VĂN BẢN. BỨC THƯ CỦA THỦ LĨNH DA ĐỎ

CHUẨN BỊ ĐỌC

CH: Theo em, vì sao thiên nhiên được ví như bà mẹ của muôn loài?

Đáp án chuẩn:

Vì tất cả muôn loài kể cả con người đều được thiên nhiên nuôi dưỡng trong hàng triệu năm để có được như bây giờ.

TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN

CH1: Các hình ảnh so sánh, liên tưởng trong đoạn văn này gợi ý nghĩa gì?

Đáp án chuẩn:

Tình cảm yêu quê hương đất nước của người da đỏ, nhấn mạnh sự yêu quê hương, gắn bó với quê hương của người da đỏ hơn người da trắng.

CH2: Việc lặp lại giả định " Nếu... bán cho ngài mảnh đất này" có ý nghĩa gì?

Đáp án chuẩn:

- Lặp lại sự đối lập giữa người da đỏ và da trắng để nhấn mạnh sự khác biệt trong cách sống và thái độ với thiên nhiên.

- Với người da đỏ, mảnh đất thiêng liêng và cao quý cần được gìn giữ.

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

CH1: Xác định hệ thống luận điểm, lí lẽ, bằng chứng của văn bản.

Đáp án chuẩn:

Luận điểm 1: Những điều thiêng liêng trong kí ức người da đỏ.

- Đối với người da đỏ, mỗi tấc đất là thiêng liêng. Mảnh đất là bà mẹ của người da đỏ.

- Những bông hoa là người chị, người em của người da đỏ.

- Dòng nước óng ánh, êm ả là máu của tổ tiên người da đỏ.

- Tiếng thì thầm của dòng nước chính là tiếng nói của cha ông chúng tôi.

=> Phép so sánh, nhân hóa cho thấy tình yêu thiên nhiên, gắn bó của người da đỏ.

Luận điểm 2: Sự khác nhau giữa người da đỏ và người da trắng trong cách đối xử giữa đất đai và thiên nhiên.

- Đối với người da trắng:

+ Họ coi mảnh đất này là kẻ thù và khi chinh phục được thì họ sẽ lấn tới.

+ Họ cư xử với mẹ đất và anh em bầu trời như những vật mua được, tước đoạt được, rồi bán đi.

+ Ở thành phố người da trắng không có nơi nào yên tĩnh.

+ Người da trắng không để tâm đến bầu không khí họ đang hít thở.

- Người da đỏ: Họ ưa những âm thanh êm ái của những cơn gió thoảng qua trên mặt hồ.

+ Đối với họ không khí là quý giá.

+ Người da trắng phải đối xử với các muông thú như những người anh em.

- Nghệ thuật đối lập với cách cư xử của người da trắng và người da vàng đối với thiên nhiên, đất đai.

Luận điểm 3: Lời đề nghị của người da đỏ về việc bảo vệ môi trường và đất đai.

- Người da đỏ phải kính trọng đất đai.

- Điều gì sẽ xảy ra với đất đai tức là xảy ra đối với những đứa con của Đất. Điều gì con người làm cho tổ sống tức làm cho chính mình. => Giọng điệu mạnh mẽ, dứt khoát.

CH2: Văn bản chủ yếu hướng đến luận đề nào dưới đây? Lí giải dựa vào hệ thống luận điểm, lí lẽ, bằng chứng của văn bản

a. Hỏi đáp lời đề nghị mua đất của Tổng thống Mỹ.

b. Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên.

Đáp án chuẩn:

b. Bức thư của thủ lĩnh người da đỏ Xi-át-tơn gửi Tổng thống Mỹ Phreng – Klin nêu lên vấn đề quan trọng: Con người phải sống hòa hợp với thiên nhiên và bảo vệ môi trường như bảo vệ mạng sống của chính mình.

 CH3: Phân tích mối liên hệ giữa luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng.

