BÀI 2: THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Từ đơn và từ phức

Câu 1: Kẻ bảng vào vở và điền các từ in đậm trong đoạn văn vào ô phù hợp.

Soạn nhanh:

1. Điền các từ in đậm trong đoạn văn vào ô phù hợp

Câu 2: Trong Bài học đường đời đầu tiên có những từ láy mô phỏng âm thanh như véo von, hừ hừ. Hãy tìm thêm những từ láy thuộc loại này trong văn bản.

Soạn nhanh:

Những từ láy mô phỏng âm thanh: thỉnh thoảng, phanh phách, giòn giã, rung rinh, ngoàm ngoạp, hủn hoẳn.

Câu 3: Tìm và nêu tác dụng của từ láy trong các câu sau:

• Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi cô cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ.
• Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc.
• Mỗi bước đi, tôi làm điệu dún dẩy các khoeo chân, rung lên rung xuống hai chiếc râu.

Soạn nhanh:

• Phanh phách: Diễn tả được sức mạnh, sự cường tráng, khỏe mạnh
• Ngoàm ngoạp: Dế Mèn nhai nhanh như lưỡi liềm. 
• Dún dẩy: Sự nhún nhẩy vô cùng điêu luyện, uyển chuyển của Dế Mèn.

Nghĩa của từ

Câu 4:  Từ ngữ trong bài Bài học đường đời đầu tiên được dùng rất sáng tạo. Một số từ ngũ được dùng theo nghĩa khác vơi nghĩa thông thường. Chẳng hạn nghèo trong nghèo sức, mưa dầm sùi sụt trong điệu hát mưa dầm sùi sụt. Hãy giải thích nghĩa thông thường của nghèo, mưa dầm sùi sụt và nghĩa trong văn bản của những từ này.

Soạn nhanh:

Nghèo: có rất ít tiền của, không đủ để đáp ứng yêu cầu tối thiểu của đời sống vật chất. 

“Nghèo”:  sức được hiểu là sức khỏe yếu kém, yếu đuối, nhút nhát. 

Mưa dầm sùi sụt: tiếng mưa nhỏ những kéo dài, rả rích. 

“Điệu hát mưa dầm sùi sụt”: điệu hát kéo dài xen lẫn chút buồn bã. 

Câu 5: Đặt câu với thành ngữ: ăn xôi ở thì, tắt lửa tối đèn, hôi như cú mèo. 

Soạn nhanh:

• Nó không được học hành, lại không nhà không cửa, giờ chỉ tính chuyện tạm bợ trước mắt, ăn xổi ở thì cho qua tháng này. 
•  Chúng ta phải yêu thương nhau phòng khi tối lửa tắt đèn có nhau.
•  Chú mày hôi như cú mèo, ta nào chịu được. 

Biện pháp tu từ

Trong đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên có những hình ảnh so sánh thú vị, sinh động. Hãy tìm một số câu văn có sử dụng biện pháp tu từ so sánh trong văn bản này và chỉ ra tác dụng của biện pháp tu từ đó. 

Soạn nhanh:

• Những ngọn cỏ gãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua.
• Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như 2 lưỡi liềm máy làm việc.
• Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện.
• Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê.
• Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được.
• Đến khi định thần lại, chị mới trợn tròn mắt, giương cánh lên, như sắp đánh nhau.
• Mỏ Cốc như cái dùi sắt, chọc xuyên cả đất.
• Như đã hả cơn tức, chị Cốc đứng rỉa lông cánh một lát nữa rồi lại bay là xuống đầm nước, không chút để ý cănh đau khổ vừa gây ra.
• nhân vật hiện lên sinh động, cử chỉ sống động, gần gũi như con người.