tạo nên sự sống trên Trái Đất.

- Việc lập luận như vậy ở phần 2 đã giúp dẫn đến nội dung ở các phần sau: Trái Đất có nước giúp tạo nên sự sống, thì tiếp đó mới có sự cư ngụ đa dạng, phong phú của muôn loài (phần 3).

CH4: Văn bản phần nào chưa nói được đầy đủ về sự kì diệu của sự sống trên Trái Đất.

- Em có thể bổ sung thêm về sự kì diệu của sự sống trên Trái Đất chính là sự tương tác, ảnh hưởng của các hành tinh khác trong hệ ngân hà tới Trái Đất cũng như nguồn gốc sự hình thành của Trái Đất.

CH5: Con người là đỉnh cao sự kỳ diệu của sự sống trên Trái đất:

• Con người là động vật bậc cao, có não và hệ thần kinh phát triển nhất, có ý thức, có tình cảm, có ngôn ngữ…

• Con người có tính tập thể lớn mạnh nhất, đoàn kết cùng phát triển 

• Con người đã lao động, sáng tạo ra nhiều sản phẩm công nghệ tối ưu trong nhiều lĩnh vực

• Bằng bàn tay lao động sáng tạo, con người đã cải tạo bộ mặt của Trái Đất, khiến cho Trái Đất “người” hơn, thân thiện hơn.

• Con người đã biết nuôi trồng từ hàng nghìn năm 

CH6: Lí do xuất hiện câu hỏi đó trong đoạn cuối của văn bản là vì con người đã tác động vào Trái đất, khai thác tài nguyên thiên nhiên quá nhiều, một cách bừa bãi, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình tồn tại và phát triển sự sống trên Trái đất. 

- Câu hỏi dấy lên hồi chuông cảnh tỉnh cho con người về việc bảo vệ, giữ gìn hành tinh xanh. 

CH7: Kinh nghiệm của em khi đọc một văn bản thông tin qua việc đọc hiểu văn bản Trái Đất – cái nôi của sự sống:

- Cần xác định đúng thông tin cơ bản của văn bản thông tin dựa vào nhan đề và sapo.

- Đánh giá hiệu quả cách triển khai 

- Đánh giá tính chính xác và tính mới của văn bản thông qua số liệu, hình ảnh…

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

CH: Để hành tinh mãi xanh, con người cần bảo vệ môi trường

• Chúng ta có thể bắt đầu từ những hành động: không xả rác bừa bãi, bảo vệ rừng, trồng nhiều cây xanh, hạn chế sử dụng bao bì ni-lông...

• Những hành động này tuy nhỏ nhưng lại đem đến những ý nghĩa tích cực cho hành tinh này.