BÀI 19. QUY TRÌNH NUÔI THỦY SẢN THEO TIÊU CHUẨN VIETGAP

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Hãy kể tên các tiêu chuẩn của Việt Nam và quốc tế được áp dụng trong thủy sản.

Giải rút gọn:

- Tiêu chuẩn GlobalGAP cho nuôi trồng thủy sản.

- Tiêu chuẩn ASC cho nuôi trồng tôm.

- TCVN 4378:2001 - Cơ sở chế biến thủy sản - Điều kiện đảm bảo chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm.

- TCVN 5287:2008 - Thủy sản đông lạnh - Phương pháp xác định vi sinh vật.

1. VIETGAP TRONG NUÔI TRỒNG THỦY SẢN

2. QUY TRÌNH NUÔI THỦY SẢN THEO TIÊU CHUẨN VIETGAP

Câu hỏi: Cơ sở hạ tầng của cơ sở nuôi thủy sản theo tiêu chuẩn VietGAP phải đảm bảo những yêu cầu nào?

Giải rút gọn:

- Xây dựng bờ ao bằng các vật liệu không gây ô nhiễm môi trường, không gây độc hại cho thuỷ sản nuôi, không rò rỉ nước.

- Có hệ thống nước cấp, nước thải.

- Có nơi chứa và xử lí nước thải, bùn thải.

- Bố trí nơi chứa rác thải nguy hại riêng biệt với nơi chứa, xử lí thuỷ sản chết; tách biệt với khu nuôi trồng và không làm ảnh hưởng đến môi trường.

Câu hỏi: Hãy nêu các yêu cầu về trang thiết bị, máy móc, dụng cụ của cơ sở  nuôi thủy sản theo tiêu chuẩn VietGAP.

Giải rút gọn:

- Phù hợp với yêu cầu sản xuất của nuôi trồng thuỷ sản và phù hợp để xử lí các sự cố xảy ra trong quá trình nuôi trồng

- Được làm bằng vật liệu dễ vệ sinh, không gây ô nhiễm môi trường, không gây mất an toàn thực phẩm đối với thuỷ sản nuôi.

- Được vận hành, bảo dưỡng, bảo quản theo hướng dẫn của nhà sản xuất.

Câu hỏi: Nhân sự trong cơ sở nuôi thủy sản theo tiêu chuẩn VietGAP phải đáp ứng những yêu cầu nào?

Giải rút gọn:

- Người quản lí cơ sở nuôi phải có kiến thức, được tập huấn tiêu chuẩn VietGAP.

- Người lao động làm việc tại cơ sở nuôi phải đủ 16 tuổi trở lên, được trang bị bảo hộ lao động phù hợp, đảm bảo điều kiện làm việc, được tập huấn về nuôi trồng thuỷ sản, về thực hành nuôi trồng thuỷ sản tốt theo tiêu chuẩn VietGAP 

- Đảm bảo yêu cầu về đa dạng sinh học, bảo vệ môi trường, an toàn lao động và trách nhiệm xã hội.

Câu hỏi: Giống thuỷ sản cần đảm bảo những yêu cầu nào theo tiêu chuẩn VietGAP?

Giải rút gọn:

- Con giống phải nằm trong Danh mục các loài thuỷ sản được phép kinh doanh. Con giống phải đảm bảo chất lượng và được kiểm dịch theo quy định

- Quá trình vận chuyển con giống phải đảm bảo không ảnh hưởng đến sức sống về chất lượng con giống..

Câu hỏi: Việc sử dụng thức ăn phải đảm bảo những yêu cầu gì?

Giải rút gọn:

- Thức ăn phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng, độ tuổi của đối tượng nuôi, không chứa chất cấm theo quy định của pháp luật, không sử dụng hormone và chất kích thích sinh trưởng trong quá trình nuôi, không sử dụng sản phẩm hết hạn, không rõ nhãn, không đảm bảo chất lượng..

- Tự sản xuất thức ăn, cơ sở phải công bố tiêu chuẩn áp dụng nhằm đảm bảo các chỉ tiêu an toàn đáp ứng quy định của pháp luật

Câu hỏi: Môi trường nuôi thuỷ sản được kiểm soát như thế nào trong tiêu chuẩn VietGAP?

