VĂN BẢN. BỒNG CHANH ĐỎ

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

CHUẨN BỊ ĐỌC

CH1: Theo em, chúng ta có nên nuôi nhốt các loài động vật hoang dã hay không? Vì sao?

TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN

CH1: Em hình dung như thế nào về vẻ đẹp của chim bồng chanh đỏ qua lời miêu tả của chú bé Hoài?

CH2: Điều gì xảy ra khi hai anh em ra đầu nước, nơi chim bồng chanh làm tổ?

CH3: Hành động vuốt ve đôi cánh mượt mà của chú chim bồng chanh thể hiện nét tính cách gì của Hoài?

CH4: Em đã bao giờ trải nghiệm cảm giác "tiếc ngẩn tiếc ngơ" khi từ bỏ một thứ mình yêu thích?

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

CH1: Xác định đề tài và nội dung bao quát của văn bản.

CH2: Liệt kê các chi tiết miêu tả hành động, tình cảm, suy nghĩ của nhân vật Hoài trong các thời điểm:

- Khi hai vợ chồng bồng chanh đỏ mới đến ở đầm nước

- Khi đi bắt chim bồng chanh đỏ với anh Hiền trong đêm

- Khi ra đầm nước một mình sau sự kiện anh Hiền trả chim bồng chanh về tổ cũ

Từ những chi tiết đố, em có nhận xét gì về sự chuyển hóa trong tình cảm và nhận thức của nhân vật Hoài?

CH3: Phân tích một số điểm giống và khác nhau (suy nghĩ, tình cảm, hành động) của Hiền và Hoài. Qua việc miêu tả hai nhân vật này, nhà văn thể hiện cách nhìn cuộc sống, con người như thế nào?

CH4: Lựa chọn và phân tích ý nghĩa của một số biểu tượng của trong truyện.

CH5: Chủ đề của truyện này là gì? Nêu một vài căn cứ giúp em xác định chủ đề.

CH6: Lời nhắn nhủ của chú bé Hoài dành cho vợ chồng bồng chanh đỏ ở cuối truyện gợi cho em suy nghĩ gì về cách ứng xử của con người với loài động vật? Viết khoảng năm câu để trả lời câu hỏi.

PHẦN II. 5 PHÚT SOẠN BÀI

CHUẨN BỊ ĐỌC

CH1: - Không nên nuôi nhốt các loài động vật hoang dã, vì không phải giống loài động vật nào cũng phù hợp với môi trường của con người hay những hộ gia đình xung quanh sẽ làm ảnh hưởng tới sức khỏe, bản năng và thần kinh của động vật. 

TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN

CH1: Vẻ đẹp của chim bồng chanh đỏ:

- Cái mỏ nhọn hoát và oai vệ, dài như một cái quản bút.

- Lông ức hung hung vàng, toàn thân đều đỏ hồng như một đốm lửa.

- Đôi cánh rất đẹp.

CH2: Hai anh em đã mò tay vào trong tổ chim bồng chanh và bắt được một bé chim bồng chanh nhỏ.

CH3: Hành động đó thể hiện nét âu yếm, thích thú, yêu thương động vật và giàu tình yêu thương của Hoài.

CH4: - Cảm giác ấy đã đến với em khi em nhường con búp bê yêu thích của mình cho em gái, nhưng em nghĩ em bé nên chiều em một chút thế là em không buồn nữa.

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

CH1: Đề tài: Chú chim bồng chanh đỏ.

Nội dung bao quát: Truyện kể về hai anh em chủ bé Hoài vốn yêu thích loài chim bồng chanh đỏ ở đầm nước quê hương nên đã tìm cách bắt chúng về nuôi. Vừa bắt xong, hai anh em quyết định trả chú chim về lại tổ để vợ chồng chủ có cuộc sống tự do.

CH2: Chi tiết miêu tả hành động, tình cảm, suy nghĩ của nhân vật Hoài qua các thời điểm:

- Khi hai vợ chồng bồng chanh đỏ mới đến ở đầm nước: Ngày nào cũng ra bờ đầm một lần để được trông thấy bồng chanh thì mới yên tâm.

- Khi đi bắt chim bồng chanh đỏ với anh Hiền trong đêm: 

• Để an ủi con chim xinh đẹp, tôi âu yếm vướt nhẹ lên đôi cánh mượt mà của nó.

