VĂN BẢN: MỘT THỜI ĐẠI TRONG THI CA

TRƯỚC KHI ĐỌC 

CH1. Có bao giờ bạn băn khoăn khi phải phân biệt cái mới với cái cũ? Hãy chia sẻ trải nghiệm của mình.

Tham khảo:

Có rất nhiều điều trong cuộc sống khiến ta phải băn khoăn khi phân biệt giữa. Đôi khi chỉ đơn giản là việc lựa chọn trang phục để mặc, môi trường học tập, làm việc. Tuy nhiên, nó cũng mang lại cơ hội để học hỏi, phát triển và thích nghi với những thay đổi. Bạn có thể tìm hiểu và khám phá những khía cạnh mới, mở rộng kiến thức và trải nghiệm thêm những thứ mới mẻ. Trải nghiệm về việc lựa chọn ra những món đồ cũ mình không dùng đến để đem đi từ thiện

CH2. Bạn hãy lựa chọn và so sánh một bài thơ thuộc phong trào Thơ mới với một bài thơ thuộc thời kì trung đại để tìm ra những điểm khác biệt.

Tham khảo:

* So sánh

- Giống nhau: cả hai bài thơ đều thể hiện tâm tư, tình cảm, suy ngẫm của nhà thơ về cuộc đời

- Khác nhau: 

ĐỌC VĂN BẢN

CH1. Chú ý vấn đề được nêu để bàn luận

Trả lời:

Vấn đề được đưa ra để bàn luận ở đây là về tinh thần thơ mới.

CH2. Cái khó khi phân biệt rạch ròi thơ mới - thơ cũ là gì?

Trả lời:

Theo tác giả, cái khó khi phân biệt rạch ròi thơ mới và thơ cũ ở chỗ không phải nhà thơ cũ nào cũng sẽ viết những câu thơ mang hương vị truyền thống, ảm đạm, buồn và không phải nhà thơ mới nào cũng sẽ viết những câu thơ nhí nhảnh, táo bạo mà đôi khi họ cũng sẽ viết những câu thơ mang phong thái cổ xưa. Đó là sự linh hoạt về mặt cảm xúc của mỗi nhà thơ ở mỗi thời đại, họ nhìn đời bằng lăng kính chủ quan của mình để cho ra những lời thơ ý nghĩa, tùy thuộc vào hoàn cảnh chứ không hề cố định.

CH3. Tiêu chí nào được nêu để phân biệt thơ mới - thơ cũ?

Trả lời:

Tiêu chí được nêu ra để phân biệt thơ mới và thơ cũ chưa được rạch ròi rõ ràng bởi mỗi thời đại đều có những nhà thơ theo trường phái nhất định vì vậy họ mới có thể viết ra những câu thơ cũ trong thời đại mới và những câu mới trong thời đại cũ. Cách duy nhất để hiểu được tinh thần thơ cho đúng là phải so sánh các bài thơ với nhau.

CH 4. Chú ý cách lập luận của tác giả.

Trả lời:

Tiêu chí được nêu ra để phân biệt thơ mới và thơ cũ không được nêu ra rõ ràng bởi mỗi thời đại đều có những nhà thơ theo trường phái nhất định vì vậy họ mới có thể viết ra những câu thơ cũ trong thời đại mới và những câu mới trong thời đại cũ. Cách duy nhất để hiểu được tinh thần thơ cho đúng là phải so sánh các bài thơ với nha.

CH5. Tình trạng "cái tôi" khi mới xuất hiện trong văn học Việt Nam.

Trả lời:

Ban đầu “Lạc loài nơi đất khách quê người”, mang lại một quan niệm chưa từng thấy trước đây. Cái “tôi” xuất hiện trong một thời đại đang tôn vinh cái “ta”. Vừa là một điều mới lạ và cũng là sự thay đổi tất yêú khách quan trong thời đại mới. Hứa hẹn sẽ mang đến những màu sắc mới lạ cho thi ca Việt Nam.

CH6. Những biểu hiện khác nhau của "cái tôi" trong Thơ mới.

Lời giải:

 Cái “tôi” mang theo nhiều sự bỡ ngỡ, nghi hoặc bởi ra đời trong hoàn cảnh khi trong nước đã có sẵn một cái quan niệm khác đang tồn tại. Nơi mà quan niệm đoàn thể đang lấn chiếm xã hội, chủ nghĩa cá nhân trở lên nhỏ bé và thậm chí là bị bài trừ. Nhưng trong số những người đó, có những người vẫn mang trong mình chủ nghĩa cá nhân lớn mạnh, đi ngược lại với thời đại, nói lên cái cá nhân của mình nhưng thường ẩn sau chữ “ta” thay vì phô ra trước mọi người. Và rồi, “cái tôi” được người đời để ý đến, họ đón nhận nó một cách từ từ và biến nó thành của mình từ đó xuất hiện các nhà thơ của phong trào thơ mới.

CH7. Ý nghĩa của "cái tôi" Thơ mới. 

Lời giải:

“Cái tôi” trong Thơ mới là sự đề cao cảm xúc, nhận thức cá nhân lên trên. Nơi tác giả bộc lộ được tất cả các cảm xúc thực, thể hiện tính cách của mình. Thâm chí là những khung bậc cảm xúc khó thấy nhất đưa vào thi ca. 

CH8. Chú ý cách sử dụng các biện pháp tu từ trong lời văn nghị luận.

Lời giải:

SAU KHI ĐỌC

CH1. Để làm sáng tỏ luận để “tinh thần Thơ mới”, Hoài Thanh đã nêu lên những luận điểm nào? Chỉ ra mối quan hệ giữa các luận điểm đó.

