VĂN BẢN. NGƯỜI THẦY ĐẦU TIÊN

CHUẨN BỊ

Câu 1: 

- Đọc trước đoạn trích Người thầy đầu tiên; tìm hiểu thêm thông tin về nhà văn Trin-ghi-dơ Ai-ma-tốp (Chyngyz Aimatov). 

- Đọc nội dung giới thiệu sau đây để hiểu bối cảnh đoạn trích: (Đọc nội dung giới thiệu trong SGK trang 20)

Đáp án chuẩn:

- Ai-ma-tốp (1928 – 2008) là nhà văn Cư-rơ-gư-xtan, thuộc Liên Xô trước đây.

- Truyện ngắn của ông chủ yếu về cuộc sống khắc nghiệt nhưng lãng mạn của người dân vùng đồi núi Cư-rơ-gư-xtan, tình yêu, tình bạn, và tinh thần dũng cảm vượt qua thử thách thời chiến.

CÂU HỎI GIỮA BÀI

Câu 1: Nguyên nhân nào khiến nhân vật "tôi" "lặng người đi vì kinh hãi"?

Đáp án chuẩn:

Vì cô bé nhận ra điều mà thím cô muốn làm với cô.

Câu 2: Ý nghĩa của việc trồng hai cây phong là?

Đáp án chuẩn:

- Hai cây phong được gửi gắm biết bao ước mơ và hi vọng về một thế hệ trẻ, thế hệ mới sẽ làm đổi thay cho làng Ku-ku-rêu. 

- Hai cây phong chính là hiện thân xúc động cho khoảng trời ấu thơ nghĩa tình, là nơi lưu giữ những kỉ niệm của bao thế hệ học trò làng Ku-ku-rêu bé nhỏ.

Câu 3: Tình cảnh của An-tư-nai sau khi bị bắt như thế nào?

Đáp án chuẩn:

Bên cạnh túp lều là dòng suối, trong không gian vẫn còn văng vẳng tiếng nói chuyện của những người chăn cừu và đối diện cô là một bà lão đang ngồi yên.

Câu 4: Điều gì bất ngờ đã xảy ra?

Đáp án chuẩn:

Thầy giáo Đuy-sen xuất hiện cùng hai viên cảnh sát.

Câu 5: Những lời nhân vật "tôi" thì thầm có ý nghĩa gì?

Đáp án chuẩn:

- Nhân vật "tôi" muốn nghe theo lời thầy Đuy-sen, muốn quên hết đi những tủi nhục mà mình phải chịu trong mấy ngày bị bắt. 

- Cô muốn trở nên trong sạch, muốn bắt đầu lại một cuộc đời.

Câu 6: Phần 3 là những lời tâm sự của An-tư-nai vào thời điểm nào?

Đáp án chuẩn:

Cô đã lớn, đã trưởng thành. 

CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Đoạn trích Người thầy đầu tiên kể về chuyện gì? Truyện được kể ở ngôi thứ mấy? Ngôi kể ấy có tác dụng như thế nào?

Đáp án chuẩn:

- Đoạn trích kể về thầy Đuy-sen hết lòng vì học trò và cô học trò An-tư-nai thông minh lanh lợi, thể hiện tình cảm thầy trò cao quý và thiêng liêng.

- Truyện được kể ở ngôi thứ nhất, giúp người đọc nắm bắt tâm trạng nhân vật sâu sắc, sinh động, chân thật và gần gũi hơn.

=> Bộc bạch trực tiếp, chân thực cảm xúc nhân vật.

Câu 2: Tóm tắt nội dung chính của từng phần được đánh số trong văn bản. Nội dung phần 3 cho biết sự khác biệt gì về thời gian kể chuyện so với hai phần trước?

Đáp án chuẩn:

- Phần 1:

  + An-tư-nai được thầy Đuy-sen giúp đỡ, cho ở cùng nhà bác Ka-tai-bai để tránh người thím độc ác muốn gả cô đi.

