VĂN BẢN. BÊN BỜ THIÊN MẠC

CHUẨN BỊ

Câu 1:

- Đọc trước đoạn trích truyện Bên bờ Thiên Mạc; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Hà Ân.

- Đọc nội dung giới thiệu sau đây để hiểu bối cảnh của đoạn trích: (Đọc nội dung giới thiệu trong SGK trang 68)

Giải nhanh:

Hà Ân tên thật là Hoàng Hiển Mô, quê ở Hà Nội; là một nhà văn Việt Nam. Ông nổi tiếng với các tác phẩm tiểu thuyết lịch sử, truyện kể lịch sử và dã sử

CÂU HỎI GIỮA BÀI

Câu 1: Trần Quốc Tuấn đã giao nhiệm vụ gì cho Hoàng Đỗ?

Giải nhanh:

Nhiệm vụ đưa tin đến tướng quân Trần Quang Khải cho Hoàng Đỗ. 

Câu 2: Khi nhận được nhiệm vụ, thái độ của Hoàng Đỗ như thế nào?

Giải nhanh:

Hoàng Đỗ cảm thấy băn khoăn, sợ không đảm đương được nhiệm vụ này.

Câu 3: Phần thưởng xứng đáng mà Trần Bình Trọng đã trao cho cậu bé Hoàng Đỗ là gì?

Giải nhanh:

Xóa bỏ thân phận nô tì của cậu, cho cậu làm một người dân tự do.

Câu 4: Hãy hình dung về nỗi xúc động của ông già Màn Trò.

Giải nhanh:

Ông già Màn Trò bất ngờ, xúc động, không dám tin Hoàng Đỗ đã thoát khỏi thân phận nô tì thấp kém.

CÂU HỎI CUỐI BÀI

Câu 1: Tác phẩm Bên bờ Thiên Mạc gắn liền với sự kiện lịch sử nào của dân tộc? Xác định nội dung chính của mỗi phần trong đoạn trích.

Giải nhanh:

- Sự kiện: cuộc kháng chiến chống quân Mông-Nguyên lần thứ hai 

- Bố cục:

+ Phần 1: Trần Quốc Tuấn giao nhiệm vụ đưa tin cho Hoàng Đỗ.

+ Phần 2: Trần Bình Trọng xóa bỏ thân phân phận nô tì cho Hoàng Đỗ.

Câu 2: Hãy liệt kê tên các nhân vật trong đoạn trích. Những nhân vật nào là nhân vật có thật trong lịch sử?

Giải nhanh:

- Các nhân vật: Trần Quốc Tuấn, Trần Bình Trọng, Hoàng Đỗ, ông già Màn Trò.

- Những nhân vật có thật trong lịch sử: Trần Quốc Tuấn, Trần Bình Trọng

Câu 3: Nêu một số chi tiết cụ thể (lời nói, suy nghĩ, hành động,...) mà tác giả đã sử dụng để khắc hoạ về Trần Bình Trọng, Trần Quốc Tuấn và Hoàng Đỗ. Từ đó, nhận xét về tính cách, phẩm chất của ba nhân vật ấy.

Giải nhanh:

Trần Bình Trọng:

- "Cậu bé chăn ngự đã biết đem tất cả....hạnh phúc đối với những người làm tướng" 

- "Nhưng đột nhiên, ông nhớ lại và thấy trước đây, ông chưa đối xử rộng tình với quân sĩ và gia nô của ông." 

- "Trần Bình Trọng dùng mũi kiếm... dùng thuốc đấu trán cho Hoàng Đỗ"

=> Trần Bình Trọng là vị tướng tài năng, rất giỏi nhìn người, có sự thấu hiểu cho những người dưới trướng mình.

Trần Quốc Tuấn:

- "Đây là một đạo...Việc lớn của nước nằm trong viên sáp này đó" 

- "Binh pháp gọi như.... như vậy đâu!" 

- "Ta cũng đã nghĩ trước.... vận nước đâu"

=> Trần Quốc Tuấn là người có mắt nhìn người rất tinh tế và nhìn đúng người. Luôn suy nghĩ, dự liệu, cẩn thận trước mọi thứ.

Hoàng Đỗ:

- “Phải trung với nước. Dù có chết cho nước cháu cũng không sợ”

- "cháu sợ không đảm đương được việc này"

- "Nuốt xong, cháu không chịu chết.... mạng giặc." 

=> Hoàng Đỗ là một cậu bé ngoan ngoãn, nhanh nhẹn, dũng cảm và có lòng yêu nước nồng nàn từ khi còn rất nhỏ. 

Câu 4: Đặc điểm của truyện lịch sử được thể hiện qua những yếu tố nào ở văn bản này?

Giải nhanh:

- Văn bản có nội dung liên quan đến các nhân vật lịch sử như Trần Quốc Tuấn, Trần Bình Trọng.

- Văn bản cũng có nội dung liên quan đến sự kiện lịch sử: Cuộc chiến đánh quân Mông - Nguyên lần thứ hai của quân đội nhà Trần.

- Văn bản không đơn thuần là kể lại sự kiện lịch sử, con người có thật mà có sự đan xen với yếu tố hư cấu, tưởng tượng, có sự bổ sung, sáng tạo của tác giả.

- Bối cảnh của văn bản là một hoàn cảnh xã hội cụ thể đặt trong một sự kiện lịch sử cuộc chiến đánh quân Mông - Nguyên lần thứ hai của quân đội nhà Trần.

- Ngoài những nhân vật chính có thật trong lịch sử như Trần Quốc Tuấn, Trần Bình Trọng còn có các nhân vật hư cấu như cha con ông già Màn Trò - Hoàng Đỗ.

- Văn bản có các từ ngữ chỉ tước hiệu hay danh xưng thời phong kiến như: nô tì, tướng quân...

Câu 5: Trong đoạn trích trên, điều gì gây ấn tượng sâu sắc nhất đối với em? Vì sao?

Giải nhanh:

- Điều gây ấn tượng sâu sắc nhất đối với em là lòng yêu nước của nhân vật Hoàng Đỗ. 

- Bởi Hoàng Đỗ là một cậu bé ngoan ngoãn, nhanh nhẹn và có lòng yêu nước nồng nàn từ khi còn rất nhỏ, đây quả là một đức tính tốt và đáng để học hỏi cậu bé. Mặc dù cậu bé này vẫn còn nhỏ tuổi nhưng trong thâm tâm cậu đã cháy lên ngọn lửa yêu nước vô cùng lớn, sẵn sàng hi sinh vì nước, dù có chết thì cũng chẳng sợ gì. 

Câu 6: Đoạn trích Bên bờ Thiên Mạc giúp em hiểu thêm được gì về tấm lòng của những người con nước Việt khi đất nước có giặc ngoại xâm?

Giải nhanh:

- Lòng yêu nước là động lực, sức mạnh để nhân dân ta ra sức chiến đấu bảo vệ tự do của dân tộc. 

- Trước kẻ thù lớn mạnh, với lòng yêu nước nồng nàn, nhân dân ta vẫn quyết tâm chiến đấu.

- Khi đất nước có giặc ngoại xâm, những người con đất Việt luôn sẵn sàng đứng lên để bảo vệ độc lập dân tộc.