VĂN BẢN. TRONG LỜI MẸ HÁT

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

CHUẨN BỊ ĐỌC

CH: Chia sẻ với các bạn một bài thơ hoặc câu ca dao mà em yêu thích về người mẹ.

TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN

CH1: Khổ thơ này gợi cho em nhớ đến những câu hát ru nào?

CH2: Điều mà con "nghe" được trong lời mẹ hát ở khổ thơ này có gì khác biệt so với bảy khổ thơ trước đó?

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

CH1: Xác định thể thơ của bài Trong lời mẹ hát.

CH2: Vần trong bài thơ là vần cách hay vần liền? Dựa vào đâu để xác định như vậy?

CH3: Vẽ sơ đồ bố cục của bài thơ? Nét độc đáo của cách bố cục ấy là gì?

CH4: Chỉ ra nét đặc sắc trong các hình ảnh. Chòng chành nhịp võng ca dao và Vầng trăng mẹ thời con gái/ Vẫn còn thơm ngát hương cau.

CH5: Em hình dung như thế nào về hình ảnh người mẹ được miêu tả từ khổ thơ thứ ba đến khổ thơ thứ bảy?

CH6: Nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ và cho biết tác dụng của vần, nhịp, cách sử dụng hình ảnh trong việc thể hiện cảm hứng đó.

CH7: Theo em, nhan đề “Trong lời mẹ hát” có vai trò như thế nào trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ.

CH8: Cách thể hiện hình ảnh người mẹ trong bài thơ này có gì khác với cách thể hiện hình ảnh người mẹ trong bài thơ khác mà em biết?

PHẦN II. 5 PHÚT SOẠN BÀI

CHUẨN BỊ ĐỌC

CH: Ca dao 1:

Đố ai đếm được lá rừng
Đố ai đếm được mấy tầng trời cao
Đố ai đếm được vì sao
Đố ai đếm được công lao mẹ già.

Ca dao 2:

Ôm con mẹ đếm sao trời
Đếm hoài không hết một đời long đong.

TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN

CH1: Khổ thơ này gợi cho em nhớ đến những câu hát ru: 

Cái cò đi đón cơn mưa
Tối tăm mù mịt ai đưa cò về
Cò về thăm quán cùng quê
Thăm cha thăm mẹ cò về thăm anh.

hay:

Con ơi con ngủ cho ngoan
Để mẹ xúc nốt, để mẹ xúc nốt bồ than cho đầy
Ngủ đi con nhé con ơi
Mai sau con lớn, mai sau con lớn thành người trò ngoan.

CH2: - Bảy khổ trước nói về công lao to lớn và sự hi sinh thầm lặng của người mẹ dành cho con còn khổ thơ cuối thể hiện sự biết ơn và tình thương của người con dành cho mẹ.

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

CH1: Bài thơ Trong lời mẹ hát được viết theo thể thơ tự do.

CH2: Vần trong bài thơ là vần cách. Dựa vào việc ta xét thấy đa phần phần chữ cuối câu thơ thứ 2 và thứ 4 ở các đoạn có cùng vần với nhau do đó vần trong bài thơ là vần cách.

CH3:

Bố cục: 3 phần

+ 3 khổ đầu: Cuộc đời được thu nhỏ trong tầm mắt của con khi nghe lời mẹ hát.  

+ 4 khổ tiếp: Niềm xót xa của con trước công lao to lớn và sự hi sinh thầm lặng của mẹ.

+ Khổ cuối: Niềm tin về tương lai của người con.

Trong đó, nét độc đáo của bố cục của bài thơ được thể hiện ở việc đi từ sự chảy trôi của thời gian đến sự nhận thức của người con về sự già nua của người mẹ và cuối cùng là tình cảm của người con.

CH4: Sử dụng từ láy “chòng chành” thay cho từ “đung đưa” thể hiện sự nhẹ nhàng, có nhịp điệu gây ấn tượng mạnh cho câu thơ. Vầng trăng mẹ thời con gái/ Vẫn còn thơm ngát hương cau. hình ảnh vầng trăng khi mẹ còn trẻ hiện lên qua lời thơ, còn thơm ngát hương cau, tác giả đã sử dụng hình ảnh nhân hóa để tô đậm lên hình ảnh của mẹ thời còn trẻ. 

CH5: - Hình ảnh người mẹ được miêu tả từ khổ thơ thứ ba đến khổ thơ thứ bảy: hình ảnh người mẹ tần tảo, vất vả làm lụng qua năm tháng để nuôi con khôn lớn, trưởng thành.

CH6: - Cảm hứng chủ đạo của bài thơ: Nỗi xót xa và lòng biết ơn của người con dành cho người mẹ đã vất vả tảo tần nuôi con khôn lớn.

- Vần, nhịp, cách sử dụng hình ảnh giúp cho bài thơ trở nên nhẹ nhàng, truyền cảm và gợi tả được rõ nét tình yêu thương, sự vất vả lam lũ của người mẹ qua năm tháng.

CH7: - Nhan đề Trong lời mẹ hát có vai trò quan trọng: nó lột tả rõ nét, chân thực tình yêu thương của người mẹ dành cho con, gói gọn tất cả trong tiếng hát.

CH8: Hình ảnh của người mẹ trên văn bản: Là một người mẹ ngọt ngào, luôn thương yêu con cái. Là một người phải trải qua bao nhiêu gian nan, vất vả. Theo thời gian, tóc mẹ dần bạc đi, lưng mẹ còng xuống, sức khỏe yếu đi. Mặc dù vậy nhưng vẫn luôn sát cánh bên con, chắp cánh ước mơ cho con bay xa, hi sinh tất cả tuổi thanh xuân vì những đứa con bé bỏng cần sự chở che. Khác với hình ảnh người mẹ trong các bài thơ khác, được miêu tả qua hình dáng, bề ngoài thì ở bài thơ này hình ảnh người mẹ được miêu tả qua chính lời hát của người mẹ, theo trình tự thời gian, không gian.