Giải rút gọn:

- Nước cấp vào ao nuôi phải được xử lí và kiểm soát các chỉ tiêu về an toàn thực phẩm. 

- Cơ sở nuôi cần định kì kiểm tra chất lượng nước ao nuôi về một số chỉ tiêu lí – hoá phù hợp với - loài thuỷ sản và hình thức nuôi trồng: pH, hàm lượng oxygen hoà tan, lượng chất rắn lơ lửng, hàm lượng ammonia, hydro sulfide, độ mặn

Câu hỏi: Việc quản lí dịch bệnh trong quy trình nuôi thuỷ sản theo tiêu chuẩn VietGAP được thực hiện như thế nào?

Giải rút gọn:

- Cơ sở nuôi phải thường xuyên theo dõi, kịp thời phát hiện dấu hiệu bị sốc, bị bệnh, nghi ngờ bị bệnh, các dấu hiệu bất thường khác trên thuỷ sản nuôi và thực hiện các biện pháp cần thiết để ngăn ngừa phát sinh dịch bệnh. 

- Nếu thuỷ sản mắc bệnh thuộc Danh mục bệnh thuỷ sản phải công bố dịch thì phải báo cơ quan có trách nhiệm nơi gần nhất.

- Cơ sở nuôi sử dụng danh mục thuốc được lưu hành theo phác đồ của cán bộ chuyên môn, không sử dụng thuốc trong danh mục cấm và phải tuân thủ thời gian ngừng sử dụng thuốc thú y thuỷ sản, kháng sinh trước khi thu hoạch theo khuyến cáo của nhà sản xuất hoặc cơ quan quản lí

Tìm hiểu thêm: Tìm hiểu chứng nhận nuôi thuỷ sản GlobalGAP, ASC, MSC.

Giải rút gọn:

- GlobalGAP: Là tiêu chuẩn quốc tế về thực hành nông nghiệp tốt được áp dụng cho nhiều loại nông sản, bao gồm cả thủy sản.

- ASC: Khuyến khích thực hành nuôi trồng thủy sản có trách nhiệm, bảo vệ môi trường và hệ sinh thái.

- MSC: Bảo vệ nguồn lợi thủy sản và hệ sinh thái biển.

Câu hỏi: Theo quy trình nuôi thuỷ sản theo tiêu chuẩn VietGAP, chất thải được thu gom và xử lí như thế nào?

Giải rút gọn:

- Nước thải phải được thu gom và xử lí đạt tiêu chuẩn theo quy định trước khi xả ra môi trường.

- Chất thải rắn được thu gom, lưu giữ, vận chuyển đến nơi quy định bằng phương tiện, thiết bị chuyên dụng.

- Thuỷ sản bị chết, bị nhiễm bệnh, nghi nhiễm bệnh trong Danh mục bệnh thuỷ sản phải công bố dịch phải được xử lí đúng cách tránh gây lây lan dịch bệnh.

- Cơ sở nuôi phải thực hiện đầy đủ các quy định về vệ sinh nhằm ngăn ngừa ô nhiễm môi trường và phát sinh mầm bệnh trong khu vực nuôi

Luyện tập: Vì sao nuôi trồng thuỷ sản theo tiêu chuẩn VietGAP không gây ô nhiễm môi trường?

Giải rút gọn:

- VietGAP giúp kiểm soát nguồn gốc con giống giúp hạn chế nguy cơ dịch bệnh, giảm thiểu sử dụng hóa chất và thuốc thú y, góp phần bảo vệ môi trường.

- Theo tiêu chuẩn VietGAP, giúp giảm thiểu lượng thức ăn dư thừa, hạn chế ô nhiễm môi trường nước do chất thải từ thức ăn.

- VietGAP chỉ cho phép sử dụng hóa chất và thuốc thú y khi thật sự cần thiết, và phải tuân thủ theo hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất. 

- VietGAP yêu cầu xây dựng hệ thống xử lý chất thải hợp lý, đảm bảo an toàn cho môi trường..

Tìm hiểu thêm: Tìm hiểu Danh mục bệnh thuỷ sản phải công bố dịch.

