VĂN BẢN. QUANG TRUNG ĐẠI PHÁ QUÂN THANH

CHUẨN BỊ

Câu 1: 

- Đọc trước văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh; tìm hiểu thêm thông tin về nhóm tác giả Ngô gia văn phái.

- Đọc nội dung giới thiệu sau đây để hiểu bối cảnh đoạn trích: (Đọc nội dung trong SGK trang 57)

Đáp án chuẩn:

- Nhóm tác giả Ngô gia văn phái là một nhóm tác giả Việt Nam thuộc dòng họ Ngô Thì ở làng Tả Thanh Oai, huyện Thanh Oai, trấn Sơn Nam (nay thuộc huyện Thanh Trì, Hà Nội). Người đề xướng và dựng lên Văn phái (về sau được mệnh danh là Ngô gia văn phái) là Ngô Chi Thất và Ngô Trân. Ngô gia văn phái gồm 20 tác giả thuộc 9 thế hệ trong đó hai tác giả chính là Ngô Thì Chí (1753 – 1788) làm quan thời Lê Chiêu Thống và Ngô Thì Du (1772-1840), làm quan dưới triều nhà Nguyễn.

CÂU HỎI GIỮA BÀI

Câu 1: Phần 1 kể về tuyến nhân vật nào?

Đáp án chuẩn:

Phần 1 kể về tuyến nhân vật Tôn Sĩ Nghị.

Câu 2: Tóm tắt ý chính lời dụ của Quang Trung.

Đáp án chuẩn:

Trong lời phủ dụ của Quang Trung có khẳng định chủ quyền dân tộc của nước ta. Đồng thời lên án tội ác của giặc, khơi dậy tinh thần yêu nước, lòng căm thù giặc. Qua đó kêu gọi binh sĩ đánh giặc, đề ra kỉ luật rất nghiêm.

Câu 3: Ý nào trong lời của Quang Trung thể hiện tầm nhìn, biết "lo xa"?

Đáp án chuẩn:

Quang Trung đã nhìn thấy trước việc quân Thanh sau khi thua trận ắt sẽ thẹn mà lo mưu báo thù, nhân dân lại khổ sở. Chính vì vậy, ông đã dự định để Ngô Thì Nhậm, một người khéo lời lẽ ra dẹp việc binh đao.

Câu 4: Cách đánh của Quang Trung có gì đặc biệt?

Đáp án chuẩn:

Nét độc đáo trong cách đánh giặc của Quang Trung Hoàng đế trong đại phá quân Thanh:

• Quân sự:
• Chiến lược hành quân thần tốc, đảm bảo yếu tố bất ngờ
• Khả năng đánh đồn giặc chớp nhoáng, khiến giặc không kịp trở tay.
• Quang Trung có những trận chiến sòng phẳng với quân Thanh, đánh theo lối tổng tấn công, chứ không du kích như các triều đại trước đây.
• Chính trị:
• Nhanh chóng lấy lòng nhân sĩ và nhân dân Bắc Hà.
• Lên ngôi hoàng đế sớm để thể hiện tính chính danh

Câu 5: Phần 3 có thể coi là một tuyến truyện không? Vì sao?

Đáp án chuẩn:

Phần 3 có thể coi là một tuyến truyện vì trong phần này đã tái hiện những diễn biến phức tạp của nhân vật Vua Lê. Khác với phần hai tập trung viết về nhân vật Quang Trung.

Câu 6: Hình dung thái độ và hành động của vua Lê.

Đáp án chuẩn:

Vua Lê lúc này trong lòng sợ hãi quân Tây Sơn sắp đuổi đến liền vội vã cùng triều thần bỏ chạy. 

CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh kể về những sự kiện gì? Các sự kiện ấy liên quan đến những tuyến nhân vật nào?

Đáp án chuẩn:

• Văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh kể về 3 sự kiện chính:
• Tướng giặc Tôn Sĩ Nghị chủ quan, hống hách, bắt nạt triều đình vua Lê
• Quang Trung thần tốc ra Bắc đánh tan quân Thanh
• Vua Lê cùng một số triều thần chạy trốn lên biên giới phía bắc

Các sự kiện ấy liên quan đến những tuyến nhân vật: Quang Trung, vua Lê Chiêu Thống, Ngô Thì Nhậm, tướng nhà Thanh như Tôn Sĩ Nghị, Sầm Nghi Đống,..

Câu 2: Đặt tên và nêu nội dung chính của mỗi phần trong đoạn trích.