  + Suốt đêm đó, An-tư-nai bồn chồn, lo lắng không ngủ được. Để giúp cô thoát khỏi suy nghĩ đen tối, thầy Đuy-sen đưa cô đi trồng hai cây và gieo trong cô hy vọng về cuộc sống tốt đẹp hơn.

- Phần 2:

  + Thím của An-tư-nai dẫn người đến trường học, muốn cướp cô đi. Thầy Đuy-sen chống trả và bị đánh trọng thương, An-tư-nai bị bắt đi.

  + Cô bé tìm cách trốn và thầy Đuy-sen xuất hiện cùng hai viên cảnh sát, cứu An-tư-nai.

  + Thầy Đuy-sen khuyên cô quên đi những ngày đen tối, xây dựng hy vọng mới.

- Phần 3: Những suy nghĩ, tình cảm, lòng biết ơn của An-tư-nai đối với thầy Đuy-sen.

=> Phần 3 khác biệt về thời gian, diễn ra trong tương lai rất xa so với phần 1 và 2, khi An-tư-nai đã trưởng thành.

Câu 3: Hãy dẫn ra một số câu văn thể hiện suy nghĩ, tình cảm và mong ước của thầy Đuy-sen khi trồng hai cây phong nhỏ.

Đáp án chuẩn:

"Rồi em sẽ thấy hai cây phong của chúng ta đẹp đến nhường nào! Chúng nó sẽ đứng trên ngọn đồi này, sát cánh nhau như hai anh em. Và mọi người sẽ luôn luôn nhìn thấy chúng và những người lành sẽ thấy lòng vui lên khi nhìn thấy chúng. Đến khi ấy cả cuộc sống cũng sẽ khác, An-tư-nai ạ. Tất cả những gì đẹp nhất đều hãy còn ở phía trước..."

Câu 4: Phân tích nhân vật thầy Đuy-sen trong đoạn trích Người thầy đầu tiên.

Đáp án chuẩn:

- Đuy-sen là một người thầy vĩ đại, cử chỉ hồn nhiên, hiền hậu, với lời nói ấm áp lay động tâm hồn tuổi thơ.

- Thầy khơi dậy trong lòng trẻ em miền núi niềm khao khát được đi học.

- Với An-tư-nai, thầy nhìn thấu tâm can, cảm thông cảnh ngộ mồ côi, và an ủi, khen em chân tình.

- Đuy-sen là người thầy đầu tiên, khai tâm khai sáng cho An-tư-nai, thắp lên trong lòng các em ngọn lửa nhiệt tình và khát vọng học tập.

Câu 5: Thông qua cuộc đời nhân vật An-tư-nai, có thể nêu lên nhận xét gì về số phận của những người phụ nữ được nói tới trong câu chuyện?

Đáp án chuẩn:

Số phận của những người phụ nữ rất bất hạnh. Họ bị buộc phải nghe theo sắp xếp của người lớn mà không thể phản kháng, buộc phải kết hôn từ rất sớm.

Câu 6: Chi tiết hoặc hình ảnh nào trong văn bản đã để lại trong em những ấn tượng sâu đậm? Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) ghi lại ấn tượng ấy.

Đáp án chuẩn:

Chi tiết hai cây phong trong đoạn trích "Người thầy đầu tiên" để lại ấn tượng sâu sắc về tình thầy trò. Khi An-tư-nai lo lắng về tương lai, thầy Đuy-sen thấu hiểu và kéo cô đi trồng hai cây phong. Đây là cách thầy giúp cô thoát khỏi suy nghĩ đen tối. Thầy so sánh An-tư-nai với cây phong nhỏ, mong cô tìm thấy hạnh phúc trong học tập. Thầy vẽ ra trước mắt An-tư-nai một tương lai tươi sáng, như hai cây phong sẽ lớn lên mạnh mẽ. Cuộc sống của An-tư-nai sẽ tốt đẹp hơn và cô nên tin vào điều đó.