THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT. ĐẢO NGỮ, CÂU HỎI TU TỪ, TỪ TƯỢNG HÌNH, TỪ TƯỢNG THANH

Câu 1: Xác định biện pháp tu từ đảo ngữ trong những câu dưới đây. Nêu tác dụng của mỗi biện pháp tu từ đó.

a.  Lom khom dưới núi, tiều vài chú,

Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.

(Bà Huyện Thanh Quan)

b. Lôi thôi sĩ tử vai đeo lọ,

Ậm oẹ quan trường miệng thét loa.

(Trần Tế Xương)

c. Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả; 

Củi một cành khô lạc mấy dòng.

(Huy Cận)

d.  Đã tan tác những bóng thù hắc ám

Đã sáng lại trời thu tháng Tám

(Tố Hữu)

Đáp án chuẩn:

a. Đảo ngữ: Lom khom dưới núi; Lác đác bên sông

=> Nhấn mạnh sự vất vả, đói nghèo, lam lũ của người dân vùng Đèo Ngang; sự thưa thớt, vắng vẻ, bé nhỏ, tiêu điền hoang vắng ở nơi đây

b. - Đảo ngữ: Lôi thôi sĩ tử

=> Nhấn mạnh vẻ ngoài cẩu thả của những vị quan hiền tài của đất nước trong thời gian đấy. 

- Đảo ngữ: Ậm oẹ quan trường

=> Nhấn mạnh thái độ, tác phong của quan trường trong kì thi tìm kiếm nhân tài cho đất nước.

c. Đảo ngữ: Củi một cành khô 

=> Nhấn mạnh thân phận nhỏ bé, bọt bèo của kiếp người trong cuộc sống.

d. Đảo ngữ: tan tác, sáng

=> Nhấn mạnh kẻ thù xâm lược và bầu trời ngày diễn ra Cách mạng tháng 8.

Câu 2: Chỉ ra biện pháp tu từ đảo ngữ trong những câu in đậm dưới đây. Nêu tác dụng của mỗi biện pháp tu từ đó đối với việc liên kết câu.

a. Chúng nó đã giở ra với chị biết bao là trò mua vui. Nào nhảy nô, nào hú tim, nào đánh rồng rắn. Những cuộc vui ấy chị còn nhớ rành rành. (Ngô Tất Tố)

b. Phải cho hắn ăn ti gì mới được. Đang ốm thể thì chỉ ăn cháo hành [...]. Hành thì nhà thị may lại còn. (Nam Cao)

Đáp án chuẩn:

a. Đảo ngữ: "Những cuộc vui" là từ thay thế các động (nhảy nô, nào hú tim, nào đánh rồng rắn) ở câu trước.

b. Đảo ngữ từ "Hành" đầu câu trùng lặp với từ "hành" có trong câu trước.

Câu 3: Xác định câu hỏi tu từ trong những câu dưới đây. Nêu tác dụng của mỗi câu hỏi tu từ đó.

a. Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?

(Thế Lữ)

b. 

Vì sao hỡi miền Nam yêu dấu

Người không hề tiếc máu hi sinh?

Vì sao hỡi miền Nam chiến đấu

Người hiên ngang không chịu cúi mình?

(Tố Hữu)

c) Con gái tôi vẽ đấy ư? (Tạ Duy Anh)

Đáp án chuẩn:

a. Câu hỏi tu từ "Thời oanh liệt nay còn đâu?" làm câu thơ thêm sinh động, thể hiện sự trông mong và thất vọng về sự vắng mặt của thời oanh liệt.

b. Câu hỏi tu từ "Người không hề tiếc máu hi sinh?" và "Người hiên ngang không sợ cúi mình?" làm lời văn sinh động, gợi cảm giác hào hùng của lịch sử dân tộc.

c. Câu hỏi tu từ "Con gái tôi vẽ đấy ư?" dùng để hỏi và khẳng định chắc chắn.

Câu 4: Ghép các từ tượng hình, từ tượng thanh (in đậm) ở cột A với nghĩa phù hợp ở cột B:

Đáp án chuẩn:
 

a - 7

b - 3

c - 4

d - 6

e - 5

g - 2

h - 1