VĂN BẢN. MỘT SỐ CÂU TỤC NGỮ VIỆT NAM

TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Khi trò chuyện với người khác, đã bao giờ em dùng tục ngữ chưa? Em hãy lý giải về thực tế đó của bản thân

Đáp án chuẩn:

Trong buổi dã ngoại, khi các bạn thu được nhiều kiến thức mới, em đã dùng tục ngữ: "Đi một ngày đàng, học một sàng khôn".

Câu 2: Theo em, vì sao người ta lại dùng tục ngữ trong một số tình huống giao tiếp thường ngày?

Đáp án chuẩn:

Người ta dùng tục ngữ trong giao tiếp hàng ngày vì chúng súc tích và giúp câu nói hiệu quả hơn.

ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Những chủ đề được thể hiện qua các câu tục ngữ.

Đáp án chuẩn:

Đúc kết nhận thức về tự nhiên và xã hội, kinh nghiệm về đạo đức và ứng xử trong đời sống.

Câu 2: Nét chung nhất về hình thức của các câu tục ngữ.

Đáp án chuẩn:

Ngắn gọn, nhịp nhàng, cân đối, có vần điệu.

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Tìm hiểu số tiếng trong những câu tục ngữ trên, từ đó rút ra nhận xét chung về độ dài của tục ngữ.

Đáp án chuẩn:

Thường chỉ từ một đến hai câu, ngắn gọn, thường có số tiếng chẵn.

Câu 2: Trong 15 câu tục ngữ ở trên, những câu nào có gieo vần? Việc gieo vần như vậy có tác dụng gì?

Đáp án chuẩn:

- Trong 15 câu tục ngữ ở trên, trừ câu (14), các câu còn lại đều có gieo vần.

- Việc gieo vần như vậy có tác dụng giúp cho câu tục ngữ trở nên dễ nhớ, dễ thuộc.

Câu 3: Câu tục ngữ nào trong bài học này có hình thức của một thể thơ quen thuộc, được dùng rất nhiều trong ca dao của người Việt? Nêu thêm hai câu tục ngữ có hình thức tương tự. 

Đáp án chuẩn:

- Câu tục ngữ số (15) trong bài học này có hình thức của một thể thơ quen thuộc, được dùng rất nhiều trong ca dao của người Việt.

- Hai câu tục ngữ có hình thức tương tự:

(1) Đói thì ăn ráy ăn khoai

Chớ thấy lúa trỗ tháng hai mà mừng

(2) Làm trai lấy được vợ hiền

Như cầm đồng tiền mua được miếng ngon

Câu 4: Tính chất cân đối trong cấu trúc ngôn từ được thể hiện như thế nào ở những câu tục ngữ trên? Việc tạo nên sự cân đối trong cấu trúc của một câu tục ngữ có tác dụng gì?

Đáp án chuẩn:

- Tính chất cân đối trong cấu trúc ngôn từ của tục ngữ được thể hiện ở:

  + Hai vế câu cân đối về số tiếng.

  + Hai dòng có số tiếng cân đối với nhau.

  + Những câu tưởng không đối xứng nhưng thực chất lại đối xứng.

- Sự cân đối này tạo nhịp điệu nhịp nhàng, giúp tục ngữ dễ nhớ, dễ thuộc.

Câu 5: Có thể phân chia các câu tục ngữ trên vào những chủ đề nào?

Đáp án chuẩn:

- Nhận thức về tự nhiên

- Kinh nghiệm về đạo đức và ứng xử đời sống

Câu 6: Chỉ ra những câu tục ngữ thể hiện ý nghĩa một cách trực tiếp, những câu tục ngữ thể hiện ý nghĩa qua hình ảnh có tính chất ẩn dụ.

Đáp án chuẩn:

- Những câu tục ngữ thể hiện ý nghĩa một cách trực tiếp: (1), (2), (3), (4), (5), (6), (7), (8), (11), (12), (13).

- Những câu tục ngữ thể hiện ý nghĩa qua hình ảnh có tính chất ẩn dụ: (9), (10), (14), (15).

Câu 7: Ý nghĩa của câu tục ngữ số 11 và số 12 có loại trừ nhau không? Em rút ra được bài học gì từ hai câu tục ngữ đó?

Đáp án chuẩn:

- Ý nghĩa của câu tục ngữ số 11 và số 12 khôngloại trừ nhau.

- Em rút ra được bài học từ hai câu tục ngữ đó: cần phải học tập từ cả thầy và bạn.

Câu 8: Vì sao nhiều câu tục ngữ về đời sống xã hội ra đời từ thuở xưa mà vẫn còn giá trị đối với con người ngày nay?

Đáp án chuẩn:

Nhiều câu tục ngữ về đời sống xã hội vẫn còn giá trị đến ngày nay vì chúng đúc kết kinh nghiệm cuộc sống, mang giá trị vĩnh cửu.

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Câu 1: Hãy ghi lại một cuộc đối thoại (giả định) giữa hai người (khoảng 5 - 7 câu), trong đó, một người có dùng câu tục ngữ: Muốn lành nghề, chớ nề học hỏi.

Đáp án chuẩn:

Linh và Lan đang chia sẻ với nhau về những định hướng nghề nghiệp. Linh hỏi:

- Lan, sau này cậu định làm nghề gì?

- Mẹ tớ bảo tớ học tốt tiếng Anh. Sau này tớ có thể làm cô giáo hoặc phiên dịch viên. Nhưng tớ vẫn đang lo.

- Cậu lo điều gì?

- Tớ lo là tớ không thể dạy cho người khác hiểu hoặc tớ không phiên dịch nhanh được.

- Đừng lo! Muốn lành nghề, chớ nề học hỏi mà!