BÀI 4: THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT 

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

CH1: Xác định lời dẫn và cách dẫn trong trường hợp sau: 

Thành nghĩ:“Nuôi vật hèn kém cuối cùng cũng vô dụng, chi bằng đem chọi lấy một tiếng cười”.

(Bồ Tùng Linh, Dế chọi)

CH2: Đọc đoạn thoại sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

Thợ phụ - Bẩm cụ lớn, anh em chúng tôi đội ơn cụ lớn lắm lắm.

Ông Giuốc-đanh - “Cụ lớn”, ồ, ồ, cụ lớn! Chú mày thong thả tí đã, Cái tiếng “cụ lớn” đáng thưởng lắm. “Cụ lớn” không phải là một tiếng tầm thường đâu nhé. Này, cụ lớn thưởng cho các chú đây.

(Mô-li-e, Trưởng giả học làm sang)

a. Trong lời thoại của ông Giuốc-đanh, cụm từ cụ lớn được sử dụng mấy lần? Trong những lần ấy, lần nào là lời dẫn và dẫn theo cách nào? Căn cứ vào đâu để em khẳng định điều đó?

b. Cách ông Giuốc-đanh sử dụng cụm từ cụ lớn như vậy cho thấy điều gì trong tâm lí, tính cách của ông ta?

c. Dựa vào đoạn thoại trên, hãy viết một đoạn văn tự sự dẫn trực tiếp lời nói của nhân vật thợ phụ và ông Giuốc-đanh.

CH3: Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:

Chàng bèn theo lời, lập một đàn tràng ba ngày đêm ở bến Hoàng Giang. Rồi quả thấy Vũ Nương ngồi trên một chiếc kiệu hoa đứng ở giữa dòng, theo sau có đến năm mươi chiếc xe cờ tán, võng lọng, rực rỡ đầy sông, lúc ẩn, lúc hiện.

Chàng vội gọi, nàng vẫn ở giữa dòng mà nói vọng vào:

- Thiếp cảm ơn đức của Linh Phi, đã thề sống chết cũng không bỏ. Đa tạ tình chàng, thiếp chẳng trở về nhân gian được nữa.

Rồi trong chốc lát, bóng nàng loang loáng mờ nhạt dẫn mà biến đi mất.

(Nguyễn Dữ, Chuyện người con gái Nam Xương)

a. Xác định lời nói của nhân vật Vũ Nương trong đoạn trích trên. Chỉ ra cách Nguyễn Dữ đã sử dụng để dẫn lời nói của nhân vật và nêu tác dụng của lời dẫn trong đoạn trích.

b. Thuật lại lời nói của nhân vật Vũ Nương theo cách dẫn gián tiếp.

c. Chỉ ra điểm khác biệt giữa lời nói của nhân vật Vũ Nương trong đoạn trích trên và phần thuật lại của em.

PHẦN II. 5 PHÚT SOẠN BÀI

CH1: - Lời dẫn: Nuôi vật hèn kém cuối cùng cũng vô dụng, chi bằng đem chọi lấy một tiếng cười

- Cách dẫn : dẫn trực tiếp - trích dẫn nguyên văn lời nói của nhân vật

CH2: a. Trong lời thoại của ông Giuốc-đanh, cụm từ cụ lớn được sử dụng 4 lần.

- Đó là lời dẫn gián tiếp, lời dẫn đó không được nằm trong dấu ngoặc kép, chuyển thành lời dẫn gián tiếp.

b. Cách ông Giuốc-đanh sử dụng cụm từ cụ lớn như vậy cho thấy ông là người ngu dốt, hám danh, que kệch, cả tin một cách mù quáng. Bị mọi người lợi dụng mà không biết. Còn tay thợ phụ thì ranh mãnh, khéo nịnh hót để moi tiền.

c. Đoạn văn tự sự dẫn trực tiếp lời nói của nhân vật thợ phụ và ông Giuốc-đanh:

Thợ phụ: “Bẩm cụ lớn, anh em chúng tôi đội ơn cụ lớn lắm lắm”.

Ông Giuốc-đanh: “Cụ lớn”, ồ, ồ, cụ lớn! Chú mày thong thả tí đã, Cái tiếng “cụ lớn” đáng thưởng lắm. “Cụ lớn” không phải là một tiếng tầm thường đâu nhé. Này, cụ lớn thưởng cho các chú đây”.

CH3: a. Lời nói của nhân vật Vũ Nương trong đoạn trích trên: “Thiếp cảm ơn đức của Linh Phi, đã thề sống chết cũng không bỏ. Đa tạ tình chàng, thiếp chẳng trở về nhân gian được nữa”.

- Nguyễn Dữ trích dẫn lời nói của nhân vật là cách trích trực tiếp.

- Tác dụng: Vũ Nương trực tiếp bộc lộ lòng mình sẽ có sức thuyết phục hơn nếu tác giả dẫn gián tiếp.

b. Lời nói của nhân vật Vũ Nương theo cách dẫn gián tiếp: 

Chàng vội gọi, nàng vẫn ở giữa dòng mà nói vọng vào, nói rằng: cảm ơn đức của Linh Phi, đã thề sống chết cũng không bỏ. Đa tạ tình chàng, Vũ Nương chẳng trở về nhân gian được nữa.

c. Điểm khác biệt: phần dẫn gián tiếp thuật lại và được điều chỉnh cho thích hợp nhưng không đặt trong dấu ngoặc kép.