VĂN BẢN. HỊCH TƯỚNG SĨ

CÂU HỎI GIỮA BÀI

Câu 1: Nội dung chính của phần 2 là gì?

Giải nhanh:

Tố cáo sự hống hách và tội ác của kẻ thù, đồng thời nói lên lòng căm thù giặc.

Câu 2: Những thái độ, hành động nào bị tác giả phê phán?

Giải nhanh:

Bàng quan, vô trách nhiệm trước vận mệnh của đất nước ngàn cân treo sợi tóc, không biết hổ thẹn khi bị kẻ thù làm nhục, không biết căm tức khi phải hầu hạ bọn giặc, sa vào những thú vui tầm thường,...

Câu 3: Việc nêu lên hậu quả nhằm mục đích gì?

Giải nhanh:

Muốn các tướng sĩ quyết tâm tiêu diệt giặc, nêu cao ý chí quyết chiến quyết thắng.

Câu 4: Những vấn đề nào được nêu lên ở đoạn cuối phần 3?

Giải nhanh:

- Đề cao tinh thần cảnh giác, chăm lo rèn luyện để chiến thắng kẻ thù xâm lược. 

- Khích lệ binh sĩ học tập cuốn "Binh thư yếu lược" do chính Trần Quốc Tuấn biên soạn, nhưng mục đích cao nhất chính là kêu gọi tinh thần yêu nước quyết chiến quyết thắng với ngoại xâm.

Câu 5: Câu hỏi "Vì sao vậy?" nhằm giải thích cho điều gì?

Giải nhanh:

Trần Quốc Tuấn giải thích lí do việc phải làm ở đoạn văn đầu tiên của phần 4, cụ thể hơn là cho câu: "Nếu các ngươi.... nhược bằng khinh bỏ sách này, trái lời dạy bảo của ta, tức là kẻ nghịch thù.

CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Xác định mục đích và đối tượng thuyết phục của bài Hịch tướng sĩ.

Giải nhanh:

- Mục đích: 

+ Khích lệ lòng yêu nước của các tướng sĩ.

+ Động viên tướng sĩ tích cực học tập "Binh thư yếu lược" do ông soạn thảo

- Đối tượng thuyết phục là các tướng sĩ.

Câu 2: Trình bày bố cục của bài hịch, cho biết luận điểm của từng phần và mối quan hệ của mỗi phần với mục đích của bài hịch.

Giải nhanh:

- Bố cục:

+ Phần 1: Nêu những gương trung thần nghĩa sĩ trong sử sách để khích lệ ý chí lập công danh, xả thân vì nước.

+ Phần 2: Tố cáo sự hống hách và tội ác của kẻ thù, đồng thời nói lên lòng căm thù giặc.

+ Phần 3: Phân tích phải trái, làm rõ đúng sai trong lối sống, trong hành động của các tướng sĩ.

+ Phần 4: Nêu nhiệm vụ cụ thể, cấp bách, khích lệ tinh thần chiến đấu của tướng sĩ.

- Giữa các luận điểm có mối quan hệ chặt chẽ với nhau nhằm một mục đích chung là khích lệ tướng sĩ hăng say tập luyện, chống giặc ngoại xâm.

Câu 3: Hãy chỉ ra cách thuyết phục của tác giả qua bài hịch (Gợi ý: Vì sao tác giả mở đầu bài hịch bằng cách nêu lên những tấm gương trung thần nghĩa sĩ? Vì sao tác giả bày tỏ tình cảm với các tướng sĩ và phê phán nghiêm khắc những suy nghĩ, việc làm sai trái của họ? Lời khuyên nhủ của tác giả dựa trên cơ sở nào?...).

Giải nhanh:

- Tác giả mở đầu bài hịch bằng cách nêu lên những tấm gương trung thần nghĩa sĩ vi ông muốn những binh lính, tướng sĩ thấy được những tấm gương trung thần nghĩa sĩ để noi theo những tấm gương đó

=> Khơi gợi tinh thần yêu nước, khích lệ tinh thần chiến đấu của tướng sĩ.

- Kết cấu chặt chẽ, lập luận sắc bén với hệ thống luận điểm, dẫn chứng rõ ràng, đầy thuyết phục:

=> Từ những tấm gương trong sử sách - sự thực không ai có thể chối cãi => giãi bày tấm lòng mình => ân nghĩa của chủ tưởng đối với binh sĩ => những việc làm sai trái của họ => những việc họ nên làm => gợi ý sách nên đọc => kết luận.

- Tác giả bày tỏ tình cảm với các tướng sĩ và phê phán nghiêm khắc những suy nghĩ, việc làm sai trái của họ 

=> Tạo ra sự gần gũi, thân thuộc, dễ hiểu nhưng cũng có sự nghiêm khắc của cấp trên đối với sự chểnh mảng của cấp dưới trong công việc.

Câu 4: Văn nghị luận không chỉ thuyết phục bằng lí lẽ mà còn bằng cả tình cảm, cảm xúc. Hãy dẫn ra một số câu văn trong bài hịch nêu lí lẽ và một số câu văn bộc lộ nỗi lòng của Trần Quốc Tuấn.

Giải nhanh:

- Một số đoạn văn nêu lí lẽ:

"Nay các ngươi nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy nước nhục mà không biết thẹn...Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không?"

=> Chỉ ra cái được, cái mất cho binh sĩ hiểu. Nếu họ cứ đi thờ ơ với vận mệnh của đất nước, thì khi mất nước, chính họ cũng là người chịu thiệt hại nặng nề, lại mang danh là tướng bại trận.

- Một số câu văn bộc lộ nỗi lòng của Trần Quốc Tuấn:

"Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa, chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong ra ngựa, ta cũng vui lòng"

=> Trần Quốc Tuấn là một vị anh hùng yêu nước giàu nghĩa khí. Ông căm thù giặc đến tận xương tủy, phẫn uất đến nghẹn lòng khi chứng kiến cảnh tượng giặc ngoại xâm giày xéo lên mảnh đất cha ông, nhân dân ta chịu nhiều khổ nhục. 

Câu 5: Nêu khái quát các giá trị về nội dung và nghệ thuật của bài hịch. 

Giải nhanh:

- Giá trị nội dung: 

+ Sự kết tinh sâu sắc của truyền thống đấu tranh chống giặc ngoại xâm, là kết tinh của ý chí và sức mạnh quật cường của dân tộc qua mấy trăm năm lịch sử. 

+ Trần Quốc Tuấn đã thể hiện mạnh mẽ lòng yêu nước thiết tha và căm thù giặc sâu sắc của vị chủ tướng một lòng vì nước vì dân.

- Giá trị nghệ thuật:

+ Là một áng văn chính luận xuất sắc

+ Lập luận chặt chẽ, lý lẽ rõ ràng, giàu hình ảnh, có sức thuyết phục cao

+ Kết hợp hài hòa giữa lý trí và tình cảm

+ Lời văn giàu hình ảnh nhạc điệu

Câu 6: Ngày nay, loại văn bản nào có mục đích và nội dung tương tự hịch? Theo em, khi nào thì người ta viết loại văn bản như thế?

Giải nhanh:

- Văn bản: "Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến" của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

- Người ta thường viết hịch khi đất nước có giặc ngoại xâm.

Câu 7: Từ bài Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn, em học được gì về cách viết bài văn nghị luận nhằm thuyết phục người khác?

Giải nhanh:

- Muốn viết một bài văn nghị luận hay, rõ ràng và thuyết phục người đọc người nghe xác định các luận điểm, luận cứ cho bài. 

- Các dẫn chứng chứng minh phải chân thực, rõ ràng và xác đáng.