VĂN BẢN. HỊCH TƯỚNG SĨ

CÂU HỎI GIỮA BÀI

Câu 1: Nội dung chính của phần 2 là gì?

Đáp án chuẩn:

Tố cáo sự hống hách và tội ác của kẻ thù, đồng thời nói lên lòng căm thù giặc.

Câu 2: Những thái độ, hành động nào bị tác giả phê phán?

Đáp án chuẩn:

Bàng quan, vô trách nhiệm trước vận mệnh của đất nước ngàn cân treo sợi tóc, không biết hổ thẹn khi bị kẻ thù làm nhục, không biết căm tức khi phải hầu hạ bọn giặc, sa vào những thú vui tầm thường,...

Câu 3: Việc nêu lên hậu quả nhằm mục đích gì?

Đáp án chuẩn:

Muốn các tướng sĩ quyết tâm tiêu diệt giặc, nêu cao ý chí quyết chiến quyết thắng.

Câu 4: Những vấn đề nào được nêu lên ở đoạn cuối phần 3?

Đáp án chuẩn:

- Đề cao tinh thần cảnh giác, chăm lo rèn luyện để chiến thắng kẻ thù xâm lược. 

- Khích lệ binh sĩ học tập cuốn "Binh thư yếu lược" do chính Trần Quốc Tuấn biên soạn, nhưng mục đích cao nhất chính là kêu gọi tinh thần yêu nước quyết chiến quyết thắng với ngoại xâm.

Câu 5: Câu hỏi "Vì sao vậy?" nhằm giải thích cho điều gì?

Đáp án chuẩn:

Trần Quốc Tuấn giải thích lí do việc phải làm ở đoạn văn đầu tiên của phần 4, cụ thể hơn là cho câu: "Nếu các ngươi.... nhược bằng khinh bỏ sách này, trái lời dạy bảo của ta, tức là kẻ nghịch thù.

CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Xác định mục đích và đối tượng thuyết phục của bài Hịch tướng sĩ.

Đáp án chuẩn:

- Mục đích: 

+ Khích lệ lòng yêu nước của các tướng sĩ.

+ Động viên tướng sĩ tích cực học tập "Binh thư yếu lược" do ông soạn thảo.

- Đối tượng thuyết phục là các tướng sĩ.

Câu 2: Trình bày bố cục của bài hịch, cho biết luận điểm của từng phần và mối quan hệ của mỗi phần với mục đích của bài hịch.

Đáp án chuẩn:

- Bố cục:

+ Phần 1: Nêu những gương trung thần nghĩa sĩ trong sử sách để khích lệ ý chí lập công danh, xả thân vì nước.

+ Phần 2: Tố cáo sự hống hách và tội ác của kẻ thù, đồng thời nói lên lòng căm thù giặc.

+ Phần 3: Phân tích phải trái, làm rõ đúng sai trong lối sống, trong hành động của các tướng sĩ.

+ Phần 4: Nêu nhiệm vụ cụ thể, cấp bách, khích lệ tinh thần chiến đấu của tướng sĩ.

- Giữa các luận điểm có mối quan hệ chặt chẽ với nhau nhằm một mục đích chung là khích lệ tướng sĩ hăng say tập luyện, chống giặc ngoại xâm.

Câu 3: Hãy chỉ ra cách thuyết phục của tác giả qua bài hịch (Gợi ý: Vì sao tác giả mở đầu bài hịch bằng cách nêu lên những tấm gương trung thần nghĩa sĩ? Vì sao tác giả bày tỏ tình cảm với các tướng sĩ và phê phán nghiêm khắc những suy nghĩ, việc làm sai trái của họ? Lời khuyên nhủ của tác giả dựa trên cơ sở nào?...).

Đáp án chuẩn:

- Tác giả mở đầu bằng cách nêu gương trung thần để khơi gợi tinh thần yêu nước và khích lệ tướng sĩ.

- Bài hịch có kết cấu chặt chẽ với luận điểm và dẫn chứng rõ ràng: từ gương sử sách, giãi bày tấm lòng, phê phán sai trái của binh sĩ đến các việc cần làm và kết luận.

- Tác giả thể hiện tình cảm với tướng sĩ và phê phán nghiêm khắc sai lầm của họ, tạo sự gần gũi nhưng vẫn nghiêm khắc.

Câu 4: Văn nghị luận không chỉ thuyết phục bằng lí lẽ mà còn bằng cả tình cảm, cảm xúc. Hãy dẫn ra một số câu văn trong bài hịch nêu lí lẽ và một số câu văn bộc lộ nỗi lòng của Trần Quốc Tuấn.

Đáp án chuẩn:

Một số đoạn văn nêu lý lẽ:

- "Nay các ngươi nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy nước nhục mà không biết thẹn...Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không?".

=> Trần Quốc Tuấn chỉ ra cái được, cái mất cho binh sĩ hiểu. Nếu họ thờ ơ với vận mệnh đất nước, khi mất nước, chính họ cũng chịu thiệt hại nặng nề và mang danh tướng bại trận.

Một số câu văn bộc lộ nỗi lòng của Trần Quốc Tuấn:

- "Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa, chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong ra ngựa, ta cũng vui lòng".

=> Trần Quốc Tuấn là vị anh hùng yêu nước, căm thù giặc đến tận xương tủy, phẫn uất khi thấy giặc ngoại xâm giày xéo đất nước, khiến nhân dân chịu nhiều khổ nhục.

Câu 5: Nêu khái quát các giá trị về nội dung và nghệ thuật của bài hịch. 

Đáp án chuẩn:

Giá trị nội dung:

- Kết tinh truyền thống đấu tranh chống ngoại xâm và sức mạnh quật cường của dân tộc qua lịch sử.

- Trần Quốc Tuấn thể hiện rõ lòng yêu nước thiết tha và căm thù giặc sâu sắc.

Giá trị nghệ thuật:

- Áng văn chính luận xuất sắc với lập luận chặt chẽ và lý lẽ rõ ràng.

- Giàu hình ảnh, thuyết phục cao, kết hợp hài hòa giữa lý trí và tình cảm, lời văn có nhạc điệu.

Câu 6: Ngày nay, loại văn bản nào có mục đích và nội dung tương tự hịch? Theo em, khi nào thì người ta viết loại văn bản như thế?

Đáp án chuẩn:

- Văn bản: "Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến" của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

- Người ta thường viết hịch khi đất nước có giặc ngoại xâm.

Câu 7: Từ bài Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn, em học được gì về cách viết bài văn nghị luận nhằm thuyết phục người khác?

Đáp án chuẩn:

- Muốn viết một bài văn nghị luận hay, rõ ràng và thuyết phục người đọc người nghe xác định các luận điểm, luận cứ cho bài. 

- Các dẫn chứng chứng minh phải chân thực, rõ ràng và xác đáng.