Đáp án chuẩn:

• Phần 1 (Từ đầu đến ngày “25 tháng chạp năm Mậu Thân 1788”): Quân Thanh chiếm thành Thăng Long, Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế.
• Phần 2 (Từ đoạn "Vua Quang Trung tự mình đốc suất đại binh" đến "vua Quang Trung tiến binh đến Thăng Long, rồi kéo vào thành): Cuộc hành quân và chiến thắng vang dội của vua Quang Trung và nghĩa quân Tây Sơn.
• Phần 3 (Còn lại): Sự thảm hại của vua tôi Lê Chiêu Thống.

Câu 3: Phân tích một số chi tiết trong văn bản để làm rõ đặc điểm tính cách của hai nhân vật Quang Trung và Lê Chiêu Thống.

Đáp án chuẩn:

* Nguyễn Huệ:

- Khi quân Tây Sơn mất Thăng Long, Nguyễn Huệ không nao núng mà quyết định chiến đấu. Ông bình tĩnh lên kế hoạch, chiêu mộ nhân tài, và tự mình chỉ huy quân đội. Ông hành động quyết đoán, kêu gọi tướng sĩ, chiêu mộ binh sĩ, và tổ chức tổng duyệt binh để nâng cao tinh thần. Ông có tầm nhìn xa, biết xét đoán người và dự liệu chính sách sau chiến tranh.

- Cuộc hành quân thần tốc do ông chỉ huy, từ Thanh Hóa ra Bắc Hà chỉ trong bảy ngày, chứng tỏ tài dụng binh vượt trội của ông.

* Lê Chiêu Thống:

- Vua Lê Chiêu Thống ở Thăng Long không lo việc quân sự, chỉ chăm chú tiệc tùng. Khi biết tin, ông cùng bọn cận thần vội vã bỏ trốn, tìm thuyền chạy sang bờ Bắc. Lê Chiêu Thống là vua bù nhìn, đặt lợi ích cá nhân lên trên quốc gia, cấu kết với nhà Thanh, và kết cục phải chịu cảnh thất bại và nhục nhã. 

Câu 4: Hãy làm sáng tỏ đặc điểm của một truyện lịch sử có cốt truyện đa tuyến qua đoạn trích (chú ý các yếu tố nhân vật và sự kiện chính).

Đáp án chuẩn:

Tác giả đã trình bày một chuỗi các sự kiện từ việc quân Thanh sang xâm lược đến việc Nguyễn Huệ lên ngôi vua dẫn quân đánh bại quân Thanh, vua Lê Chiêu Thống và quần thần tháo chạy.

Đoạn trích của tái hiện những diễn biến phức tạp của nhiều nhân vật khác nhau:

• Suy nghĩ, tâm trạng của nhân vật Tôn Sĩ Nghị
• Các cảm xúc, suy nghĩ, hành động của Quang Trung
• Diễn biến tâm trạng, cảm xúc, hành động của vua Lê Chiêu Thống

Câu 5: Theo em, qua đoạn trích, tác giả muốn gửi gắm đến người đọc thông điệp gì? Thông điệp ấy có giá trị với cuộc sống hôm nay như thế nào?

Đáp án chuẩn:

Theo em, đoạn trích gửi gắm thông điệp về lòng yêu nước và tôn trọng lịch sử dân tộc. 

- Lòng yêu nước vẫn luôn có giá trị, thể hiện qua sự nồng nàn của nhân dân từ xưa đến nay, và mỗi người có cách thể hiện khác nhau. Lòng yêu nước vẫn được duy trì trong tâm mỗi người Việt.

- Tôn trọng lịch sử dân tộc là biểu hiện của lòng yêu nước, thể hiện sự kính trọng với thành tựu của thế hệ trước và là bài học cho thế hệ sau. Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến việc bảo vệ và giữ gìn lịch sử, làm cho thông điệp về tôn trọng lịch sử vẫn quan trọng hiện tại và tương lai. 

Câu 6: Để viết bài giới thiệu về nhân vật Quang Trung trong văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh, em sẽ nêu những ý chính nào?

Đáp án chuẩn:

Để viết bài giới thiệu về nhân vật Quang Trung trong văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh, em sẽ nêu những ý chính:

• Giới thiệu khái quát thông tin về nhân vật (tên, thời đại)
• Phẩm chất con người của ông. (Tính cách, tài năng)
• Những chiến công của ông.