BÀI 1: NHỮNG GƯƠNG MẶT THÂN YÊU (THƠ SÁU CHỮ, BẢY CHỮ)

Văn bản	Từ ngữ, hình ảnh	Mạch cảm xúc	Cảm hứng chủ đạo
Nam quốc sơn hà	Sông núi nước Nam, vua nước Nam cai quản	Cảm xúc của tác giả về sự tức giận về sự xâm lược của quân giặc.	Tình cảm yêu nước và tự hào dân tộc
Qua Đèo Ngang	- Không gian: núi rừng heo hút, vắng vẻ, hoang sơ - Thời gian: chiều tà, thời điểm khi mặt trời xuống núi. - Âm thanh: quốc quốc, đa đa - Con người: thưa thớt	Tâm trạng cô đơn của tác giả trước không gian trời đất rộng lớn.	Nỗi buồn man mác, nhớ nhà, quê hương, thương cho thân người con gái yếu đuối đường xa
Chạy giặc	Lũ trẻ lơ xơ chạy và bầy chim dáo dác bay	Tâm trạng đau đớn của tác giả trước cảnh đất nước lâm nguy, nhân dâu khổ cực.	Lòng căm thù giặc, nỗi xót xa trước cảnh đất nước bị giặc tàn phá.

Câu 3: Nhận xét về bố cục, niêm, luật, vần, nhịp của bài thơ sau:

Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa

Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ,

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.

(Hồ Chí Minh, Cảnh Khuya)

Đáp án chuẩn:

- Bố cục:

+ Hai câu đầu: Khung cảnh thiên nhiên trong đêm trăng Việt Bắc

+ Hai câu cuối: Những suy tư của thi nhân dưới ánh trăng

- Thể thơ: Thất ngôn tứ tuyệt đường luật

- Đặc điểm:

+ Mỗi bài có 4 dòng, mỗi dòng 7 chữ.

+ Hiệp vần ở chữ cuối cùng của các dòng 1,2,4, ngắt nhịp ở câu 1, nhịp 3/4.

Câu 4: Xác định biện pháp đảo ngữ và nêu tác dụng của biện pháp ấy trong trường hợp sau:

Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám,

Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn

Đáp án chuẩn:

- Đảo ngữ với hai động từ mạnh "xiên ngang" và "đâm toạc" diễn tả sự mạnh mẽ và quyết liệt của Hồ Xuân Hương khi so sánh với rêu, những sinh vật yếu ớt đang vươn lên tìm sự sống.

- Tác dụng:

+ Diễn tả cá tính và sức mạnh của nhà thơ, thể hiện sự vẫy vùng và bứt phá để thoát khỏi tủi hờn, uất ức.

+ Gợi lên hình ảnh về phụ nữ với phẩm chất đẹp và khát khao tự do, hạnh phúc.

Câu 5: Câu hỏi trong đoạn thơ dưới đây có phải là câu hỏi tu từ không? Nhận xét hiệu quả của câu hỏi này trong việc thể hiện nội dung của đoạn thơ.

Năm nay đào lại nở

Không thấy ông đồ xưa

Những người muôn năm cũ

Hồn ở đâu bây giờ?

Đáp án chuẩn:

- Là câu hỏi tu từ.

- Tác dụng:

+ Khắc họa sự tàn lụi của nền học thuật và truyền thống văn hóa qua hình ảnh ông đồ thời Hán học.

+ Thể hiện niềm cảm thương và nỗi tiếc nuối về cảnh cũ và lớp người xưa.

Câu 6: Em rút ra được bài học gì khi viết bài văn kể lại một hoạt động xã hội có ý nghĩa tích cực đối với cộng đồng?

Đáp án chuẩn:

- Chọn được một hoạt động xã hội có ý nghĩa tích cực đối với cộng đồng.