BÀI 6: NÂNG NIU KỈ NIỆM

ĐỌC HIỂU: CHIẾC LÁ ĐẦU TIÊN

TRƯỚC KHI ĐỌC

Kỉ niệm nào về mái trường khiến bạn xúc động nhất? Hãy chia sẻ với các bạn về điều đó.

Đáp án chuẩn:

- Hình ảnh mái trường cấp hai sẽ còn in đậm mãi trong tâm trí em

- Dưới mái trường thân yêu này, em đã được trải qua thật nhiều kỉ niệm đẹp đẽ bên thầy cô và bạn bè.

ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Bạn hiểu thế nào về hai dòng thơ đầu?

Đáp án chuẩn:

- Là cảm xúc của tác giả về quãng thời gian tươi đẹp đã xa với nhân vật “Em”.

- Hai câu thơ như dâng đầy nỗi nhớ da diết và sự tiếc nuối của tác giả về những năm tháng của quá khứ đã trôi theo dòng chảy của thời gian.

Câu 2: Khổ thơ này gợi lên trong bạn cảm xúc gì về ngôi trường của mình?

Đáp án chuẩn:

- Kỉ niệm trường cũ, lưu luyến và tiếc nuối về thời học sinh đã qua.

- Đó là những năm tháng học trò đầy hồn nhiên và vui tươi. Vẫn mãi còn đó những hình ảnh của thầy cô, bạn bè, lớp học, sân trường và bóng cây,... 

Câu 3: Bạn hình dung thế nào về cảnh được miêu tả trong đoạn thơ này?

Đáp án chuẩn:

Một lớp học vui nhộn với cô giáo dịu dàng như "Bạch Tuyết" và những học trò tinh nghịch như các "chủ lùn quấy". Bên cạnh những giờ học nghiêm túc, lớp học còn đầy ắp tiếng cười và trò đùa, tạo không khí vui tươi.

Câu 4: Bạn cảm nhận như thế nào về tình cảm của chủ thể trữ tình được thể hiện quan đoạn thơ này?

Đáp án chuẩn:

Tác giả xúc động khi nhớ về thời học trò đã qua và dành tình cảm quý trọng cho thầy giáo, không muốn thấy thầy già đi. Cảm xúc này thể hiện tình yêu và tâm tư của tác giả đối với thầy và ngôi trường cũ.

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Theo bạn, các từ ngữ “một người” (dòng 8), “tôi” (dòng 16), “anh” (các dòng thơ khác) trong bài thơ chỉ những ai? Cách sử dụng các từ ngữ nhân xưng như vậy có tác dụng gì?

Đáp án chuẩn:

Tác dụng tránh lặp từ và phù hợp với cách xưng hô với từng đối tượng mà tác giả muốn nhắn gửi trong bài thơ.

Câu 2: Xác định các biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ 3, 4, 6 và nêu tác dụng của chúng.

Đáp án chuẩn:

- Khổ 3: Điệp ngữ “Muốn nói – muốn khóc” và “bao nhiêu” làm nổi bật cảm xúc của tác giả.

- Khổ 4: 

  + Điệp từ "Nỗi nhớ" nhấn mạnh nỗi nhớ của tác giả và tạo nhịp điệu cho thơ.

  + Câu hỏi tu từ "Bạn có nhớ trường, nhớ lớp, nhớ tên tôi" thể hiện nỗi nhớ sâu sắc của tác giả với bạn cũ.

- Khổ 6: Ẩn dụ "Mùa hoa mơ" và "mùa phượng cháy" chỉ mùa xuân và mùa hạ, ám chỉ thời gian trôi nhanh.

Câu 3: Nhận xét về tác dụng của việc sử dụng đối thoại ở khổ thơ 5.

Đáp án chuẩn:

- Tăng thêm sự tương tác vui vẻ pha chút tinh nghịch của các cô, cậu học trò. 

- Người đọc có thể tưởng tượng ra một lớp học với không khí vui nhộn, tràn ngập tiếng cười của tuổi học trò.

Câu 4: Liệt kê một số từ ngữ, hình ảnh bộc lộ tình cảm, cảm xúc của chủ thể trữ tình. Từ đó, nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ

Đáp án chuẩn:

- "mê say", " bâng khuâng", "nỗi nhớ", "xúc động", "xôn xao", "trán thầy",...

- Cảm hứng chủ đạo:

+ Nỗi nhớ da diết, niềm khắc khoải của tác giả về một thời tuổi học trò tươi đẹp đã qua. 

+ Tác giả nhìn về quá khứ với những cảm xúc cũ, hình ảnh cũ ùa về và đọng lại sự tiếc nuối khi thời gian trôi đi nhanh. 

Câu 5: Bạn cảm nhận như thế nào về hình ảnh "Chiếc lá buổi đầu tiên" ở cuối bài thơ?

Đáp án chuẩn:

Là một hình ảnh mang tính tượng trưng:  tình yêu đầu, là tuổi học trò, là quãng thời gian đẹp đẽ và cũng là một con người khác của tác giả - một người của thời ngây ngô, trong sáng. 

Câu 6: Bài thơ gợi lên trong bạn những kỉ niệm hoặc suy nghĩ gì về tuổi học trò?

Đáp án chuẩn:

Tuổi học trò mang đến kiến thức, tình bạn, tình thầy trò và kỉ niệm khó quên. Những kỉ niệm quý giá này thường khiến chúng ta cảm thấy tiếc nuối và mong muốn sống lại nhiều lần.