BÀI 9. NHỮNG BÀI HỌC TỪ TRẢI NGHIỆM ĐAU THƯƠNG

VĂN BẢN. CÁI ROI TRE

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

CH1: Nhận xét về cách quan sát, miêu tả cảnh vật của nhân vật “tôi” trong mười dòng thơ đầu.

CH2. Trong văn bản, hình ảnh “cái roi tre” được nhắc đến mấy lần và xuất hiện trong những dòng thơ nào? Theo em, sự lặp lại hình ảnh như vậy có tác dụng gì?

CH3: Cách phản ứng khác nhau của người cha đối với việc “bỏ học” của người con ở dòng thơ đầu và dòng thơ cuối có tác dụng ra sao trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ?

CH4: Theo em, qua bài thơ, đặc biệt là qua hai dòng thơ dưới đây, tác giả muốn gửi thông điệp gì đến người đọc? 

Tôi nhìn ông, muốn khóc oà

Nỗi đau đâu cứ phải là roi tre?

PHẦN II. 5 PHÚT SOẠN BÀI

CH1: “Tôi” chú ý đến những thay đổi dù là nhỏ nhất như hoa nhài nở chẳng còn thơm, ấm trà nguội ngắt, bữa cơm vội vàng. Sử dụng nhiều giác quan… Cách quan sát, miêu tả cảnh vật của nhân vật "tôi" trong mười dòng thơ cho thấy sự tinh tế, tỉ mỉ và khả năng cảm nhận tinh tế của tác giả. Qua đó, tác giả đã thể hiện tình cảm yêu thương, quan tâm của nhân vật "tôi" đối với ông nội và giúp người đọc cảm nhận được sự ảm đạm, u buồn trong gia đình khi có người ốm.

CH2: Trong văn bản, hình ảnh “cái roi tre” được nhắc đến 3 lần:

Bố tôi với cái roi tre

Nỗi đau đâu cứ phải là roi tre?

Bố tôi quăng cái roi tre lên trời.

Nguyễn Vĩnh Tiến đã lựa chọn hình ảnh cái roi tre để làm chủ đề, hình ảnh dẫn dắt vào bài thơ của mình. Đặc biệt thay, hình ảnh này lại khiến cho bài thơ không tươi vui mà chứa một tầng ý nghĩa đặc biệt. Cái roi tre vừa là vật người lớn dùng để răn dạy con trẻ, nhưng đồng thời cũng là sự tha thứ, nỗi đau khi người thân mất qua hình ảnh người cha quăng đi.

CH3: Mở đầu bài thơ, thấy con nhỏ bỏ học chạy về nhà, nghĩ nó ham chơi nên người bố mới cần chiếc roi che như để răn dạy. Và hai câu thơ cuối, khi cháu lại bỏ học trở về, khi ấy ông nội sức cũng đã yếu hẳn. Bởi vậy, người cha cũng chẳng vung chiếc roi, đau thương mà “quảng roi tre lên trời.” 

=> Tác dụng: Từ hình ảnh chiếc roi quen thuộc, tác giả đã vẽ nên một bức tranh và vô hình xóa mờ đi khoảng cách thế hệ, gắn kết mọi thành viên trong gia đình. 

CH4: Thông điệp: Trẻ con khi đó sợ nhất là chiếc roi tre của bố, của mẹ nhưng nhân vật trữ tình trong bài thơ lại chẳng như vậy. Bởi nỗi đau đâu chỉ có thể do chiếc roi gây nên, mà thậm chí đến từ chính những người thân trong nhà, đó là khi ông mất. Bởi vậy hãy trân trọng khoảnh khắc bên những người thân yêu trong gia đình vì chẳng biết bao giờ họ rời xa chúng ta.