Soạn giáo án Ngữ văn 11 cánh diều Bài 5 Đọc 4: Tầng hai

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu chung

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

• GV đưa câu hỏi để HS thảo luận: Trình bày những nét chung và hiểu biết của em về tác giả Phong Điệp và đoạn trích “Tầng hai”.( Vị trí cũng như bố cục đoạn trích)

(Nhà văn Phong Điệp)

- Các nhóm tiếp nhận nhiệm vụ

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

• Các nhóm thảo luận vấn đề

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 nhóm lên bảng trình bày, yêu cầu các nhóm khác nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, chốt kiến thức

GV cung cấp mở rộng: Phong Điệp kể: "Truyện ngắn này được viết khoảng những năm 2000, trong những ngày tôi ở trọ tại nhà bác Thác, ngôi nhà nằm trong con ngõ nhỏ cuối phố Nguyễn Đình Chiểu. Người phụ nữ ấy mang lại sự ấm áp và tin cậy, nhất là trong những thời điểm tôi vừa trải qua những khủng hoảng lớn về mặt tinh thần".

"Ngày nghỉ, tôi thường nằm bẹp trong căn phòng nhỏ ở tầng 1, rộng hơn 10m2, không cửa sổ, vì ngay sát đó là công viên Thống Nhất. Phía trên tầng 2 là bác Thác và vợ chồng cậu con trai".

"Bác Thác vốn là thanh niên xung phong. Là một người phụ nữ lớn tuổi mộc mạc, giàu tình thương, bác luôn lo lắng, quan tâm tới cuộc sống của tôi khi về ở trọ". "Ngày chuyển nhà, cả sáng bác Thác đi lang thang ra phố để tránh gặp tôi. Lúc gặp ở ngõ, người phụ nữ ấy rưng rưng nói: "Bác không muốn chia tay con. Bác sợ bác khóc". Rồi, nước mắt đã ứa ra trên đôi gò má nhăn nheo…". Và, những giọt nước mắt ân tình của người chủ trọ năm ấy đã khiến Phong Điệp day dứt trong suốt quãng thời gian về sau. Để rồi, cũng chính những giọt nước mắt ấy đã thôi thúc chị viết Tầng hai.

GV gợi ý tóm tắt truyện:

- Truyện ngắn kể về cuộc sống của Phan, một cô gái trẻ mới chuyển đến trọ ở tầng một của một căn nhà và theo dõi cuộc sống của một gia đình sống ở tầng hai. Ban ngày, Phan đi làm và chỉ về nhà khi chương trình cuối ngày đang phát. Suy nghĩ của cô chỉ xoay quanh công việc, và để tránh không suy nghĩ đến công việc nữa, cô bắt đầu có thói quen quan sát cuộc sống sinh hoạt của những thành viên trong gia đình ở tầng hai. Phan nhìn thấy sự quan tâm và tình cảm giữa các thành viên trong gia đình trên tầng hai, như khi người mẹ khuyên bảo con dâu hay khi con dâu ngủ cùng người mẹ. Các hình ảnh và lời nói đơn giản của gia đình trên tầng hai đã đánh thức nỗi nhớ nhà của Phan. Cô nhận ra rằng cuộc sống hạnh phúc không phải luôn là những điều lớn lao, mà chỉ là những điều đơn giản, nhỏ bé như tiếng xào nấu, tiếng tivi bật to để đánh thức anh chồng dậy, hay tính toán mua đồ vật gì cho người thân. Cô đã hiểu được rằng khi cuộc sống đầy đủ màu sắc và niềm vui, ta sẽ muốn chăm chút cho cuộc sống xung quanh mình, còn khi cuộc sống quá tẻ nhạt thì ta chỉ quanh quẩn một chỗ như Phan. Vào một ngày, người vợ trong gia đình trên tầng hai được chở đến bệnh viện vì chuyển dạ. Tuy mệt mỏi nhưng gương mặt vẫn ánh lên sự vui mừng của người vợ và người bố vui mừng đón con. Bức tranh về một gia đình hạnh phúc đã thôi thúc Phan lên tầng hai để nhìn ngắm cuộc sống của gia đình này. Cô nhận ra rằng cuộc sống đơn giản, nhỏ bé nhưng vẫn rất hạnh phúc, và đó là điều cô đã tìm kiếm trong cuộc sống của mình.

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả: Phong Điệp sinh ngày 6/6/1976.

a. Cuộc đời

- Sinh ra tại huyện Giao Thủy, Nam Định.

- Vừa là nhà báo, vừa nghiên cứu văn học, vừa là nhà văn

=> Có cái nhìn đa chiều về cuộc sống, con người

b. Sự nghiệp

- Chị đã để lại dấu ấn đậm nét trong cộng đồng văn học với những tác phẩm sâu sắc, tâm hồn lương thiện và giàu lòng nhân ái. 

- Tập trung vào việc phân tích con người và xã hội, tạo ra những hình ảnh sống động về cuộc sống và con người.

- Chị cũng đặt nặng tình cảm, tâm hồn con người và những giá trị nhân văn trong các tác phẩm của mình với tâm niệm: "Viết để sống, để yêu và để trân trọng cuộc đời này"

- Tác phẩm tiêu biểu: “Khi ta hai mươi” (Tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Trẻ 1996); “Ma mèo” (Tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Trẻ 1997); “Người  phía bên kia đường” (Tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Trẻ 2000); “Phòng trọ” (Tập truyện ngắn, Nhà xuất bản Thanh niên 2001),…

2. Tác phẩm

-  Xuất xứ: in trong tập truyện ngắn “Kẻ dự phần” (2008)

- Hoàn cảnh sáng tác:

+ Được viết khoảng những năm 2000.

+ Dựa trên trải nghiệm của chính tác giả Phong Điệp – câu chuyện khi tác giả còn trẻ, đi ở trọ trong gia đình một người phụ nữ nhân hậu

- Bố cục: 5 phần

+ Phần 1: Từ đầu… “giấc ngủ đã kéo đến lúc nào không hay”

=> Cuộc sống của Phan và những quan sát đầu tiên về cuộc sống của gia đình hàng xóm

+ Phần 2: Tiếp… “do sự nghèo mang lại”

=> Niềm vui nhỏ và nỗi lo lắng của Phan về cuộc sống

+ Phần 3: Tiếp… “phải mở mày mở mặt tại đây”

=> Câu chuyện của đôi vợ chồng trẻ và mong muốn của Phan.

+ Phần 4: Tiếp… “giản dị hơn những gì cô tâm niệm”

=> Chị vợ hàng xóm chuyển dạ và phát hiện về hạnh phúc của Phan

+ Phần 5: Còn lại

=> Suy nghĩ về người thân và tâm trạng của Phan

- Tóm tắt tác phẩm: HS tự tóm tắt.