VĂN BẢN. MÙA XUÂN NHO NHỎ

TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Mùa xuân trong cảm nhận của em có gì đáng nhớ?

Đáp án chuẩn:

Mùa xuân trong cảm nhận của em có hoa đào ngày Tết, có những hạt mưa phùn, thời tiết bắt đầu ấm lên,...

Câu 2: Hãy đọc một vài đoạn thơ mà em yêu thích viêt về mùa xuân.

Đáp án chuẩn:

Một vài đoạn thơ mà em yêu thích viêt về mùa xuân:

1. Mùa xuân là Tết trồng cây

Làm cho đất nước càng ngày càng xuân

(Hồ Chí Minh)

2. Trong làn nắng ửng khói mơ tan

Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng

Sột soạt gió trêu tà áo biếc,

Trên giàn thiên lý. Bóng xuân sang.

(Hàn Mặc Tử)

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Trong khổ thơ đầu, nhà thơ miêu tả mùa xuân qua những hình ảnh nào? Những hình ảnh đó gợi cho em cảm nhận gì về mùa xuân?

Đáp án chuẩn:

- Trong khổ thơ đầu, nhà thơ miêu tả mùa xuân qua những hình ảnh:

+ bông hoa tím mọc giữa dòng sông xanh

+ con chim chiền chiện hót vang trời

+ "lộc" trên vai người cầm súng và rơi ngoài đồng

+ hình ảnh chủ thể trữ tình đưa tay hứng những hạt mưa xuân

- Những hình ảnh trên gợi lên một mùa xuân nhẹ nhàng, trong trẻo, đẹp đẽ đầy chất thơ.

Câu 2: Cảm xúc của nhà thơ trước vẻ đẹp của mùa xuân được thể hiện như thế nào qua những dòng thơ: Ơi, con chim chiền chiện/ Hót chi mà vang trời/ Từng giọt long lanh rơi/ Tôi đưa tay tôi hứng?

Đáp án chuẩn:

Qua những dòng thơ có thể thấy được sự trân trọng, say mê, náo nức, ngất ngây của tác giả khi thấy đất trời vào xuân.

Câu 3: Hình ảnh người cầm súng, người ra đồng gợi cho em nghĩ đến ai? Vì sao khi nói về mùa xuân của đất nước, nhà thơ lại nhắc đến hình ảnh người cầm súng và người ra đồng?

Đáp án chuẩn:

Hình ảnh người cầm súng và người ra đồng gợi lên hình ảnh người chiến sĩ và nông dân. Nhà thơ nhắc đến họ để phản ánh hai nhiệm vụ quan trọng của đất nước lúc bấy giờ: sản xuất và chiến đấu, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Câu 4: Hãy chỉ ra đặc điểm về cách gieo vần và ngắt nhịp trong khổ thơ sau:

Đất nước bốn ngàn năm

Vất vả và gian lao

Đất nước như vì sao

Cứ đi lên phía trước

Đáp án chuẩn:

- Vần chân: lao - sao.

- Ngắt nhịp: 2/3, 3/2

Đất nước/ bốn ngàn năm

Vất vả và/ gian lao

Đất nước/ như vì sao

Cứ đi lên/ phía trước 

Câu 5: Theo em, vì sao tác giả muốn làm "con chim", "một cành hoa", "một nốt trầm"? Liên hệ với hoàn cảnh sáng tác của bài thơ, em có cảm nhận gì về ước nguyện mà nhà thơ muốn gửi gắm qua những hình ảnh này?

Đáp án chuẩn:

Tác giả muốn trở thành "con chim", "cành hoa", "nốt trầm" để hòa nhập vào thiên nhiên và cống hiến phần tốt đẹp dù nhỏ bé của mình cho cuộc đời và đất nước. Dù nằm trên giường bệnh một tháng trước khi qua đời, tác giả vẫn khát khao sống và cống hiến, thể hiện qua bài thơ.

Câu 6: Trong phần đầu bài thơ, tác giả xưng "tôi" nhưng sang phần sau lại xưng "ta". Theo em, việc thay đổi cách xưng hô như thế có ý nghĩa gì?

Đáp án chuẩn:

Trong phần đầu bài thơ, tác giả sử dụng đại từ "tôi" để thể hiện tính cá nhân, sau đó chuyển sang "ta" để phù hợp với mạch cảm xúc và thể hiện khao khát hòa mình vào cuộc sống.

Câu 7: Sau khi đọc và tìm hiểu bài thơ, em có nhận xét gì về cách dùng từ trong nhan đề Mùa xuân nho nhỏ? Nhan đề đó gợi cho em những cảm xúc, suy nghĩ gì?

Gợi ý:

Nhan đề Mùa xuân nho nhỏ là một nhan đề độc đáo. Bởi mùa xuân vốn là một danh từ chỉ một khoảng thời gian, nó không thể cầm nắm, cũng không thể định lượng lại được ghép cùng "nho nhỏ", trở nên hữu hình. Mùa xuân trong thơ Thanh Hải "nho nhỏ" mà không phải "to to" vì đó là khát vọng dâng hiến, hòa nhập vào cuộc sống của tác giả. 

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Câu 1: Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) nêu cảm nhận về một đoạn thơ mà em yêu thích trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ.

Gợi ý:

Trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ, tôi ấn tượng nhất với những dòng thơ:

                                               Một mùa xuân nho nhỏ

                                               Lặng lẽ dâng cho đời

                                               Dù là tuổi hai mươi

                                               Dù là khi tóc bạc

Bài thơ của Thanh Hải thể hiện mùa xuân qua những điều giản dị và "nho nhỏ". Dù ở phút cuối đời, tác giả vẫn khát khao cống hiến những âm sắc đẹp đẽ cho cuộc đời. Khát vọng của ông, từ tuổi trẻ đến khi tóc bạc, luôn "lặng lẽ dâng cho đời" và hòa vào bản hòa ca. Khát vọng trong thơ Thanh Hải bình dị, chân thành và dễ cảm nhận, khác biệt với những khát vọng khác.