BÀI 2 - PHẢN ỨNG HÓA HỌC 

VÀ NĂNG LƯỢNG CỦA PHẢN ỨNG HÓA HỌC

I. PHẢN ỨNG HOÁ HỌC LÀ GÌ?

Câu hỏi 1: Quan sát hình 2.1 cho biết có những quá trình biến đổi hóa học nào xảy ra.

Giải nhanh:

Quá trình hoà tan Zn vào dung dịch HCl và quá trình đốt khí hydrogen trong bình đựng khí oxygen.

Luyện tập 1: Xác định chất phản ứng và chất sản phẩm trong hai trường hợp dưới đây:

a) Đốt cháy khí methane trong không khí tạo thành khí carbon dioxide và hơi nước.

b) Carbon (thành phần chính của than) cháy trong khí oxygen tạo thành khí carbon dioxide.

Giải nhanh:

II. DIỄN BIẾN CỦA PHẢN ỨNG HOÁ HỌC

Câu hỏi 2. Quan sát sơ đồ hình 2.2, cho biết:

a) Trước phản ứng, những nguyên tử nào liên kết với nhau?

b) Sau phản ứng, những nguyên tử nào liên kết với nhau?

c) So sánh số nguyên tử H và số nguyên tử O trước và sau phản ứng.

Giải nhanh:

a) nguyên tử H, 2 nguyên tử O liên kết với nhau.

b) 2 nguyên tử H liên kết với 1 nguyên tử O.

c) Bằng nhau.

Luyện tập 2: Đốt cháy khí methane (CH₄) trong không khí tạo thành khí carbon dioxide (CO₂) và hơi nước (H₂O) theo sơ đồ sau:

Quan sát sơ đồ hình 2.3, cho biết:

a) Trước phản ứng có các chất nào, những nguyên tử nào liên kết với nhau?

b) Sau phản ứng, có các chất nào được tạo thành, những nguyên tử nào liên kết với nhau?

c) So sánh số nguyên tử C, H, O trước và sau phản ứng.

Giải nhanh:

a) Methane gồm 4 nguyên tử H liên kết với 1 nguyên tử C, oxygen gồm 2 nguyên tử O liên kết với nhau.

b) CO₂ gồm 2 nguyên tử O liên kết với 1 nguyên tử C, nước gồm 2 nguyên tử H liên kết với 1 nguyên tử O.

c) Bằng nhau.

III. DẤU HIỆU CÓ PHẢN ỨNG HOÁ HỌC XẢY RA

Câu hỏi 3. Chỉ ra sự khác biệt về tính chất của nước với hydrogen và oxygen.

Giải nhanh:

• O₂ nặng hơn không khí, giúp duy trì sự sống và sự cháy, hoá lỏng ở -180^oC
• H₂ nhẹ hơn không khí, không duy trì sự sống và sự cháy, hoá lỏng ở -260^oC.
• Nước là chất lỏng, không màu, không mùi, không vị; sôi ở 100oC, hoá rắn ở 0^oC.

Vận dụng 1: Nước đường để trong không khí một thời gian có vị chua. Trong trường hợp này dấu hiệu nào chứng tỏ có phản ứng hóa học xảy ra?

Giải nhanh:

Dấu hiệu: mùi vị (vị chua).

Luyện tập 3: Những dấu hiệu nào thường được sử dụng để nhận biết có phản ứng hóa học xảy ra?

Giải nhanh:

Dấu hiệu: màu sắc, trạng thái, sự tỏa nhiệt, phát sáng…

IV. PHẢN ỨNG TOẢ NHIỆT, THU NHIỆT 

1. Khái niệm

Câu hỏi 4: Trong các phản ứng hóa học ở thí nghiệm 2 và thí nghiệm 3 phản ứng nào tỏa nhiệt, phản ứng nào thu nhiệt?

Giải nhanh:

Phản ứng 2 tỏa nhiệt, phản ứng 3 thu nhiệt.

Luyện tập 4: Trong hai phản ứng dưới đây, phản ứng nào là phản ứng tỏa nhiệt? Phản ứng nào là phản ứng thu nhiệt?

a) Phân huỷ đường tạo thành than và nước.

b) Cồn cháy trong không khí.

Giải nhanh:

a, Phản ứng toả nhiệt. b, Phản ứng thu nhiệt.

Vận dụng 2: Tìm hiểu và chỉ ra thêm một số phản ứng xảy ra trong tự nhiên có kèm theo sự tỏa nhiệt hoặc thu nhiệt.

Giải nhanh:

• Phản ứng tỏa nhiệt: đốt cháy nhiên liệu, phản ứng tạo gỉ sắt,..
• Phản ứng thu nhiệt: nung vôi, nung clinker xi măng,…