BÀI 4: NHỮNG DI SẢN VĂN HÓA

TRÌNH BÀY BÁO CÁO KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Học sinh tham khảo báo cáo sau: 

GIỮ GÌN VÀ PHÁT HUY BẢN SẮC VĂN HÓA DÂN TỘC MƯỜNG TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ THỜI KỲ HỘI NHẬP QUỐC TẾ

      Cốt cách (Hán - Việt) nghĩa là xương và tiêu chuẩn. Khi nói về cốt cách của con người hay dân tộc, là chỉ những nét đặc trưng và đặc sắc về tính cách và đời sống. Cốt cách dân tộc thể hiện qua văn hóa, là cái ổn định, bền vững, được hình thành và khẳng định qua lịch sử. Giữ gìn bản sắc văn hóa là bảo vệ cốt cách dân tộc, giúp nền văn hóa có sức khỏe để chống lại sự xâm lăng văn hóa và duy trì sự tiếp biến văn hóa một cách tích cực. 

I. Một số vấn đề về bản sắc văn hóa dân tộc, bản sắc văn hóa dân tộc Mường

Để hiểu được khái niệm bản sắc văn hóa dân tộc, trước tiên chúng ta phải tìm hiểu khái niệm văn hóa là gì? Theo Lênin, “Nền văn hóa vô sản không phải từ trên trời rơi xuống, nó không phải do những người tự cho mình là chuyên gia về văn hóa vô sản bịa đặt ra. Văn hóa vô sản phải là sự phát triển hợp quy luật của vốn kiến thức mà loài người đã tạo ra dưới ách áp bức của xã hội tư bản, địa chủ và của xã hội quan liêu”.

      Theo định nghĩa của UNESCO: “Văn hóa là tổng thể những nét đặc thù về tinh thần và vật chất, về trí tuệ và xúc cảm quy định tính cách của một xã hội hay một nhóm xã hội. Văn hóa bao gồm nghệ thuật và văn chương, những lối sống, những quyền cơ bản (tồn tại – being) người, những hệ thống giá trị, những truyền thống và tín ngưỡng”.

     Theo Đào Duy Anh trong sách Việt Nam văn hóa sử cương: “Văn háo tức là sinh hoạt”.

     Qua một số nghiên cứu vừa tìm hiểu ở trên, chúng ta có thể đưa ra định nghĩa: “Bản sắc văn hóa dân tộc là tổng thể những giá trị bền vững, những tinh hoa văn hóa vật chất và tinh thần làm nên sắc thái riêng của một dân tộc trong lịch sử trong phát triển mà qua đó chúng ta biết được dân tộc này với dân tộc khác trong đời sống cộng đồng”.

     Hòa Bình, tỉnh miền núi Tây Bắc Việt Nam, là nơi các nhà khảo cổ phát hiện nền văn hóa Mường. Người Mường còn được gọi bằng nhiều tên khác như Mol, Mual, Mon. Bản sắc văn hóa Mường thể hiện qua các giá trị văn hóa vật chất và tinh thần, được sáng tạo và tích lũy qua lịch sử, kế thừa và phát triển qua các thế hệ, đồng thời biến đổi theo sự phát triển của văn hóa dân tộc.

II. Thực trạng của việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường ở Hòa Bình hiện nay

Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc không chỉ là bảo vệ sự đa dạng và phong phú của văn hóa, mà còn tránh sự nghèo nàn và đồng nhất. Đa dạng và phong phú là biểu hiện của khả năng sáng tạo của các dân tộc trong điều kiện lịch sử cụ thể. Trong thời đại hội nhập quốc tế, mặc dù các nền văn hóa có cơ hội giao lưu và phát triển, nhưng cũng đối mặt với nguy cơ mất bản sắc và giảm tính sáng tạo do xu hướng toàn cầu hóa. 

     Hòa Bình đã tổ chức những công tác hữu hiệu trong việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường ở Hòa Bình như Công tác xây dựng đời sống văn hóa; Tổ chức tốt các cuộc vận động xây dựng “Gia đình văn hóa”, “Thôn, bản, khối văn hóa”, “Cơ quan văn hóa”; Công tác tổ chức các hoạt động văn hóa, giao lưu văn hóa.

     Kết quả đạt được trong năm 2013 có 1400/1364 làng bản đạt tiêu chuẩn văn hóa, đạt 102,6%; 155000/146838 gia đình đạt tiêu chuẩn văn hóa đạt 105,05%; 570/548 cơ quan đơn vị đạt tiêu chuẩn văn hóa đạt 104%.

III. Tầm quan trọng của việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường ở nước ta

Con người, là sản phẩm của sự phát triển tự nhiên, ngày càng nhận thức rõ mối quan hệ hòa hợp với thiên nhiên và xã hội. Triết lý "Thiên thời, địa lợi, nhân hòa" phản ánh sự cần thiết của việc sống hòa hợp. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và xung đột, việc quan tâm đến sự hòa hợp này trở nên cấp thiết cho sự phát triển bền vững, bao gồm cả phát triển kinh tế.

     Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc là giữ gìn tất cả những mặt tích cực trong bản sắc văn hóa dân tộc; khắc phục, loại bỏ những hủ tục; phát huy những yếu tố tích cực, tốt đẹp. Vì vậy, việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, trong đó có dân tộc Mường là một việc vô cùng quan trọng và cần thiết trong giai đoạn hiện nay.

     Đối với dân tộc Mường nói riêng, việc giữ gìn bản sắc văn hóa nhằm củng cố và phát triển ý thức dân tộc, nâng cao tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc; góp phần tạo nền tảng cho hội nhập hợp tác phát triển bền vững; thực hiện tốt mục tiêu xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

III. Kết luận

     Vấn đề giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mường ở tỉnh thị trường trong nền kinh tế thị trường hiện nay đòi hỏi nhiều giải pháp tích cực, liên quan đến đời sống văn hóa của nhân dân và dân tộc. Trong đó, vai trò của nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ người Mường hãy tiếp nối, giữ gìn và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp đó.