TIẾNG VIỆT VIẾT. VIẾT BÀI VĂN PHÂN TÍCH MỘT TÁC PHẨM VĂN HỌC

HƯỚNG DẪN PHÂN TÍCH TÁC PHẨM

Câu 1: Bài văn phân tích tác phẩm văn học nào?

Đáp án chuẩn:

Tác phẩm "Gió lạnh đầu mùa" 

Câu 2: Phần mở bài nêu những nội dung gì?

Đáp án chuẩn:

- Nêu về tác giả của truyện ngắn

- Khái quát nội dung về chủ đề và nghệ thuật.

Câu 3: Phần thân bài có mấy luận điểm gì? Người viết đã sử dụng những lí lẽ, bằng chứng nào để làm sáng tỏ các luận điểm đó?

Đáp án chuẩn:

Luận điểm 1: Chủ đề truyện

- Lí lẽ: Gió lạnh đầu mùa mang đến không khí rét mướt nhưng đọng lại là tình yêu thương.

- Bằng chứng: Hành động của Sơn và Lan mang áo bông cũ tặng Hiên, người bạn nghèo không có áo ấm.

Luận điểm 2: Đặc sắc nghệ thuật

* Về cốt truyện:

  - Lí lẽ: Cốt truyện bình dị, quen thuộc khơi dậy sự đồng cảm.

  - Bằng chứng: Hai đứa trẻ nhà khá giả thương bạn nghèo, tặng chiếc áo vào mùa rét.

* Về miêu tả nội tâm nhân vật:

  - Lí lẽ: Tình thương thể hiện tâm hồn cao đẹp, biết xót xa, cảm thông.

  - Bằng chứng: Sơn nhận ra Hiên “co ro đứng bên cột quán, chỉ mặc manh áo rách tả tơi” mà “động lòng thương”.

* Về chi tiết đặc sắc:

  - Lí lẽ: Chiếc áo bông là bài học sâu sắc về lòng vị tha, hơi ấm tình người.

  - Bằng chứng: Lời mẹ nói cuối truyện: “Hai con tôi quý quá, dám tự do lấy áo đem cho người ta mà không sợ mẹ mắng ư?”

Câu 4: Phần kết có mấy ý?

Đáp án chuẩn:

- Khẳng định lại ý kiến về chủ đề và đặc sắc nghệ thuật

- Nêu cảm nghĩ về tác phẩm

Câu 5: Người viết đã sử dụng các phương tiện liên kết nào để giúp người đọc nhận ra mạch lập luận của bài viết?

Đáp án chuẩn:

Phương tiện liên tưởng

HƯỚNG DẪN QUY TRÌNH VIẾT

Đề bài: Viết bài văn phân tích một tác phẩm truyện mà em yêu thích

Đáp án chuẩn:

“Những ngày thơ ấu” của Nguyên Hồng là tập hồi kí về tuổi thơ cay đắng và khắc nghiệt của tác giả - một tuổi thơ mồ côi, tủi cực và thiếu thốn. Đoạn trích “Trong lòng mẹ” trong tác phẩm này gây xúc động nhất, thể hiện tình cảnh đáng thương và khát khao tình mẫu tử của bé Hồng.

Khi nhân vật “tôi” kể về chuyện chiếc khăn tang và tin tức về mẹ, ta hiểu hoàn cảnh của bé Hồng. Cha mất, mẹ tha hương cầu thực, bé sống với họ hàng trong sự ghẻ lạnh. Bà cô bé Hồng, không hiền lành, gợi chuyện về mẹ bé với ác ý. Gia đình họ nội không ưa mẹ bé, luôn nói xấu để bé ghét mẹ. Dù vậy, bé Hồng vẫn yêu mẹ, tự nhủ “đời nào tình thương yêu và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến....”. Bé từ chối lời bà cô và tin mẹ sẽ về. 

Khi bà cô nói mẹ bé có “em bé”, bé Hồng đau đớn “Nước mắt tôi đã ròng ròng rớt xuống...”, “Cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng. Giá những cổ tục đã đày đọa mẹ tôi là một vật, tôi quyết vồ lấy ngay mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kỳ nát vụn mới thôi”. Bé căm tức ghê gớm những cổ tục đày đọa mẹ mình.

Khi gặp lại mẹ, bé Hồng không kìm được lòng mà chạy theo dù có thể bị cười nhạo. Hai mẹ con gặp nhau trong hạnh phúc. Bé Hồng thấy mẹ không xơ xác như bà cô tả mà “Gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong...”. Người mẹ tươi đẹp vì được nhìn thấy con. Trong lòng mẹ, bé Hồng thấy “Hơi quần áo mẹ tôi và những hơi thở... thơm tho lạ thường” và liên tưởng kì lạ “Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ... mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng”. Đó là tình mẫu tử thiêng liêng.

Đọc đoạn trích “Trong lòng mẹ”, ta xót xa cho bé Hồng và xúc động trước tình mẫu tử cao quý.