• Đã bao lâu tôi ao ước có một đôi chim bồng chanh để nuôi, đến cả trong giấc ngủ tôi cũng mơ thấy chúng.

- Khi ra đầm nước một mình sau sự kiện anh Hiền trả chim bồng chanh về tổ cũ:

• Hôm sau ở trường về là tôi ra đồng ngay. Tôi muốn được nhìn thấy chú bồng chanh mà đêm qua mình đã túm gọn.

• Tôi tìm kiếm quanh đàm nhưng chẳng thấy bóng dáng con chim màu đỏ ấy.

• Tôi thương đôi vợ chồng bồng chanh bây giờ đã than con đến một cánh đồng nào, ở một đầm nước xa lạ, chúng lại phải cùng xây tổ để tránh mưa tránh nắng và con chồng lại lang thang kiếm tôm tép mang về nuôi con,....

CH3: – So sánh nhân vật Hiền và Hoài. Giống nhau:

+ Về tình cảm: đều yêu mến chim bằng chanh đỏ.

+ Về suy nghĩ: đều có ý định ban đầu là bằng mọi cách phải sở hữu được loài chim quý này.

Khác nhau:

+ Về suy nghĩ: Anh Hiền chín chắn, chững chạc và ý thức về việc tôn trọng quyền tự do của đôi chim bằng chanh trước chú bé Hoài. Anh chính là người phân tích để Hoài hiểu tại sao không nên bắt chim về nhà nuôi.

+ Về hành động: Anh Hiền có hành động quyết liệt trong việc ngăn cản Hoài bắt chim bồng chanh lần thứ hai. Đó là hành động bảo vệ dựa trên sự yêu thương và hiểu biết.

– Nhận xét. Qua việc miêu tả hai nhân vật Hiền – Hoài, nhà văn Đỗ Chu đã thể hiện cách nhìn cuộc sống, con người cái nhìn nhân ái, đôn hậu, đề cao tình yêu thương, vị tha và thái độ tôn trọng quyền tự do của mọi người, mọi sinh vật sống.

CH4: - Biểu tượng: vẻ đẹp của chim bồng chanh đỏ: Vẻ đẹp của đôi chim giống như một bức tranh tuyệt đẹp ở giữa vùng sông nước. Một chấm đỏ xanh và sự óng ả giống như hình ảnh của các cặp vợ chồng luôn tỏa ra vẻ đẹp của sự hạnh phúc, cùng nhau đi kiếm mồi chăm sóc con cái. Điều này hiện lên một mái ấm gia đình hạnh phúc.

CH5: Chủ đề: viết về tuổi thơ và thiên nhiên.

- Căn cứ qua hai câu chuyện của anh em trao đổi về câu chuyện cùng nhau tìm hiểu và bắt chim hồi còn bé của mình. 

CH6: Hai anh em Hiền và Hoài rất yêu thích các loài chim, nhất là Hiền cậu rất am hiểu những kiến thức về các loài chim, khi gặp bất cứ loài chim nào cậu cũng có thể gọi tên và nói về những đặc điểm liên quan của chúng. Một hôm, hai anh em nhìn thấy loại chim khá hiếm và đẹp làm tổ ở đầm sen của làng, đó là một đôi bồng chanh đỏ. Hiền và Hoài rất vui, mỗi ngày đều ra ngắm nghía chúng, một hôm trăng sáng, trời đầy sao, sau khi ăn cơm xong Hiền rủ em ra đầm sen, mục đích là để bắt đôi bồng chanh đỏ này về nuôi. Hai anh em Hiền và Hoài phải vất vả mãi, cuối cùng Hiền cũng bắt được một chú bồng chanh đỏ, tuy nhiên cuối cùng trong ánh nhìn tiếc nuối của Hoài, Hiền đã thả chú bồng chanh đỏ đó lại tổ. Vì thương đàn con nhỏ của chúng nên Hiền đã không nỡ giữ những chú chim đó lại mà thả nó về với thiên nhiên. Sau này hai anh em vẫn rất nhớ nhung chúng, nhưng qua đó hai anh em đã học được một bài học về tình yêu, biết bản thân không nên chiếm hữu, phải nghĩ cho hạnh phúc của những người mà ta yêu quý.