VĂN BẢN. NHỚ ĐỒNG

CHUẨN BỊ ĐỌC

CH: Vùng đất hoặc con người nào đã để lại trong em ấn tượng sâu đậm?

Đáp án chuẩn:

Vùng đất quê hương em, con người Nam bộ, 

TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN

CH1: Xác định cảm xúc của tác giả ở khổ thơ này. Dựa vào đâu em xác định như vậy?

Đáp án chuẩn:

- Cảm xúc nhớ đồng da diết.

- Dựa vào cần thơ làm hiện lên một không gian nghệ thuật bức tranh đồng quê: diễn tả nỗi nhớ đồng da diết.

 CH2: Việc lặp lại hai dòng thơ này có tác dụng gì?

Đáp án chuẩn:

- Tạo nhịp điệu và tính nhạc cho bài thơ.

- Nhấn mạnh tâm trạng nhớ thương da diết những kỷ niệm đẹp của quê hương và cuộc sống bên ngoài.

- Khắc sâu cảnh giam cầm tù túng, cô đơn của người tù.

- Toàn bài thơ như tiếng hò miên man, buồn bã của người tù.

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

CH1: Xác định thể thơ của bài thơ và cách gieo vần, ngắt nhịp trong khổ thơ thứ hai.

Đáp án chuẩn:

- Thể thơ bảy chữ.

- Câu thơ thứ nhất, thứ hai và thứ tư có cùng vần ui, các câu thơ có nhịp 4/3.

Câu 2: Tìm những câu thơ, những từ ngữ được lặp đi lặp lại trong bài thơ và nêu tác dụng của việc sử dụng các cách diễn đạt đó.

Đáp án chuẩn:

- Phép lặp: "Gì sâu bằng những trưa thương nhớ, Gì sâu bằng những trưa hiu quạnh" và điệp từ "đâu"

- Tác dụng:

 + Gợi ra sự ám ảnh lớn, khơi gợi nỗi nhớ thương và cô đơn sâu thẳm của nhà thơ.

 + Điệp từ gợi nhớ về những gì gắn bó với nhà thơ. Trong cảnh tù đày, nhà thơ chỉ có thể nghe và cảm nhận bằng tâm hồn nhạy cảm.

=> Thể hiện sự cảm nhận sâu sắc của nhà thơ trong hoàn cảnh tù đày.

CH3: Nhận xét về cách sắp xếp các phần trong bố cục của bài thơ. Từ đó, xác định sự vận động của mạch cảm xúc được tác giả thể hiện trong bài thơ.

Đáp án chuẩn:

- Phần 1: 9 khổ thơ đầu: nỗi nhớ của người cộng sản với cuộc sống bên ngoài nhà tù

- Phần 2: 2 khổ tiếp: nhà thơ nhớ về bản thân mình những ngày chưa bị giam cầm

- Phần 3: còn lại: trở lại thực tại phòng giam ngột ngạt

=> Các phần đi từ khao khát đến thực tại, mạch cảm xúc của tác giả cũng đi từ nỗi nhớ quê nhà đến nhớ những ngày tự do cho đến thực tại phũ phàng bây giờ.

CH4: Nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ. Căn cứ vào đâu để em xác định như vậy?

Đáp án chuẩn:

- Cảm hứng chủ đạo: tiếng lòng da diết với cuộc đời, cuộc sống tự do và say mê cách mạng của nhân vật trữ tình. 

- Dựa trên cảm hứng xuất phát từ tiếng hò của nhà thơ cũng như việc sử dụng phép lặp, những hình ảnh, từ ngữ, giọng điệu

CH5: Xác định chủ đề của bài thơ. Chủ đề đó được thể hiện qua những hình thức nghệ thuật nào?

Đáp án chuẩn:

- Chủ đề: khát vọng tự do, tình yêu nhân dân, đất nước, yêu cuộc sống của chính mình.

- Hình thức nghệ thuật:

+ Sử dụng rất thành công biện pháp tu từ điệp ngữ, điệp cấu trúc.

+ Giọng thơ da diết, khắc khoải, sâu lắng.

+ Hình ảnh thơ gần gũi, giản dị mộc mạc, đời thường.

 CH6: Theo em, tác giả muốn gửi thông điệp gì tới người đọc qua bài thơ này?

Đáp án chuẩn:

- Nỗi nhớ đồng quê, con người, chính mình biểu hiện tình yêu da diết với cuộc sống bên ngoài nhà tù và bao trùm hơn hết là tình yêu Tổ quốc, khát vọng tự do. 

- Không gì có thể hơn quê nhà cũng như sự tự do, nhưng quan trọng hơn hết vẫn là tình yêu đối với Tổ quốc.

CH7: Viết khoảng năm câu hoặc vẽ bức tranh thể hiện sự tưởng tượng của em về cảnh sắc, con người được gợi tả trong Nhớ đồng. Những hình ảnh tưởng tượng đó có tác dụng thế nào đối với việc hiểu nội dung bài thơ?

Đáp án chuẩn:

Đồng quê hiện lên đậm nét qua nỗi nhớ của tác giả với cảnh sắc đồng ruộng, ô mạ xanh mơn mởn, nương khoai sắn, xóm nhà lặng, con đường mòn mỏi. Những bóng dáng người lao động và người mẹ già đơn chiếc, chất phác bền bỉ như đất đai. Nỗi nhớ khắc khoải, trân trọng vẻ đẹp bình dị của làng quê với hương đất, bóng mát lũy tre, sắc xanh mạ, vị ngọt bùi khoai sắn, tạo cảm giác bình yên, đáng yêu và quý. Những hình ảnh này giúp hình dung nỗi nhớ của tác giả và bức tranh sinh động của cảnh vật.