Soạn giáo án Ngữ văn 9 Chân trời sáng tạo bài 1: Thực hành tiếng Việt

Nội dung giáo án

Ngày soạn: …/…/…

Ngày dạy: …/…/…

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: BIỆN PHÁP TU TỪ

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ: 

• HS nhận biết được khái niệm, đặc điểm và tác dụng của các biện pháp tu từ.

• HS biết cách sử dụng biện pháp tu từ phù hợp với hoàn cảnh.

2. Năng lực

Năng lực chung:

• Năng lực tự học và tự chủ: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.

• Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thu thập và làm rõ các thông tin liên quan đến bài học; biết đề xuất và phân tích được một số giải pháp giải quyết vấn đề.

Năng lực đặc thù

• Nhận biết được các đặc điểm, ý nghĩa của các biện pháp tu từ.

• Phân tích được tác dụng của biện pháp tu từ và cách ứng dụng trong văn bản.

3. Phẩm chất

• Chăm chỉ, có ý thức vận dụng kiến thức vào giao tiếp và tạo lập văn bản.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

• Giáo án;

• Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;

• Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;

• Tranh ảnh về tác giả, tác phẩm;

• Bảng phân công nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp;

• Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà;

     2. Đối với HS

• SGK, SBT Ngữ văn 9.

• Sách tham khảo, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học…

• Bảng giao nhiệm vụ học tập đã chuẩn bị ở nhà.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. 

b. Nội dung: GV đưa câu hỏi HS nghiên cứu trả lời.

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chuyển giao hệ thống câu hỏi để HS nghiên cứu trả lời:

Câu 1: Câu thơ sau đây sử dụng biện pháp tu từ nào?

“Mẹ ru cái lẽ ở đời

Sữa nuôi phần xác hát nuôi phần hồn”.

1. So sánh

2. Nhân hóa

3. Ẩn dụ

4. Hoán dụ

Câu 2: Xác định biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn văn sau: “Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối ruột đau như cắt nước mắt đầm đìa, chỉ căm tức chưa xả thịt lột da nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng.”

1. Nhân hóa

2. So sánh

3. Điệp từ

4. Liệt kê và nói quá.

 Câu 3: Câu thơ sau sử dụng biện pháp tu từ nào?

“Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ”

1. Hoán dụ

2. So sánh

3. Nhân hóa

4. Ẩn dụ                     

Câu 4: Câu thơ dưới sử dụng phép ẩn dụ gì:

“Ngoài thềm rơi chiếc lá đa

Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng.”

A.   Ẩn dụ hình thức

B.   Ẩn dụ cách thức

C.   Ẩn dụ phẩm chất

D.   Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác       

Câu 5: Đoạn thơ sau có sử dụng phép tu từ cú pháp gì?

“Trời xanh đây là của chúng ta

Núi rừng đây là của chúng ta

Những cánh đồng thơm mát

Những ngả đường bát ngát

Những dòng sông đỏ nặng phù sa.”

A.   Phép lặp

B.   Liệt kê

C.   Chêm xen

D.  Điệp từ             

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS liên hệ thực tế, dựa vào hiểu biết của bản thân cùng trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 1 HS của mỗi nhóm giành quyền trả lời câu hỏi.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, giành quyền trả lời (nếu nhóm bạn trả lời sai).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức: 

- GV dẫn dắt vào bài học mới: Biện pháp tu từ là một trong những phương pháp để giúp người nói, người viết có thể tăng tính gợi hình, gợi cảm trong diễn đạt đồng thời còn gây ấn tượng với người nghe, người đọc. Và trong bài học ngày hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về các biện pháp tu từ Tiếng Việt.