BÀI 10. CÁC NHÓM THỦY SẢN VÀ PHƯƠNG THỨC NUÔI PHỔ BIẾN

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Hãy kể tên các đối tượng nuôi thủy sản có giá trị kinh tế cao.

Giải rút gọn:

Đối tượng thủy sản giá trị kinh tế cao: Tôm; Cá tra; Cá basa; Cá hồi; Hàu, mực

1. PHÂN LOẠI CÁC NHÓM THỦY SẢN

Câu hỏi: Căn cứ vào nguồn gốc, thủy sản được phân thành mấy nhóm.

Giải rút gọn:

- Nhóm bản địa: những loài có phân bố tự nhiên tạ Việt Nam. 

- Nhóm ngoại nhập: những loài không có phân bê tự nhiên tại Việt Nam, được nhập vào Việt Nam đã nuôi. 

Câu hỏi: Căn cứ vào đặc điểm cấu tạo, thủy sản được phân loại như thế nào? Cho ví dụ?

Giải rút gọn:

- Nhóm cá: Cả là động vật có xương sống, đa số biển nhiệt và hô hấp bằng mang. 

+ Ví dụ: cá chép, cá tra, cá mè, ...

- Nhóm giáp xác: không xương sống. Cơ thể được bao bọc bởi lớp xương ngoài. Cơ thể và chân phân đốt, hô hấp bằng mang, sinh trưởng qua các lần lột xác. 

+ Ví dụ: tôm sú, tôm thẻ chân trắng,..

- Nhóm động vật thân mềm: không xương sống, thường có lớp vỏ đá vôi bao bọc và nâng đỡ cơ thể 

+ Ví dụ: nhàu, nghêu, vẹm vỏ xanh,....

- Nhóm bò sát, lưỡng cư

+ Bò sát là động vật có màng ối, gồm: rùa, ba ba, rùa biển, cá sấu,...

+ Lưỡng cư là nhóm động vật có xương sống, biển nhiệt. Vòng đời trải qua giai đoạn phát triển ấu trùng ở nước, hô hấp bằng mang, giai đoạn trưởng thành sống trên cạn và hô hấp bằng phổi. Ví dụ: ếch.

- Nhóm rong, tảo: là thực vật bậc thấp, cơ thể chưa phân thành thân, rễ, lá thật. Cấu trúc cơ thể có thể là đơn bào, đa bào dạng tập đoàn, dạng sợi. 

+ Ví dụ: rong biển và các vi tảo 

Câu hỏi: Căn cứ vào tính ăn, động vật thủy sản được phân chia như thế nào?

Giải rút gọn:

- Nhóm ăn thực vật: những loài thuỷ sản có phô thức ăn là thực vật. 

- Nhóm ăn động vật: những loài thuỷ sản có phổ thức ăn là động vật, có tính săn mồi. 

- Nhóm ăn tạp: những loài thuỷ sản có phô thức ăn là cả động vật, thực vật và mùn bã hữu cơ. 

Câu hỏi: Dựa trên các yếu tố môi trường, động vật thủy sản được phân chia như thế nào?

Giải rút gọn:

- Theo nhiệt độ

+ Nhóm thuỷ sản nước lạnh: những loài thuỷ sản ra nhiệt độ thấp 

+ Nhóm thuỷ sản nước ấm: những loài ưa nhiệt độ ấm áp 

- Theo môi trường nước sinh sống

+ Nhóm thuỷ sản nước ngọt

+ Nhóm thuỷ sản nước lợ, mặn

Luyện tập: Quan sát Hình 10.1 và phân loại thủy sản theo nguồn gốc và đặc tính sinh học.

Giải rút gọn:

- Nguồn gốc:

+ Nhóm bản địa: a, b, e, h, i, l, m

+ Nhóm ngoại nhập: c, d, g, k, n, p, q, r

- Đặc tính sinh học:

+  Nhóm cá: a, b, k, m, r

+ Nhóm giáp xác: e, g, p, q

+ Nhóm động vật thân mềm: h, n

+ Nhóm bò sát lưỡng cư: i, l

+ Nhóm rong, tảo: c, d

Vận dụng: Hãy kể tên và phân loại một số động vật thủy sản phổ biến ở địa phương em theo nguồn gốc và đặc tính sinh học.

Giải rút gọn:

- Động vật thủy sản: cá rô phi, cá trắm, ốc hương, hàu sữa, cua biển, rong nho, ếch đồng, tôm nữ hoàng,...

+ Nguồn gốc: 

• Bản địa: cá rô phi, cá trắm, ốc hương, hàu sữa, ếch đồng

• Ngoại nhập: cua biển, rong nho, tôm nữ hoàng

+ Đặc tính sinh học:

• Cá: cá rô phi, cá trắm

• Giáp xác: cua biển, tôm nữ hoàng

• Động vật thân mềm: ốc hương, hàu sữa

• Rong, tảo: rong nho.

2. MỘT SỐ PHƯƠNG THỨC NUÔI TRỒNG THỦY SẢN PHỔ BIẾN

Câu hỏi: Có những phương thức nuôi trồng thủy sản nào? Hãy nêu ưu nhược điểm của từng phương thức.

Giải rút gọn:

- Nuôi trồng thủy sản quảng canh:

+ Ưu điểm: có vốn vận hành sản xuất thấp.

+ Nhược điểm: năng suất và lợi nhuận thấp, khó khăn quản lí, vận hành sản xuất.

- Nuôi trồng thủy sản bán thâm canh:

+ Ưu điểm: phù hợp với nhiều người dân về mức đầu tư và kĩ thuật nuôi. 

+ Nhược điểm: năng suất chưa đạt tối ưu trên một đơn vị diện tích.

- Nuôi trồng thủy sản thâm canh:

+ Ưu điểm: năng suất cao, kiểm soát được các khâu.

+ Nhược điểm: cần vốn đầu tư lớn, nắm vững kĩ thuật nuôi và có nhiều kinh nghiệm thực tế.

Tìm hiểu thêm: Hãy tìm hiểu về mô hình nuôi tôm trong rừng ngập mặn

Giải rút gọn:

- Nuôi tôm trong rừng ngập mặn là mô hình nuôi trồng thủy sản kết hợp giữa việc nuôi tôm sú, tôm thẻ chân trắng với việc bảo vệ và phát triển rừng ngập mặn. 

- Mô hình ở các khu vực ven biển, nơi có hệ sinh thái rừng ngập mặn phát triển.

Luyện tập: Nêu tên các phương thức nuôi trồng thủy sản có trong Hình 10.2

Giải rút gọn:

1. Quảng canh

2. Bán thâm canh

3. Thâm canh

Vận dụng: Hãy nêu các phương thức nuôi trồng thủy sản phổ biến ở địa phương em và giải thích cơ sở nuôi trồng lại lựa chọn phương thức đó.

Giải rút gọn:

- Địa phương em: nuôi trồng thủy sản bán thâm canh.

+ Mô hình bán thâm canh áp dụng các kỹ thuật tiên tiến như cho ăn công nghiệp, sục khí, quản lý môi trường,... giúp tăng năng suất cao hơn so với mô hình quảng canh.

+ Mô hình bán thâm canh giúp tiết kiệm chi phí so với mô hình thâm canh.

+ Hiệu quả kinh tế cao hơn so với mô hình quảng canh.

+ Mô hình bán thâm canh hạn chế được ô nhiễm môi trường 

+ Phù hợp với nhiều điều kiện hơn.

+ Mô hình bán thâm canh có thể duy trì sản xuất lâu dài do sử dụng các biện pháp quản lý môi trường hợp lý.