CHỦ ĐỀ 6. TỪ

BÀI 18: NAM CHÂM

1. NAM CHÂM

Câu 1: Lực tương tác của nam châm với sắt là lực tiếp xúc hay lực không tiếp xúc?

Giải nhanh:

Lực không tiếp xúc.

Câu 2: Hãy kể ra một số dụng cụ hoặc thiết bị có sử dụng nam châm vĩnh cửu.

Giải nhanh:

Ví dụ: Máy phát điện, máy chụp cộng hưởng từ MRI, robot.

Luyện tập: Loa là thiết bị để phát ra âm thanh. Hãy đề xuất một cách đơn giản giúp xác định được bộ phận nào trong loa có từ tính.

Giải nhanh:

Lần lượt đưa một nam châm lại gần từng bộ phận trong loa → bị nam châm hút → có từ tính.

Câu 3: Hãy gọi tên các nam châm trong Hình 18.2 dựa theo hình dạng của chúng.

Giải nhanh:

a - Nam châm thẳng b - Nam châm chữ U

c - Kim nam châm. d - Nam châm đất hiếm.

2. TÁC DỤNG CỦA NAM CHÂM LÊN CÁC VẬT LIỆU KHÁC NHAU

Câu 4: Từ kết quả Bảng 18.1, em hãy chỉ ra những vật liệu có tương tác với nam châm. Có phải các vật làm từ kim loại đều tương tác với nam châm?

Giải nhanh:

• Không phải các vật làm từ kim loại đều tương tác với nam châm. 

Mở rộng: Mô tả cấu tạo và cách vận hành của máy tách quặng sắt được thể hiện ở hình bên.

Giải nhanh:

• Gốm băng chuyền và trục nam châm.
• Quặng hỗn hợp được đổ xuống băng chuyền. Khi đi qua trục nam châm, quặng sắt sẽ được giữ lại và tách ra khỏi các tạp chất khác.

3. SỰ ĐỊNH HƯỚNG CỦA THANH NAM CHÂM

Câu 5:

a) Khi đứng yên, thanh nam châm sẽ nằm theo hướng nào? Các thanh nam châm ở nhóm các bạn khác làm thí nghiệm có nằm cùng một hướng không?

b) Người ta quy ước đầu nam châm chỉ hướng Bắc là cực Bắc, chỉ hướng Nam là cực Nam. Em hãy xác định cực Nam của nam châm có trong phòng thú nghiệm.

c) Từ kết quả thí nghiệm Hình 18.3, em hãy nêu cách để xác định cực nam của nam châm trong Hình 18.2d.

Giải nhanh:

a) Thanh nam châm sẽ nằm theo hướng Bắc Nam.

b) HS tự thực hiện.

c) Treo nam châm vào giá đỡ → cực Bắc của nam châm sẽ hướng về phía Bắc, cực Nam hướng về phía Nam. Dùng la bàn để xác định hướng, sau đó đánh dấu 2 cực của nam châm.

Câu 6: Từ các kết quả của thí nghiệm, hãy rút ra kết luận về sự tương tác giữa các cực của nam châm.

Giải nhanh:

Cùng cực đẩy nhau, khác cực hút nhau.

Câu 7: Nếu ta biết tên một cực của nam châm, có thể dùng nam châm này để biết tên cực của nam châm khác không?

Giải nhanh:

Có thể. 

Mở rộng: Hai thanh kim loại giống nhau, chúng luôn hút nhau mà không đẩy nhau. Có thể kết luận gì về hai thanh kim loại này?

Giải nhanh:

Hai thanh kim loại này khác cực nhau.

BÀI TẬP

Câu 1: Có một chiếc kim khâu bị rơi trên thảm, khó nhìn thấy bằng mắt thường. Em hãy nêu một cách để có thể nhanh chóng tìm ta chiếc kim.

Giải nhanh:

Dùng một chiếc nam châm di chuyển qua lại trên thảm. 

Câu 2: Vì sao người ta lại chế tạo các đầu của vặn đinh ốc có từ tính?

Giải nhanh:

Để dễ dàng thao tác với các ốc vít nhỏ, siêu nhỏ. Sau khi vặn lỏng các ốc vít này, có thể trực tiếp dùng đầu của vặn đinh ốc để hút chúng ra.