THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

NGHĨA CỦA TỪ

Câu 1: Em có nhận xét gì về cách dùng từ gặp trong nhan đề bài thơ Gặp lá cơm nếp?

Đáp án chuẩn:

Việc dùng từ gặp trong nhan đề Gặp lá cơm nếp là khá hợp lí. Từ gặp ở đây cho thấy việc chủ thể trữ tình trông thấy lá cơm nếp là một chuyện tình cờ. 

Câu 2: Nêu cách hiểu của em về cụm từ thơm suốt đường con trong khổ thơ sau:

Mẹ ở đâu, chiều nay

Nhặt lá về đun bếp

Phải mẹ thổi cơm nếp

Mà thơm suốt đường con.

Đáp án chuẩn:

- Ý nghĩa của cụm từ "thơm suốt đường con":

  + Mùi hương của cơm nếp phảng phất theo dọc con đường người con hành quân.

  + Mùi hương không thực sự hiện hữu mà nằm trong nỗi nhớ, tâm tưởng của người con, bám theo trên chặng hành quân.

Câu 3: Ta thường gặp những cụm từ như mùi vị thức ăn, mùi vị trái chín, mùi vị của nước giải khát,... Nghĩa cả mùi vị trong những trường hợp đó có giống với nghĩa của mùi vị trong cụm từ mùi vị quê hương hay không? Vì sao?

Đáp án chuẩn:

Nghĩa cả mùi vị trong những trường hợp đó vừa giống, vừa không giống với nghĩa của mùi vị trong cụm từ mùi vị quê hương. Vì:

Câu 4: Nêu nhận xét về cách kết hợp giữa các từ trong hai dòng thơ Mẹ già và đất nước/ Chia đều nỗi nhớ thương. Theo em, hiệu quả của cách kết hợp đó là gì?

Đáp án chuẩn:

Cách kết hợp giữa các từ ngữ trong hai dòng thơ trên tạo nên mối liên kết chặt chẽ giữa các câu. 

BIỆN PHÁP TU TỪ

Câu 5: Chỉ ra các biện pháp tu từ trong những câu sau và nêu tác dụng:

a. Mỗi lần gió về lại cảm giác mình mất một cái gì đó không rõ ràng, không giải thích được, như ai đó đuổi theo đằng sau, tôi gấp rãi ăn, gấp rãi nói, gấp rãi cười, gấp rãi khi ngày bắt đầu rụng xuống.

b. Thoạt đầu, âm thanh ấy sẽ sàng từng giọt tính tang, thoảng và e dè, như ai đó đứng đằng xa ngoắc tay nhẹ một cái, như đang ngại ngần không biết người xưa có còn nhớ ta không.

Đáp án chuẩn:

a. Biện pháp tu từ điệp ngữ: gấp rãi...

=> Tác dụng: nhấn mạnh vào tính chất gấp gáp, vội vã của hành động.

b. Biện pháp tu từ: so sánh. 

=> Tác dụng: làm cụ thể hóa âm thanh của gió, tăng sức gợi hình, gợi cảm cho gió, khiến gió cũng giống như con người.

Câu 6: Trong những câu sau, biện pháp tu từ nhân hóa mang lại hiệu quả gì?

a. Trời lúc nào cũng mát liu riu, nắng thức rất trễ, tầm tám giờ sáng mới thấy mặt trời ngai ngái lơi lơi, nắng không ra vàng không ra trắng, mây cụm lại rồi rã từng chùm trên đầu.

b. Để rồi một sớm mai, bỗng nghe hơi thở gió rất gần.

Đáp án chuẩn:

a. Biện pháp tu từ nhân hóa trong câu (a) làm sự vật, hiện tượng thiên nhiên có hồn, như con người, tăng sức gợi hình, gợi cảm.

b. Biện pháp tu từ nhân hóa trong câu (b) làm gió có hơi thở, sức sống như con người, tăng sức gợi hình, gợi cảm cho không gian.