Giải rút gọn:

- Danh mục bệnh thủy sản phải công bố dịch bao gồm:

+ Bệnh hoại tử gan tụy cấp (IHHNV) trên tôm sú; Bệnh đầu vàng (YHV) trên tôm sú; Bệnh đốm trắng (WSSV) trên tôm sú; Bệnh do virus gây hoại tử cơ trên cua (IMNV); Bệnh do virus gây hoại tử cơ trên cá (IMNV); Bệnh do virus gây xuất huyết trên cá (SVC).

+ Bệnh do vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus trên tôm sú; Bệnh do vi khuẩn Vibrio alginolyticus trên tôm sú; Bệnh do vi khuẩn Vibrio cholerae trên tôm sú;...

+ Bệnh do nấm Aphanomyces invadans trên tôm sú; Bệnh do nấm Lagenidium giganteum trên tôm sú; Bệnh do nấm Saprolegnia spp. trên cá;...

+ Bệnh do trùng mỏ neo (Lernaea spp.) trên cá; Bệnh do trùng dẹp (Gyrodactylus spp.) trên cá; Bệnh do trùng bánh xe (Dactylogyrus spp.) trên cá;…

Câu hỏi: Việc lưu trữ hồ sơ trong quy trình nuôi thuỷ sản theo tiêu chuẩn VietGAP nhằm mục đích gì?

Giải rút gọn:

- Hồ sơ giúp truy xuất nguồn gốc sản phẩm thủy sản, từ con giống, thức ăn, thuốc thú y, đến quá trình nuôi trồng, thu hoạch và chế biến. Việc truy xuất nguồn gốc giúp đảm bảo an toàn thực phẩm, bảo vệ thương hiệu và uy tín của sản phẩm.

- Hồ sơ giúp các cơ quan chức năng đánh giá và kiểm tra việc tuân thủ các quy định của VietGAP. Việc kiểm tra giúp đảm bảo sản phẩm thủy sản được sản xuất theo đúng tiêu chuẩn, an toàn cho người tiêu dùng.

- Hồ sơ cung cấp bằng chứng cho các tuyên bố về chất lượng sản phẩm..

Câu hỏi: Vì sao quy trình truy xuất nguồn gốc phải được vận hành thử trước khi chính thức thực hiện?

Giải rút gọn:

- Vận hành thử xác định các vấn đề tiềm ẩn trong quy trình truy xuất nguồn gốc

- Vận hành thử đào tạo nhân viên cách thức thực hiện truy xuất nguồn gốc

- Vận hành thử giúp nâng cao hiệu quả của quy trình truy xuất nguồn gốc 

- Vận hành thử giúp tạo sự tin tưởng cho các bên liên quan

- Vận hành thử giúp đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ các quy định về truy xuất nguồn gốc. Việc tuân thủ quy định giúp doanh nghiệp tránh được các rủi ro pháp lý.

Luyện tập: Bảng 19.1 – 19.3 được sử dụng để ghi chép, theo dõi lưu trữ thông tin cho bước nào trong quy trình nuôi thủy sản theo tiêu chuẩn VietGAP.

Giải rút gọn:

quản lý và chăm sóc

Vận dụng: 

1. Hãy tìm hiểu một số cơ sở nuôi thuỷ sản mà em biết. Các cơ sở nuôi đó đã đảm bảo được những tiêu chí nào của quy trình nuôi thuỷ sản theo tiêu chuẩn VietGAP? Vì sao?

2. Nuôi thuỷ sản theo theo tiêu chuẩn VietGAP mang lại lợi ích gì cho người nuôi?

Giải rút gọn:

1. Một số cơ sở nuôi thủy sản theo tiêu chuẩn VietGAP

 CÔNG TY CỔ PHẦN THỦY SẢN BÌNH ĐỊNH (BIFISH)

- Khu công nghiệp Nhơn Hội, xã Nhơn Hải, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định

- Sản phẩm: Cá chình, cá mú, cá bống mú, cá lóc, tôm sú,...

- Tiêu chí VietGAP đảm bảo:

+  An toàn thực phẩm

+ Quản lý sức khỏe thủy sản nuôi

+ Bảo vệ môi trường.

2. Lợi ích Nuôi thuỷ sản theo theo tiêu chuẩn VietGAP mang lại cho người nuôi: 

- Nâng cao chất lượng sản phẩm

- Tăng năng suất

- Tiết kiệm chi phí

- Mở rộng thị trường

- Nâng cao thu nhập