VĂN BẢN. GIÓ LẠNH ĐẦU MÙA

CÂU HỎI GIỮA BÀI

Câu 1: Những chi tiết nào cho thấy trời rất lạnh?

Đáp án chuẩn:

- Sau một đêm mưa, trời chuyển gió bấc, khiến lạnh như giữa mùa đông.

- Đất trời khô, gió vi vu thổi bụi và lá khô lạo xạo.

- Trời màu trắng đục, không u ám.

- Cây lan rung động và lá như sắt lại vì lạnh.

- Sơn đắp chăn cho em, rồi co ro dậy.

- Sơn ấm chén chè và áp vào mặt cho ấm.

- Người vú già mặc áo bông cũ, xách nước lên và xuýt xoa vì lạnh.

 Câu 2: Thử hình dung dáng điệu, tâm trạng của Sơn khi chuẩn bị đi chơi.

Đáp án chuẩn:

Sơn mặc những chiếc áo ấm, xúng xính ra chợ khoe với đám trẻ khác về những chiếc áo đó.

 Câu 3:Tại sao lũ trẻ thấy chị em Sơn thì tỏ ra vui mừng nhưng không dám vồ vập?

Đáp án chuẩn:

Vì lo sợ sự nghèo hèn của mình nên không dám lại gần. Khi chị em Sơn đã có áo ấm mặc thì lũ trẻ vẫn ăn mặc như thường ngày và phải chịu cái rét cắt da, cắt thịt.

Câu 4: Các câu đối thoại ở đây cho thấy thái độ gì của bọn trẻ?

Đáp án chuẩn:

Sự ngây ngô, tò mò của lũ trẻ.

 Câu 5: Hoàn cảnh của Hiên thế nào? 

Đáp án chuẩn:

Mẹ Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc, không có tiền mua áo cho con.

 Câu 6:Tại sao Sơn thấy "ấm áp vui vui"?

Đáp án chuẩn:

Vì việc tốt mình đã làm, cậu có thể giúp đỡ cho cái Hiên có áo ấm để mặc trong tiết trời giá rét.

 Câu 7:Tâm trạng lo sợ của hai chị em Sơn được thể hiện qua những chi tiết nào?

Đáp án chuẩn:

- Dù sắp ăn nhưng Sơn bỏ đứa đứng dậy.

- Sơn vội vàng ra đi tìm cái Hiên.

- Hai chị em tìm khắp cánh đồng những không gặp Hiên.

 Câu 8:Vì sao chị em Sơn cho cái áo ấy lại có thể bị mẹ mắng?

Đáp án chuẩn:

- Vì hai người chưa có được sự cho phép của mẹ đã quyết định đem áo đi cho. 

- Chiếc áo đấy lại là của bé Duyên, kỉ vật đầy thiêng liêng của đứa em đã mất mà khi nhắc đến mẹ luôn cảm thấy đau lòng và xúc động nên chiếc áo đó không thể cho đi.

Câu 9: Câu nói của mẹ Hiên thể hiện điều gì?

Đáp án chuẩn:

Bà là một người rất hiểu chuyện và có lòng tự trọng. 

 Câu 10:Kết thúc truyện có gì bất ngờ?

Đáp án chuẩn:

Mẹ Sơn không những không trách phạt chị em Sơn vì hành động của mình, bà còn cho mẹ Hiên mượn tiền may áo cho con.  

CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Hãy tóm tắt nội dung chính của truyện Gió lạnh đầu mùa. Xét về cốt truyện, văn bản Gió lạnh đầu mùa (Thạch Lam) và Tôi đi học (Thanh Tịnh) có gì giống nhau?

Đáp án chuẩn:

- Tóm tắt:

+ Hai chị em Lan và Sơn ra chợ chơi với lũ bạn. Thấy cái Hiên chỉ mặc một manh áo rách tả tơi, hở cả lưng và tay, đứng co ro bên cột quản.

+ Chị em Sơn liền hăm hở chạy về nhà lấy cái áo bông em Duyên đem cho cái Hiên…

+ Vú già biết chuyện, hai chị em Sơn và Lan lo mẹ đánh đòn, mãi đến chập tối mới dắt tay nhau khép nép về nhà. 

+ Mẹ cái Hiên đem áo đến trả. Mẹ Sơn cho mẹ cái Hiên vay năm hào về may áo cho con.

- Điểm giống nhau là:

+ Đều kể lại sự việc giản dị, đời thường

+ Có những dòng cảm xúc, những diễn biến tâm trạng khác nhau của nhân vật. 

