Soạn giáo án Ngữ văn 8 cánh diều Bài 4 TH tiếng Việt: Nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn

Nội dung giáo án

Ngày soạn: .../.../...

Ngày dạy: .../.../....

TIẾT:  THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ NGHĨA HÀM ẨN

1. MỤC TIÊU
2. Kiến thức

- Xác định được nghĩa hàm ẩn của câu, chỉ ra được tác dụng của loại nghĩa này

- Biết vận dụng những kiến thức, kĩ năng về nghĩa hàm ẩn của câu vào hoạt động đọc, viết, nói và nghe để nâng cao hiệu quả giao tiếp

2. Năng lực
3. Năng lực chung

Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, …

1. Năng lực đặc thù

- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến bài thực hành

- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận, hoàn thành các bài tập nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn

- Năng lực tiếp thu tri thức tiếng việt để hoàn thành các bài tập, vận dụng thực tiễn

3. Phẩm chất:

- Thái độ học tập nghiêm túc, chăm chỉ

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
2. Chuẩn bị của giáo viên:

- Giáo án

- Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi

- Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp

- Bảng giao nhiệm vụ cho học sinh học ở nhà

2. Chuẩn bị của học sinh: SGK, SBT Ngữ văn 8, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. KHỞI ĐỘNG
2. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng HS thực hiện nhiệm vụ học tập học tập của mình từ đó khắc sâu kiến thức nội dung bài học nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn
3. Nội dung: GV đặt những câu hỏi gợi mở vấn đề cho HS.
4. Sản phẩm: Bài trình bày của HS về câu hỏi mà GV đưa ra
5. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV trình chiếu câu hỏi và yêu cầu HS trả lời câu hỏi sau:

Tối nay Nam rủ các bạn đi xem phim, cả nhóm có 5 bạn

Đến cổng rạp chiếu phim, Hải hỏi Nam:

- Cậu đã mua vé chưa?

Nam trả lời:

- Tớ mua được 3 vé

Theo em cách trả lời của Nam có mấy ý hiểu, đó là những ý nào?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS nghe GV nêu yêu cầu, suy nghĩ hoàn thành bài tập theo hình thức cá nhân

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

GV mời 2 – 3 HS trả lời

- Nam báo đã mua được 3 vé -> trả lời trực tiếp

- Nam còn ngầm báo cho mọi người biết mình còn thiếu 2 vé nữa mới đủ cho tất cả mọi người

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét câu trả lời của HS, yêu cầu các HS khác lắng nghe có đưa ra nhận xét, góp ý cho phần trình bày của bạn

- GV dẫn dắt: Ở ví dụ trên, trong câu trả lời thứ 2 của Nam vừa có nghĩa tường minh vừa có nghĩa hàm ẩn. Vậy nghĩa tường minh là gì, nghĩa hàm ẩn là gì? Để hiểu được những khái niệm này chúng ta cùng theo dõi bài học nghĩa hôm nay: Thực hành tiếng Việt: Nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn

1. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Củng cố kiến thức đã học

1. Mục tiêu: Nắm được kiến thức về nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn
2. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi liên quan đến bài học.
3. Sản phẩm học tập: HS trả lời các kiến thức về nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn
4. Tổ chức thực hiện:

1. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
2. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức về tiếng việt
3. Nội dung: GV chiếu bài tập, HS suy nghĩ, trả lời.
4. Sản phẩm học tập: HS hoàn thành các bài tập trong sách giáo khoa.
5. Tổ chức thực hiện:

Nhiệm vụ 1:  Bài tập 1 SGK trang 24

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS

Câu hỏi 1. Xác định nghĩa hàm ấn của những câu dưới đây:

1. a) Nói thật với ông chủ em rể tôi vừa trúng Chủ tịch huyện, chủ ấy nể tôi lắm. (Lưu Quang Vũ)
2. b) Thằng cha lang băm nào cho anh đơn mua cải kinh này thế? (Nê-xin)
3. c) Cậu phải đi khám bệnh viện nhà nước xem sao! (Nê-xin)

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc và hoàn thành bài tập

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời HS giơ tay nhanh nhất cho mỗi câu để trả lời, yêu cầu cả lớp nghe, nhận xét.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, chuẩn kiến thức.

- Gợi ý trả lời:

1. a) (lời của nhân vật ông Nha) có nghĩa hàm ẩn là: Tôi có một chỗ dựa đáng tin cậy, đó là một người thân có chức quyền cao ở huyện (chủ tịch huyện)
2. b) (lời của “ông bác sĩ” khám mắt cho nhân vật “tôi”) có nghĩa hàm ẩn là: Vị bác sĩ trước đó đã khám mắt, kê đơn cho nhân vật “tôi” là một thầy lăng dốt, chữa bệnh để kiếm tiền
3. c) (lời khuyên của “một người bạn thân” đối với nhân vật “tôi”) có nghĩa hàm ẩn là: Bệnh viện nhà nước có nhiều bác sĩ giỏi, có chất lượng khám chữa bệnh tốt hơn các cơ sở y tế tư nhân

Nhiệm vụ 2: Bài tập 2 SGK trang 95

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS

Câu hỏi 2.  Đọc đoạn văn dưới đây (trích tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố) và thực hiện các yêu cầu nêu sau đó: