BÀI 18. KĨ THUẬT NUÔI MỘT SỐ LOÀI THỦY SẢN PHỔ BIẾN.

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Các cơ sở nuôi thủy sản ở địa phương em thường nuôi những loài thủy sản nào? Cơ sở đó áp dụng phương thức nuôi nào?

Giải rút gọn:

- Địa phương em thường nuôi những loài thủy sản sau:

+ Cá rô phi (Phương thức nuôi lồng)

+ Nghêu (Phương thức: Nuôi tự nhiên trên bãi triều)

1. KĨ THUẬT NUÔI CÁ RÔ PHI TRONG LỒNG

Câu hỏi: Hãy nêu những yêu cầu của lồng nuôi cá rô phi.

Giải rút gọn:

- Khung hình vuông (kích thước 3 m x 3m×3m), khung chữ nhật (kích thước 6 m×3m×3m) hoặc hình tròn (đường kính từ 8 đến 16 m). 

- Lồng có 3 thành phần chính là khung lồng, lưới lồng và neo (làm bằng gỗ, ống sắt mạ kẽm hoặc bằng ống nhựa HDPE.)

- Phao lồng có thể tích 200 L. Một lồng có thể có 8 đến 10 phao

- Lưới lồng dệt bằng sợi PE không co rút. Cỡ mắt lưới phụ thuộc vào kích cỡ cá

- Lồng nuôi còn có thêm một lớp lưới lửng sâu khoảng 50 cm và cao hơn mặt nước khoảng 30 cm để ngăn không cho thức ăn trôi ra ngoài lồng. 

- Toàn bộ hệ thống lồng phải được neo chắc chắn.

Luyện tập: Vì sao không nên đặt lồng nuôi cá ở nơi có nước chảy mạnh?

Giải rút gọn:

- Nước chảy mạnh khiến cá phải tiêu hao nhiều năng lượng để duy trì vị trí, ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng và phát triển.

- Nước chảy mạnh có thể cuốn trôi thức ăn, khiến cá thiếu hụt dinh dưỡng.

- Lực nước mạnh có thể làm lồng bị rách, sập, dẫn đến thất thoát cá.

- Lồng bị va đập mạnh vào nhau hoặc vào các vật cản khác do dòng nước chảy xiết, gây hư hại lồng.

Câu hỏi: 

1. Nên lựa chọn cá rô phi giống có những đặc điểm gì? Nêu cách thả giống 

2. Nêu cách quản lí  và chăm sóc cá rô phi nuôi lồng

Giải rút gọn:

1. Đặc điểm:

- Cá giống phải khoẻ mạnh

- Không dị hình, xây sát

- Kích cỡ đồng đều,

- Hoạt động nhanh nhẹn

Cách thả giống:

- Thả cá với mật độ từ 40 đến 50 con/m³. 

- Tiến hành thả cá vào thời điểm mát trong ngày 

- Thời gian thả giống tốt nhất là vào tháng 4 đến tháng 6

2. Cách quản lí  và chăm sóc cá rô phi nuôi lồng: 

- Cho cá ăn bằng thức ăn công nghiệp dạng viên nổi để hạn chế sự thất thoát thức ăn và giảm thiểu ô nhiễm nước. 

- Người nuôi cần định kì kiểm tra tăng trưởng của cá để điều chỉnh lượng thức ăn chocá hằng ngày.

- Định kì vệ sinh lưới lồng để duy trì sự thông thoáng. 

- Người nuôi cần thường xuyên theo dõi chất lượng nước, tình trạng lưới lồng, dây neo và các hiện tượng bất thường để có biện pháp xử lí kịp thời. 

- Toàn bộ hoạt động của hệ thống nuôi phải có sổ theo dõi, ghi chép hằng ngày

Luyện tập: 

1. Giả sử, em có 10 lồng nuôi cá với kích thước mỗi lồng là 3m x 3m x 3 m, phần lồng nổi trên mặt nước là 0,5 m. Nếu thả cá rô phi đơn tính với mật độ 50 con/m³ thì cần bao nhiêu con giống?

2. Hãy tính tổng lượng thức ăn trong ngày cho 10 lồng cá khi biết mỗi lồng có 1 800 con, mỗi con nặng 200 g, lượng thức ăn cho ăn bằng 5% khối lượng cơ thể.

Giải rút gọn:

1. Chiều cao phần lồng ngập dưới nước: 3m - 0,5m = 2,5m

Thể tích phần lồng ngập dưới nước: 3m x 3m x 2,5m = 22,5m³

Số lượng cá giống cần thiết cho 1 lồng: 50 con/m³ x 22,5m³ = 1125 con

2. Khối lượng cá trong mỗi lồng: 200g/con x 1800 con = 360000g = 360kg

Lượng thức ăn cho mỗi lồng: 360kg x 5% = 18kg

Tổng lượng thức ăn cho 10 lồng cá: 18kg/lồng x 10 lồng = 180kg

Câu hỏi: Thời điểm nào thì có thể thu hoạch cá? Cách thu hoạch như hế nào?

Giải rút gọn:

- Sau 4 đến 5 tháng nuôi tiến hành thu hoạch toàn bộ hoặc một phần tuỳ theo nhu cầu tiêu thụ

- Cách thu hoạch:

1. Thu hoạch toàn bộ: Dùng lưới hoặc đăng để bắt hết cá trong ao.

2. Thu hoạch tỉa: Dùng lưới hoặc đăng để bắt những con cá đạt kích thước thương phẩm. Giữ lại những con cá nhỏ để nuôi tiếp.

2. KĨ THUẬT NUÔI TÔM THẺ CHÂN TRẮNG

Câu hỏi:

1. Quy trình nuôi tôm thẻ chân trắng gồm những công đoạn nào?

2. Hãy nêu tên và yêu cầu về kĩ thuật của các hạng mục ao trong trại nuôi tôm thẻ chân trắng.

Giải rút gọn:

1. Quy trình nuôi:

- Chuẩn bị:

+ Chuẩn bị hệ thống nuôi

+ Vệ  sinh và cấp nước nuôi

- Lựa chọn và thả giống

- Quản lí và chăm sóc

- Thu hoạch

2. Kĩ thuật 

- Hạng mục: ao lắng thô, ao lắng tinh, ao gièo, ao nuôi, mương cấp nước, mương xả nước, khu chứa nước thải và các công trình phụ trợ 

- Yêu cầu: Tất cả các ao nuôi cần có rốn siphon ở giữa, được lót bạt toàn bộ và có mực nước tăng dần theo kích cỡ tôm, đều có hệ thống sục khí đáy, máy quạt nước bố trí đối xứng tạo xoáy gom các chất thải vào hố siphon.

Câu hỏi: Nên lựa chọn tôm giống như thế nào? Nêu cách thả tôm giống

Giải rút gọn:

- Lựa chọn tôm giống: Chọn mua tôm giống đã được kiểm dịch, khoẻ mạnh và đạt tiêu chuẩn từ PL12 (9 đến 11 mm) trở lên..

- Cách thả tôm giống: Nên thả tôm giống vào lúc sáng sớm hoặc chiều muộn. Trước khi thả, cần ngâm các bao tôm giống xuống ao ương trong thời gian từ 15 đến 20 phút để cân bằng nhiệt độ trong và ngoài túi vận chuyển. Sau đó, mở túi cho tôm giống bơi từ từ ra ngoài.

Vận dụng: Khi gặp các trường hợp dưới đây, người nuôi tôm cần phải làm gì?

1. Độ pH của nước nuôi quá cao.

2. Lượng oxygen trong nước quá thấp.

3. Lượng NH3 trong nước quá cao

Giải rút gọn:

1. Độ pH của nước nuôi quá cao.

- Thay nước giảm độ pH.

- Sử dụng các chất điều chỉnh pH: Dùng axit nitric, axit sunfuric

- Tăng cường sục khí: Giúp tăng lượng oxy trong nước và giảm độ pH.

2. Lượng oxygen trong nước quá thấp: 

- Tăng cường sục khí: Bật quạt nước, máy sục khí để tăng lượng oxy trong nước.

- Thay nước.

- Giảm mật độ nuôi.

- Sử dụng các chế phẩm sinh học.

3. Lượng NH3 trong nước quá cao

- Thay nước.

- Sử dụng các chất khử NH3: Dùng zeolite, baking soda...

- Giảm lượng thức ăn.

- Siphon đáy ao.

Tìm hiểu thêm: Tìm hiểu thêm về các biểu hiện bất thường của tôm trong ao nuôi.

Giải rút gọn:

- Tôm bơi lờ đờ, tập trung ở bờ ao, nổi đầu trên mặt nước.

- Tôm bỏ ăn, giảm sức bắt mồi.

- Tôm chết rải rác hoặc chết hàng loạt.

- Tôm chuyển màu: đỏ, vàng, đen, hoặc trắng.

- Vỏ tôm mềm, mỏng, dễ bong tróc.

- Xuất hiện đốm, mảng bất thường trên vỏ tôm

- Tôm bị cong thân, teo đốt, hoặc phát triển không đồng đều.

- Xuất hiện các ký sinh trùng trên cơ thể tôm.

- Gan, tụy, đường ruột của tôm có màu sắc bất thường.

Câu hỏi: Nêu cách thu hoạch tôm thẻ chân trắng.

Giải rút gọn:

1. Thu hoạch toàn bộ: Dùng lưới hoặc đăng để bắt hết cá trong ao.

2. Thu hoạch tỉa: Dùng lưới hoặc đăng để bắt những con cá đạt kích thước thương phẩm. Giữ lại những con cá nhỏ để nuôi tiếp.

Vận dụng: Tìm hiểu một mô hình nuôi tôm thẻ chân trắng. Cho biết quy trình nuôi, mức độ thâm canh và hiệu quả của mô hình đó

Giải rút gọn:

1. Quy trình nuôi:

- Giai đoạn 1:

+ Nuôi trong ao lót bạt HDPE, diện tích 1.000m².

+ Mật độ thả: 1.000 - 1.500 con/m².

+ Thời gian nuôi: 30 - 45 ngày.

+ Thức ăn: viên cho tôm giống, độ đạm 35%.

+ Quản lý môi trường: Thay nước 20% mỗi ngày, sục khí 24/24h.

- Giai đoạn 2 (tôm thương phẩm):

+ Mật độ thả: 30 - 40 con/m².

+ Thời gian nuôi: 90 - 120 ngày.

+ Thức ăn: thức ăn viên chuyên dụng cho tôm thương phẩm, độ đạm 30%.

+ Quản lý môi trường: Thay nước 30% mỗi tuần, sục khí 24/24h.

1. Mức độ thâm canh:

- Mô hình này áp dụng các kỹ thuật tiên tiến như lót bạt HDPE, sục khí 24/24h, cho ăn tự động,...

- Mật độ thả cao, năng suất cao.

- Cần đầu tư nhiều vốn, kỹ thuật cao và quản lý chặt chẽ.

1. Hiệu quả:

- Năng suất: 20 - 30 tấn/ha/vụ.

- Lợi nhuận: 5 - 10 tỷ đồng/ha/vụ.

3. KĨ THUẬT NUÔI NGHÊU BẾN TRE TRÊN BÃI TRIỀU

Câu hỏi: Cần phải lựa chọn bãi nuôi nghêu như thế nào?

Giải rút gọn:

- Bãi nuôi nghêu cần có tỉ lệ cát bùn thích hợp (cát 70%, bùn 30%) và cỡ hạt từ 0,062 đến 0,250 mm, độ mặn từ 15 đến 25 %. 

- Nền đáy bằng phẳng, không quá dốc.

- Bãi nuôi không bị phơi đáy quá 4 giờ/ngày và nhiệt độ của không khí tốt nhất trong khoảng 25 – 28 °C, cao nhất không quá 37 °C

Câu hỏi: Nêu cách lựa chọn và thả giống nghêu

Giải rút gọn:

- Chọn nghêu giống sáng màu, không bị đóng rêu và há miệng. 

- Mùa vụ thả giống nghêu từ tháng 5 đến tháng 6 hằng năm. Rải đều nghêu giống lên mặt bãi vào sáng sớm hoặc chiều mát trước khi triều lên ngập bãi.

Câu hỏi: 

1. Sau khi thả, nghêu được chăm sóc và quản lí như thế nào?

2. Nêu cách thu hoạch nghêu

Giải rút gọn:

1. Chăm sóc và quản lí

Khi triều xuống tiến hành kiểm tra tỉ lệ vùi cát của nghêu để ước tính mật độ. Cào và san thưa những nơi nghêu tập trung quá dày. Khi nghêu lớn cần san thưa để nghêu tăng trưởng tốt hơn. San lấp các khu vực trũng cục bộ, thường xuyên theo dõi, kiểm tra địch hại, vệ sinh bãi nuôi đảm bảo dòng nước thông thoáng.

2. Thu hoạch

Sau khoảng 18 đến 20 tháng tháng nuôi, khi nghêu đạt kích cỡ từ 15 đến 20 g/con là có thể thu hoạch Người nuôi có thể lựa chọn thu tỉa một phần hoặc thu toàn bộ