BÀI 6: NÂNG NIU KỈ NIỆM

ĐỌC HIỂU: TÂY TIẾN

TRƯỚC KHI ĐỌC

Bạn biết gì về vùng đất Tây Bắc và những người lính trong cuộc kháng chiến chống Pháp? Hãy chia sẻ với mọi người.

Đáp án chuẩn:

Chiến thắng của chiến dịch Điện Biên Phủ đã giáng một đòn chí mạng vào nền móng của thực dân Pháp và can thiệp Mỹ, đánh dấu sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dân cũ trên phạm vi toàn thế giới.

ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Từ láy “chơi vơi” giúp bạn cảm nhận như thế nào về nỗi nhớ của nhà thơ?

Đáp án chuẩn:

Nỗi nhớ của nhà thơ là một nỗi nhớ thấp thỏm, nhớ mà không rõ cụ thể nhớ thứ gì.

Câu 2: Đoạn thơ này giúp bạn hình dung như thế nào về hình ảnh thiên nhiên rừng núi?

Đáp án chuẩn:

Hình ảnh thiên nhiên rừng núi hiện lên đầy sự gai góc, hiểm trở, hoang dã.

Câu 3: Bạn cảm nhận như thế nào về hình ảnh người lính được miêu tả trong đoạn thơ? Qua đó, tác giả đã thể hiện tình cảm gì đối với người lính Tây Tiến?

Đáp án chuẩn:

Người lính phải chịu sự gian khổ, cùng cực nhưng có một ý chí phi thường cùng tâm hồn lãng mạn.

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Xác định bố cục bài thơ và nội dung chính của từng đoạn. Từ đó, chỉ ra mạch cảm xúc của bài thơ.

Trả lời:

- Đoạn 1: 14 câu đầu: Khung cảnh thiên nhiên phía Tây và những cuộc hành quân gian khổ của đoàn quân Tây Tiến.

- Đoạn 2: 8 câu tiếp theo: Những kỉ niệm đẹp về tình quân dân trong đêm liên hoan và cảnh sông nước thơ mộng.

- Đoạn 3: 8 câu tiếp theo: Chân dung người lính Tây Tiến.

- Đoạn 4: còn lại: Lời thề gắn bó với Tây Tiến và miền Tây.

=> Mạch cảm xúc: mạch hồi tưởng, từ thực tại vọng về miền hoài niệm, sau đó lại trở về với thực tại.

Câu 2: Liệt kê các dòng thơ trực tiếp bộc lộ tình cảm, cảm xúc của tác giả và nêu tác dụng của chúng. Xác định chủ thể trữ tình và cảm hứng chủ đạo của bài thơ.

Đáp án chuẩn:

- Những dòng thơ:

+ Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!

+ Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi

+ Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói

+ Mai Châu mùa em thơm nếp xôi

- Chủ thể trữ tình: người lính Tây Tiến.

- Cảm hứng chủ đạo: cảm hứng lãng mạn, cảm hứng bi tráng.

Câu 3: Phân tích bức tranh thiên nhiên và hình ảnh đoàn quân Tây Tiến trong đoạn 1. Chỉ ra một số nét đặc sắc trong cách sử dụng hình ảnh, từ ngữ, vần, nhịp của đoạn thơ.

Đáp án chuẩn:

* Bức tranh thiên nhiên:

- Hùng vĩ, dữ dội, hoang dã: hiểm trở, núi trùng điệp, độ cao ngất trời; linh thiêng, huyền bí.

- Thơ mộng, trữ tình: Mường Lát hoa trong đêm, Nhà ai Pha Luông mưa xa.

* Hình ảnh đoàn quân Tây Tiến:

- Vượt gian khó, bi tráng, coi thường cái chết.

- Ngang tàng, tinh nghịch, đậm chất lính.

- Tình cảm, lãng mạn, mơ ước cuộc sống bình yên.

* Nét đặc sắc trong hình ảnh, từ ngữ, vần, nhịp:

- Câu thơ thanh trắc hoặc thanh bằng tạo cảm giác hiểm trở hoặc bình yên.

- Gam màu lạnh làm dịu gam màu nóng.

- Biện pháp đối: hình ảnh trong câu thơ, đoạn thơ, thanh điệu.

- Từ láy biểu cảm: chơi vơi, khúc khuỷu, thăm thẳm.

- Vần: đa dạng, kết hợp vần lưng, vần chân liền, vần chân cách.

- Nhịp: chủ yếu nhịp 4/3, 2/2/3.

Câu 4: Phân tích vẻ đẹp của hình ảnh người lính Tây Tiến trong đoạn 3. Vẻ đẹp của người lính trong đoạn này có gì khác so với đoạn 2?

Đáp án chuẩn:

* Vẻ đẹp của người lính Tây Tiến:

- Dáng vẻ: Kì dị, không mọc tóc, thể hiện gian khổ.

- Hình ảnh hùng tráng: Mồ viễn xứ, áo bào thay chiếu, áo bào - cái chết sang trọng.

- Tâm hồn: Ý chí, dũng cảm, trách nhiệm, lãng mạn với hình bóng người con gái.

* Sự khác biệt:

- Đoạn 2: Hình ảnh người lính vui vẻ, không gian nhộn nhịp, đầy màu sắc và ấm áp tình người.

- Đoạn 3: Hình ảnh người lính trong hành quân, chiến đấu, dữ dội và khốc liệt.

Câu 5: Bài thơ Tây Tiến giúp bạn hiểu thêm những gì về:

a. Hình ảnh anh bộ đội và con người Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp?

b. Vai trò, ý nghĩa của kí ức và kỉ niệm trong đời sống tinh thần của con người cũng như trong sáng tác thơ ca?

Đáp án chuẩn:

a. Hình ảnh anh bộ đội và con người Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp thể hiện sự kiên cường, bất khuất và lãng mạn dù chịu nhiều gian khổ.

b. 

- Trong đời sống tinh thần: làm phong phú và sâu sắc tâm hồn, là động lực phát triển.

- Trong sáng tác thơ ca: cung cấp chất liệu và cảm hứng.