BÀI 14. GƯƠNG KIẾN QUỐC

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: ĐIỆP TỪ, ĐIỆP NGỮ

I. NHẬN XÉT

Câu 1: Tìm những từ ngữ được lặp lại trong bài thơ dưới đây:

Em yêu nhà em

Hàng xoan trước ngõ 

Hoa xao xuyến nở 

Như mây từng chùm.

Em yêu tiếng chim 

Đầu hồi lảnh lót 

Mái vàng thơm phức 

Rạ đầy sân phơi.

Em yêu ngôi nhà

Gỗ, tre mộc mạc

Như yêu đất nước

Bốn mùa chim ca.

TÔ HÀ

Soạn rút gọn:

Trong bài thơ “Em yêu nhà em” của Tô Hà, có một số từ ngữ được lặp lại như sau:

- “Em yêu”: Được lặp lại ở đầu mỗi đoạn thơ, tạo nên một điệp ngữ.

- “Nhà em” và “ngôi nhà”: Cả hai cụm từ này đều chỉ về ngôi nhà của em, được lặp lại để nhấn mạnh tình yêu của em đối với ngôi nhà.

Câu 2: Việc lặp lại các từ ngữ như trên có tác dụng gì?

Soạn rút gọn:

Việc lặp lại các từ ngữ trong bài thơ có tác dụng làm nổi bật và nhấn mạnh ý nghĩa của chúng. Trong trường hợp này, việc lặp lại “Em yêu” giúp nhấn mạnh tình cảm mạnh mẽ và sâu sắc mà em dành cho nhà em, tiếng chim, và ngôi nhà. Đồng thời, việc lặp lại cũng giúp tạo nên nhịp điệu và âm hưởng cho bài thơ, làm cho nó trở nên sinh động và dễ nhớ hơn.

III. LUYỆN TẬP

Câu 1: Tìm và nêu tác dụng của điệp từ trong khổ thơ sau:

Chợt một tiếng chim kêu: 

- Chíp chiu chiu! Xuân đến! 

Tức thì trăm ngọn suối 

Nổi róc rách reo mừng 

Tức thì ngàn chim muông 

Nổi hát ca vang dậy. 

VÕ QUẢNG

Soạn rút gọn:

Trong khổ thơ trên, điệp từ được sử dụng là “Tức thì”. Điệp từ “Tức thì” được lặp lại hai lần, mỗi lần đều mở đầu cho một câu thơ, tạo nên sự liên kết giữa các câu thơ với nhau. Tác dụng của điệp từ “Tức thì” ở đây là tạo ra hiệu ứng âm thanh, giúp làm nổi bật hình ảnh và cảm xúc của tác giả khi xuân về: mọi sự thay đổi diễn ra nhanh chóng, đầy sức sống và niềm vui.

Câu 2: Thay kí hiệu * bằng từ ngữ thích hợp để tạo thành điệp từ, điệp ngữ.

a) Buổi sáng, em thức giấc, bước ra vườn. Khu vườn nhỏ tràn ngập nắng. * nhảy nhót trên tán lá xanh. * dệt những sợi tơ mỏng manh trên thảm cỏ. * đọng vàng óng trên những bông cúc đại đoá kiêu sa.

Theo ĐĂNG KHOA

b) Mâm cỗ trông trăng đang lặng lẽ tỏa hương. Hương thơm dịu mát của trái bưởi vàng rám nắng. * ngọt ngào của trái thị vàng ươm. * nồng nàn của những trái ổi ruột đỏ hồng đào,... Tất cả hòa quyện với nhau tạo nên hương vị mùa thu.

Theo KHÁNH CHI

Soạn rút gọn:

a) Buổi sáng, em thức giấc, bước ra vườn. Khu vườn nhỏ tràn ngập nắng. Ánh nắng nhảy nhót trên tán lá xanh. Ánh nắng dệt những sợi tơ mỏng manh trên thảm cỏ. Ánh nắng đọng vàng óng trên những bông cúc đại đoá kiêu sa.

b) Mâm cỗ trông trăng đang lặng lẽ tỏa hương. Hương thơm dịu mát của trái bưởi vàng rám nắng. Hương thơm ngọt ngào của trái thị vàng ươm. Hương thơm nồng nàn của những trái ổi ruột đỏ hồng đào,… Tất cả hòa quyện với nhau tạo nên hương vị mùa thu.