Đáp án chuẩn:

- Các luận điểm trong bài được liên kết chặt chẽ với nhau, nhưng cũng phải rành mạch, không trùng lặp.

- Luận điểm nêu trước chuẩn bị cơ sở cho luận điểm nêu sau để dẫn tới kết luận.

- Lí lẽ và bằng chứng chứng minh cho luận điểm, luận điểm chứng minh cho luận đề.

CH4: Xác định câu văn thể hiện bằng chứng khách quan và ý kiến, đánh giá chủ quan của người viết trong đoạn trích sau:

     Tôi là kẻ hoang dã, tôi không hiểu bất cứ một cách sống nào khác. Tôi đã chứng kiến cả ngàn con trâu rừng bị chết dần chết mòn trên những cánh đồng trợ trọi vì bị người da trắng bắn mỗi khi có đoàn tàu chạy qua. Tôi là kẻ hoang đã, tôi không hiểu nổi tại sao một con ngựa sắt nhà khói lại quan trọng hơn nhiều con trâu rừng mà chủng tôi chỉ giết để duy trì cuộc sống. Con người là gì, nếu cuộc sống thiếu những con thú?

Đáp án chuẩn:

- Bằng chứng khách quan: Tôi đã thấy hàng ngàn con trâu rừng chết vì bị người da trắng bắn khi tàu chạy qua.

- Ý kiến chủ quan: Tôi là kẻ hoang dã, không hiểu được cách sống khác; không hiểu sao con ngựa sắt lại quan trọng hơn nhiều con trâu rừng mà chúng tôi chỉ giết để sống.

CH5: Em hiểu như thế nào về ý kiến: "Đất là Mẹ. Điều gì xảy ra với đất đai tức là xảy ra đối với những đứa con của Đất"? Tìm một số ví dụ từ thực tế để chứng minh cho cách hiểu của em.

Đáp án chuẩn:

- Con người ta, từ thuở khai thiên lập địa, đất chính là mẹ nuôi sống ta. Chúng ta khai thác những tài nguyên mà mẹ đất ban tặng để làm giàu cho chính mình. 

- Trên các lục địa mấy nghìn năm trước, tổ tiên ta lập quốc, dựng thành. Mẹ đất che chở và nuôi dưỡng những mầm sống đầu tiên.

- Con người phải sống chan hoà với thiên nhiên, phải chăm lo và bảo vệ cho thiên nhiên như bảo vệ mạng sống của mình.

CH6: Đoạn văn nào trong bức thư để lại cho em ấn tượng mạnh nhất? Chia sẻ ấn tượng của em với các bạn trong lớp.

Đáp án chuẩn:

- "Đất là mẹ" là quan niệm chủ đạo trong bài văn, mở ra một góc nhìn mới.

- "Mỗi tấc đất là thiêng liêng" mang ý nghĩa vật chất tinh thần, như không khí trong lành cho người da đỏ, đồng thời là trí tuệ và ký ức, trở thành phần máu thịt của họ.

- Câu văn thể hiện sự chân thành và tiếng nói trung thực của lương tâm.

CH7: Theo em, con người cần ứng xử như thế nào với tài nguyên thiên nhiên và sự sống của muôn loài"? Trình bày ý kiến của em về vấn đề này bằng một đoạn văn khoảng 150 chữ.

Đáp án chuẩn:

Thiên nhiên đóng vai trò thiết yếu trong cuộc sống con người, cung cấp nước, đất, và tài nguyên để sinh sống và phát triển. Nước là nguồn sống cơ bản, không có nước, sự sống không thể tồn tại. Đất cung cấp nguyên liệu để xây dựng và trồng trọt, là nền tảng cho sự phát triển của xã hội. Tuy nhiên, nhiều người vẫn hủy hoại thiên nhiên bằng các hành vi phá rừng, chặt cây bừa bãi, và sử dụng chất cấm. Cần có biện pháp xử lý nghiêm để bảo vệ thiên nhiên, nâng cao ý thức của mỗi người về việc gìn giữ và bảo vệ môi trường.