PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1: Khi trò chuyện với người khác, đã bao giờ em dùng tục ngữ chưa? Em hãy lý giải về thực tế đó của bản thân.

CH2: Theo em, vì sao người ta lại dùng tục ngữ trong một số tình huống giao tiếp thường ngày?

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Những chủ đề được thể hiện qua các câu tục ngữ.

CH2: Nét chung nhất về hình thức của các câu tục ngữ.

SAU KHI ĐỌC

CH1: Tìm hiểu số tiếng trong những câu tục ngữ trên, từ đó rút ra nhận xét chung về độ dài của tục ngữ.

CH2: Trong 15 câu tục ngữ ở trên, những câu nào có gieo vần? Việc gieo vần như vậy có tác dụng gì?

CH3: Câu tục ngữ nào trong bài học này có hình thức của một thể thơ quen thuộc, được dùng rất nhiều trong ca dao của người Việt? Nêu thêm hai câu tục ngữ có hình thức tương tự. 

CH4: Tính chất cân đối trong cấu trúc ngôn từ được thể hiện như thế nào ở những câu tục ngữ trên? Việc tạo nên sự cân đối trong cấu trúc của một câu tục ngữ có tác dụng gì?

CH5: Có thể phân chia các câu tục ngữ trên vào những chủ đề nào?

CH6: Chỉ ra những câu tục ngữ thể hiện ý nghĩa một cách trực tiếp, những câu tục ngữ thể hiện ý nghĩa qua hình ảnh có tính chất ẩn dụ

CH7: Ý nghĩa của câu tục ngữ số 11 và số 12 có loại trừ nhau không? Em rút ra được bài học gì từ hai câu tục ngữ đó?

CH8: Vì sao nhiều câu tục ngữ về đời sống xã hội ra đời từ thuở xưa mà vẫn còn giá trị đối với con người ngày nay?

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

CH: Hãy ghi lại một cuộc đối thoại (giả định) giữa hai người (khoảng 5 - 7 câu), trong đó, một người có dùng câu tục ngữ: Muốn lành nghề, chớ nề học hỏi.

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

TRƯỚC KHI ĐỌC

CH1:Khi trò chuyện với người khác, em đã từng dùng tục ngữ. Đó là lúc lớp em đang đi dã ngoại, các bạn đã thu được rất nhiều kiến thức mới mẻ.

CH2: Vì tục ngữ là những điều đã được đúc kết, sử dụng tục ngữ sẽ làm cho câu nói súc tích, đạt hiệu quả giao tiếp tốt hơn. 

ĐỌC VĂN BẢN

CH1: Đúc kết nhận thức về tự nhiên và xã hội, kinh nghiệm về đạo đức và ứng xử trong đời sống, lao động sản xuất, con người và xã hội.

CH2: Ngắn gọn, nhịp nhàng, cân đối, có vần điệu, dễ thuộc và dễ nhớ.

SAU KHI ĐỌC

CH1: Độ dài của tục ngữ: các câu tục ngữ, ngắn nhất là 5 tiếng, dài nhất là 16 tiếng, thường chỉ từ một đến hai câu, ngắn gọn, thường có số tiếng chẵn.

CH2:Trong 15 câu tục ngữ ở trên, trừ câu “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” là không có tiếng hiệp vần, các câu còn lại đều có gieo vần. Vị trí các tiếng hiệp vần khá đa dạng. Việc gieo vần như vậy có tác dụng giúp cho câu tục ngữ trở nên dễ nhớ, dễ thuộc, có kết cấu chặt chẽ, có tính nghệ thuật, hấp dẫn.

CH3: Câu tục ngữ số (15) trong bài học này có hình thức của một thể thơ quen thuộc, được dùng rất nhiều trong ca dao của người Việt.

Hai câu tục ngữ có hình thức tương tự:

(1) Đói thì ăn ráy ăn khoai

Chớ thấy lúa trỗ tháng hai mà mừng

(2) Làm trai lấy được vợ hiền

Như cầm đồng tiền mua được miếng ngon

CH4: Hai vế câu cân đối về số tiếng.

• Hai dòng có số tiếng trong câu đối với nhau.

• Những câu tục ngữ tưởng như vế câu không đối xứng nhưng thực chất lại đối xứng.

• Việc tạo nên sự cân đối trong cấu trúc của một câu tục ngữ có tác dụng làm cho câu tục ngữ có nhịp điệu nhịp nhàng, giúp cho câu tục ngữ trở nên dễ nhớ, dễ thuộc.

CH5: Có thể phân chia các câu tục ngữ trên vào những chủ đề:

+ Câu 1 – 5: chủ đề kinh nghiệm về thời tiết.

+ Câu 6 – 8: chủ đề kinh nghệm về lao động sản xuất.

+ Câu 9 -15: chủ đề kinh nghiệm về đời sống xã hội. 

CH6: Những câu tục ngữ thể hiện ý nghĩa một cách trực tiếp: (1), (2), (3), (4), (5), (6), (7), (8), (11), (12), (13). Những câu tục ngữ thể hiện ý nghĩa qua hình ảnh có tính chất ẩn dụ: (9), (10), (14), (15).

CH7: Từ hai câu tục ngữ trên ta thấy được giá trị và vai trò của người thầy và người bạn trong cuộc sống. 

CH8: Theo thời gian, cuộc sống xã hội của con người luôn thay đổi, nhưng cũng có những yếu tố hết sức bền vững. 

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

CH:

Linh và Lan đang chia sẻ với nhau về những định hướng nghề nghiệp. Linh hỏi:

- Lan, sau này cậu định làm nghề gì?

- Mẹ tớ bảo tớ học tốt tiếng Anh. Sau này tớ có thể làm cô giáo hoặc phiên dịch viên. Nhưng tớ vẫn đang lo.

- Cậu lo điều gì?

- Tớ lo là tớ không thể dạy cho người khác hiểu hoặc tớ không phiên dịch nhanh được.

- Đừng lo! Muốn lành nghề, chớ nề học hỏi mà!