VĂN BẢN. QUA ĐÈO NGANG

CHUẨN BỊ ĐỌC

Câu 1: Em đã biết những thông tin gì về địa danh Đèo Ngang? Hãy chia sẻ với cả lớp

Đáp án chuẩn:

- Đèo Ngang đã chứng kiến nhiều sự kiện quan trọng:

  - Cuộc giao tranh giữa Đại Việt và Chăm Pa.

  - Thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, nơi đây là trọng điểm trong việc gìn giữ con đường huyết mạch.

TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN

Câu 1: Em hình dung như thế nào về cảnh Đèo Ngang trong bốn câu thơ đầu?

Đáp án chuẩn:

- Bức tranh thiên nhiên ở Đèo Ngang rộng lớn, có sự sống của con người thấp thoáng.

- Cảnh vật đơn sơ, heo hút và hoang vu, với cỏ cây, đá, hoa lá um tùm nhưng không tươi tốt.

- Hình ảnh con người và sự sống hiện diện ít ỏi, lẻ loi, chợ cũng vắng vẻ, lưa thưa trên triền sông.

- Sự sống tuy có nhưng không làm cho cảnh vật vui tươi hơn mà càng làm tăng vẻ vắng vẻ, thưa thớt của Đèo Ngang.

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

Câu 1: Xác định bố cục của bài thơ

Đáp án chuẩn:

- 2 câu đề: cái nhìn chung về cảnh vật

- 2 câu thực: miêu tả cuộc sống con người

- 2 câu luận: tâm trạng tác giả

- 2 câu kết: nỗi cô đơn lên cao

Câu 2: Cho biết bài thơ làm theo luật bằng hay luật trắc và đã tuân thủ quy định về luật, niêm, vần, đối của một bài thơ thất ngôn bát cú luật Đường như thế nào?

Đáp án chuẩn:

- Đây là dạng cơ bản, phổ biến nhất của thơ Đường luật: thất ngôn bát cú (7 chữ, 8 câu)

- Bố cục rất chặt chẽ (tổ chức cơ bản về nội dung và hình thức), luật (quy định về vần, thanh trong cả bài, đối giữa các cặp câu 3 – 4, 5 – 6), niêm (sự liên kết giữa các câu 1 – 8, 2 – 3, 4 – 5, 6 – 7). 

Câu 3: Qua Đèo Ngang được gợi tả như thế nào trong bốn câu thơ đầu? Cảnh đó góp phần gợi tả tâm gì cho tác giả? 

Đáp án chuẩn:

- Khung cảnh hoang vắng nhưng đầy sức sống của thiên nhiên Đèo Ngang và sự lặng lẽ, đìu hiu của đời sống con người 

- Cảnh vật đó góp phần làm nổi bật tâm trạng cô đơn, rợn ngợp trước thiên nhiên bao la của tác giả. 

=> Thủ pháp “tả cảnh ngụ tình” tiêu biểu của thơ luật Đường

Câu 4: Trong cặp câu 3 - 4 và 5 - 6, tác giả đã sử dụng những biện pháp tu từ nào? Nêu tác dụng của chúng?

Đáp án chuẩn:

- Biện pháp tu từ: đảo ngữ và chơi chữ

- Tác dụng: Nói lên được cảnh quan thiên nhiên ở đèo ngang đẹp và hoang sơ đồng thời thể hiện sự cô đơn, nỗi nhớ nước thương nhà da diết của tác giả. 

Câu 5: Cách ngắt nhịp của câu thơ thứ bảy có gì đặc biệt? Cách ngắt nhịp giúp em hình dung như thế nào về tâm trạng của tác giả?

Đáp án chuẩn:

- Câu thơ thứ 7 ngắt nhịp 4/1/2 hoặc 4/1/1/1, khác với các câu thơ khác 4/3 hoặc 3/4.

- Nhấn mạnh sự cô đơn lẻ loi của nhà thơ trước khung cảnh rậm rạp của Đèo Ngang, chỉ có nhà thơ với mây nước nơi đây.

 Câu 6: Em hiểu thế nào về nội dung của câu thơ cuối?

Đáp án chuẩn:

Nỗi cô đơn sâu sắc của nhà thơ, mang một nỗi niềm riêng giữa cảnh trời cao đất rộng, trước thiên nhiên hoang sơ, vắng vẻ

Câu 7: Xác định cảm hứng chủ đạo của bài thơ?

Đáp án chuẩn:

Nỗi buồn man mác, nhớ nhà, nhớ quê hương và thương cho thân gái nơi đường xa.