Câu 2. Những chi tiết nào trong truyện giúp em hình dung ra bối cảnh chị em Sơn cho chiếc áo bông? Bối cảnh ấy cho em biết gì về cuộc sống được miêu tả trong truyện?

Đáp án chuẩn:

- Chị em Sơn có cuộc sống khá giả: 

 + Chị Lan ôm thúng quần áo và đống áo rét. 

 + Sơn mặc áo dạ đỏ dài. 

 + Nhà Sơn nằm cạnh khu nhà lá của người nghèo mà Sơn quen biết.

- Lũ trẻ nghèo: 

 + Chúng cảm nhận phận nghèo hèn của mình. 

 + Chúng ăn mặc như ngày thường, hàm răng va vào nhau. 

 + Sơn nhớ đến hoàn cảnh nghèo khó của Hiên và cảm thấy cần giúp đỡ.

=> Sơn và Lan sống trong gia đình khá giả, còn những đứa trẻ khác nghèo khổ, không đủ áo ấm trong mùa đông giá rét.

Câu 3: Phân tích diễn biến tâm trạng của Sơn trước và sau khi cho chiếc áo. Chi tiết nào làm em chú ý và xúc động nhất? Vì sao?

Đáp án chuẩn:

- Trước khi cho chiếc áo: Khi thấy Hiên co ro bên cột quán, Sơn cảm thấy thương cảm và nhớ đến hoàn cảnh nghèo khó của Hiên. Sơn nhờ chị Lan đưa áo bông cũ cho Hiên và cảm thấy ấm áp vui vẻ khi thấy hành động đó.

- Sau khi cho chiếc áo: Sơn lo lắng khi biết Sinh sẽ báo với mẹ về chiếc áo. Cậu muốn giúp Hiên nhưng sợ bị mẹ trách phạt, nên đã đi tìm Hiên để đòi lại áo.

- Chi tiết Sơn cho Hiên cái áo là xúc động nhất vì Sơn, dù gia đình giàu có, vẫn biết cảm thông và giúp đỡ bạn bè.

Câu 4: Nhận xét về thái độ và cách ứng xử của hai bà mẹ (mẹ Sơn và mẹ Hiền) trong phần cuối của truyện. Theo em, vì sao mẹ Sơn lại không hài lòng khi chị em Sơn cho Hiến chiếc áo bông ấy?

Đáp án chuẩn:

- Cách ứng xử của mẹ Hiên: không cho con lấy đồ của người khác, đó là đức tính “đói cho sạch, rách cho thơm”.

- Cách ứng xử của mẹ Sơn: tình nghĩa, sự chia sẻ, giúp đỡ, đùm bọc lẫn nhau.

- Mẹ Sơn không hài lòng khi chị em Sơn cho Hiến chiếc áo bông ấy là vì Sơn đã không xin phép bà.

Câu 5: Có người cho rằng, truyện Gió lạnh đầu mùa chỉ có ý nghĩa đơn giản là việc cho chiếc áo bông cũ. Em có đồng ý không? Vì sao? Theo em, truyện ngắn này có ý nghĩa như thế nào?

Đáp án chuẩn:

- Em không đồng ý. 

- Chiếc áo bông là chi tiết nhỏ nhưng gợi nhiều bài học ý nghĩa về tinh thần "lá lành đùm lá rách". 

- Câu chuyện nhẹ nhàng nhưng đầy tình yêu thương, thể hiện sự quan tâm giữa con người trong hoàn cảnh khó khăn.

Câu 6: Vẻ đẹp của truyện Gió lạnh đầu mùa không chỉ hiện lên qua hình thức (câu chữ, hình ảnh,...) mà còn ở tình cảm trong sáng của những tấm lòng nhân hậu bao dung. Hãy viết đoạn văn (khoảng 10 – 12 dòng) làm rõ nhận xét đó.

Đáp án chuẩn:

Vẻ đẹp của truyện "Gió lạnh đầu mùa" không chỉ nằm ở hình thức mà còn ở tình cảm nhân hậu. Thạch Lam đã khéo léo sử dụng nghệ thuật tự sự, miêu tả, và biểu cảm tinh tế cùng các thủ pháp đối lập để xây dựng hình tượng nhân vật Sơn - cậu bé tốt bụng, lương thiện và hòa đồng. Sơn, khác với những đứa em họ kiêu kì, luôn chơi đùa thân mật với bạn bè và sẵn sàng chia sẻ áo bông cũ với Hiên, bạn có hoàn cảnh khó khăn. Qua nhân vật Sơn, Thạch Lam gửi gắm bài học về lòng nhân ái.