Trả lời:

- So sánh đối chiếu, chỉ ra mối quan hệ của Thơ mới và Thơ truyền thống; Chỉ ra điểm khác nhau giữa chúng; Ý nghĩa của “cái tôi” trong Thơ mới; Khẳng định lại sự độc đáo, mới lạ và chưa từng có của Thơ mới. 

→ Giữa các luận điểm có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, được trình bày theo trình tự hợp lí. Đầu tiên để hiểu được sự ra đời của nó. Sau đó sự khác nhau và khó phân biệt giữa 2 thể loại thơ này. Cuối cùng, ông tổng kết lại, sự ra đời của Thơ mới thể hiện một sự tiến bộ vượt bậc trong nhận thức của các nhà thơ khi họ dám đứng ra nói lên tâm tư, tình cảm của mình một cách táo bạo.

CH2. Ở phần đầu văn bản, tác giả đưa ra các tiêu chí so sánh thơ cũ - thơ mới nhằm mục địch gi?

Trả lời:

Mhằm chỉ ra ranh giới không rõ ràng để phân biệt giữa Thơ mới và thơ cũ. Vì trong thơ truyền thống cũng có người dũng cảm, dám nói lên cái tôi cá nhân của mình và trong Thơ mới, cũng có những nhà thơ mang tâm hồn trĩu nặng tâm trạng mà viết lên những dòng tâm trạng như những nhà thơ xưa. Điều đó khẳng định không thể dựa vào giai đoạn để nói về 2 thể loại này mà phải dựa vào cái giá trị, cái hay của nó để so sánh.

CH3. Hãy nhận xét cách diễn giải về "cái tôi” của Hoài Thanh trong văn bản (đặc biệt chú ý đoạn: "Đời chúng ta... cùng Huy Cận”).

Trả lời:

 Hoài Thanh chỉ ra rằng Thơ mới chủ yếu đào sâu vào nội tâm tình cảm, tâm hồn của con người, khác với thơ truyền thống họ thường thể hiện trên bề rộng, mơ hồ và cố định. Tác giả đưa ra ví dụ về các nhà thơ mới, thể hiện cái tôi, nội tâm của mình một cách phong phú có đôi chút phóng túng như tình yêu cháy bỏng của bản thân, nỗi buồn về thiên nhiên, cảnh vật… Từ đó giúp ta hiểu Thơ mới luôn phản ánh tốt nhất về thế giới nội tâm ẩn sau trong tâm hồn của con người.

CH4. Phân tích cách sử dụng bằng chứng trong nghệ thuật lập luận của Hoài Thanh được thể hiện qua văn bản.

Tham khảo:

CH5. Hãy chỉ ra và phân tích giá trị đặc sắc của những biện pháp tu từ được tác giả sử dụng ở cuối văn bản.

Tham khảo:

- Biện pháp tu từ được sử dụng: điệp từ “Chưa bao giờ”, so sánh (tinh thần giống nòi – các thể thơ xưa)

 - Giá trị của các biện pháp: khẳng định sự đa dạng, mới mẻ của tiếng Việt. Sự xuất hiện của nó là một bước tiến mới trong nhận thức của con người về tầm quan trọng của cá nhân trong xã hội. Cái mới mẻ của nó chưa từng được bắt gặp ở đâu và đó chính là điều đáng quý của Thơ mới. Mang theo cơn gió của thời đại, thổi hồn vào thơ, phản ánh một thời đại huy hoàng của thơ ca Việt Nam.

CH6. Qua văn bản, bạn hiểu được những gì về phong trào Thơ mới và lối văn phê bình của Hoài Thanh?

Tham khảo:

Hoài  Thanh đã phân tích sự khác biệt giữa “cái tôi” trong Thơ mới và “cái ta” trong thơ truyền thống. Thơ mới luôn mang đến cho người đọc một cảm giác mới mẻ về thế giới quan của con người khi “cái tôi” được đề cao, con người được tự do thể hiện cảm xúc của mình một cách táo bạo và chân thực nhất. Đặc biệt, qua lối văn phê bình của Hoài Thành đã giải thích cặn kẽ được sự khác biệt cũng như tiến bộ lớn nhất của Thơ mới với thơ truyền thống, giúp người đọc có cái nhìn toàn diện và chính xác hơn về Thơ mới. 

KẾT NỐI ĐỌC - VIẾT

Hoài Thanh cho rằng: Các nhà thơ của phong trào Thơ mới đã "dồn tình yêu quê hương trong tình yêu tiếng Việt". Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của bạn về ý kiến này.

Tham khảo:

*Gợi ý: học sinh tự triển khai luận điểm theo văn phong cuả mình

- Hoài Thanh cho rằng: Các nhà thơ của phong trào Thơ mới đã "dồn tình yêu quê hương trong tình yêu tiếng Việt" -> Thơ mới không chỉ để thể hiện tính cách cá nhân, đề cao cái ‘tôi” mà quên đi cái “ta” như nhiều người nhận định. Mà thông qua việc thể hiện cái “tôi trữ tình” trong tác phẩm thơi mới, người thi sĩ song song thể hiện tình yêu với quê hương, đất nước trong tiếng Việt, làm giàu cho bản sắc con chữ dân tộc. Trong mỗi tác phẩm ta đều thấy hình bóng của tình yêu nước, và có rất nhiều cách để thể hiện ra tình yêu không nhất thiết phải bộc lộ trực tiếp qua câu thơ. Mà có khi lại là cách mà tác giả sử dụng làm giàu ngôn ngữ.